Hajnrih Velflin
Hajnrih Velflin (njem. Heinrich Wölfflin; rođen 21. juna 1864. g., Vintertur, Švajcarska – 19. jula 1945. g., Cirih), bio je švajcarski istoričar i teoretičar umjetnosti. Njegova formalna klasifikacija tradicija evropske umjetnosti, posebno slikarstva, na „slikarski i linearni pristup” je imala značajan uticaj na razvoj teorije formalne analize početkom 20. vijeka. Takođe je zaslužan za definisanje baroka kao zasebnog stila likovne umjetnosti. Predavao je istoriju i teoriju umjetnosti u Bazelu, Berlinu i Minhenu. Njegova najznačajanije tri knjige koje su još uvijek aktuelne na katedrama istorije umjetnosti su: Renesansa i barok: Istraživanja o suštini i nastanku baroknog stila u Italiji (Renaissance und Barock: eine Untersuchung über Wesen und Entstehung des Barockstils in Italien, 1888. g.), Klasična umetnost (Die Klassische Kunst, 1898. g.), i Razmatranja o istoriji umjetnosti (Kunstgeschichtliche Grundbegriffe, 1915. g.).
Hajnrih Velflin | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 21. jun 1864. |
| Mesto rođenja | Vintertur, Švajcarska |
| Datum smrti | 19. jul 1945. (81 god.) |
| Mesto smrti | Cirih, Švajcarska |
Biografija uredi
Hajnrih Velflin se rodio u Vinterturu u Švajcarskoj, kao sin Eduarda Velflina, profesora filozofije na Univerzitetu u Cirihu i Berte Trol. Od 1882. do 1886. godine je studirao filozofiju na Univerzitetu u Bazelu, ali se zahvaljujući konferencijama istoričara umjetnosti i kulture Jakoba Burkharta, zainteresovao za umjetnost. Nastavio je svoje studije filozofije kao student Vilhelma Diltaja koji je imao značajan uticaj na njegov dalji rad.
U Minhenu je, godine 1886. napisao svoju doktorsku tezu, Prolegomena za psihologiju arhitekture (Prolegomena zu einer Psychologie der Architektur), zasnivajući je na metodološkim koncepcijama koje je učio od Diltaja. Velflin je posvetio svoju pažnju analizi pojediniačnih umjetničkih djela kao i na sistematsku analizu umjetnosti. Naredne dvije godine je proveo u Italiji gdje je napisao svoje prvo značajno djelo, Renesansa i barok, 1888. godine. Po povratku u Minhen održao je konferenciju na minhenskom Univerzitetu. Godine 1893. se vratio u Bazel, gdje je preuzeo katedru svog mentora Jakoba Burkharta, i u to vrijeme je napisao svoju drugu knjigu, Klasična umetnost (1898), koja će postati vrlo popularna. Godine 1901. je dobio poziv da preuzme katedru profesora na Univerzitetu Berlina, gdje je naslijedio profesora Hermana Grima.
Doprinos disciplini istorije umjetnosti uredi
Za razliku od anegdotskih pristupa istoriji umjetnosti, popularnih u 19. vijeku, Velflin je vršio formalnu stilsku analizu crteža, kompozicije, svjetla, boje, predmeta i drugih slikovnih elemenata kako su ih shvatali slikari određenog perioda ili nacionalne škole. Ovim sistemom komparativne stilske analize, nadao se da će uspostaviti skup objektivnih kriterijuma za razumijevanje i ocjenjivanje pojedinih umjetničkih djela. Zahvaljujući Velflinu, pojam „barok” je ušao u jezik kulturne istorije da bi opisao ne samo karakterističan stil (ili stilove) arhitekture, već i čitav period i umjetnički impuls koji je u njemu prevladavao. Velflinovo razlikaovanje između renesanse i baroka često se doživljava kao najuspješnija primjena Hegelove koncepcije umjetnosti, izraz Zeitgeista ili „duha vremena”. Mada njegov pristup više nije široko prihvaćen, imao je veliki uticaj na kasnije istoričare umjetnosti i pomogao da se istorija umjetnosti uspostavi kao intelektualno stroga disciplina moderne nauke.
Literatura uredi
Djela uredi
- Velflin, Hajnrih (2004). Razmatranja o istoriji umetnosti. Sremski Karlovci, Novi Sad: Izdavačka knjižara Zorana Stojanovića. ISBN 978-86-7543-087-2.
- Velflin, Hajnrih (2000). Renesansa i barok. Istraživanje o suštini i nastanku baroknog stila u Italiji. Sremski Karlovci, Novi Sad: Izdavačka knjižara Zorana Stojanovića.
- Velflin, Hajnrih (2007). Klasična umetnost. Sremski Karlovci, Novi Sad: Izdavačka knjižara Zorana Stojanovića.
Spoljašnje veze uredi
- Petri Liukkonen. "Heinrich Wölfflin". Books and Writers
- Rыkov Anatoliй Vladimirovič „Formalizm, avangard, klassika. Genrih Velьflin kak teoretik iskusstva” Trudы Istoričeskogo fakulьteta Sankt-Peterburgskogo universiteta. Br. 22. 2015. str. 155–160. (na ruskom) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. mart 2022)
- Knjige u javnom vlasništvu: