Hrvatski oslobodilački pokret
Hrvatski oslobodilački pokret (HOP) je bila ustaška teroristička organizacija koju je osnovao Ante Pavelić u Buenos Ajresu 1956. godine[1]. Ista grupa je danas organizovana i registrovana kao politička partija u Hrvatskoj.
Argentinski period uredi
Ova organizacija, skraćeno HOP, je bila vojna organizacija ustaša posle Drugog svetskog rata[2]. Vidnu ulogu u HOP-u, sa ciljem očuvanja ustaštva kakvo je bilo, je imala Pavelićeva kći Višnja. U to vreme su Izraelci zahtevali od Argentine izručenje Pavelića. Posle atentata, Pavelić je tada, sa porodicom, pobegao preko Čilea u Španiju, gde je dobio zaštitu generalisimusa Fransisko Franka[3]. Ustaša Srećko Pšeničnik, zet Pavelića, je preselio sedište HOP-a iz Buenos Ajresa u Toronto nakon Pavelićeve smrti, 1960. godine. Pšeničnik je tada postao novi vođa HOP-a i nastavio je sa izdavanjem lista HOP-a, „Nezavisna Država Hrvatska“. Ovaj list je, u skladu sa ustaškom politikom, nastavio sa publikovanjem antijugoslovenskih pamfleta[4].
HOP u Severnoj Americi uredi
Nekoliko članova ove organizacije je učestvovalo u terorističkim napadima na prostoru Jugoslavije za šta su 25. juna 1964. osuđeni na zatvorske kazne zbog počinjenih ubistava i diverzija.[5]
Na čelo ogranka u Sjedinjenim američkim državama je bio postavljen Stjepan Hefer, bivši ustaški ministar „seljačkog gospodarstva i prehrane“. Posle Heferove smrti je ovaj ogranak HOP-a preuzeo Anton Bonačić, ataše za kulturu u ministarstvu spoljnjih poslova Nezavisne Države Hrvatske. U javnosti je Bonačić pozirao kao pisac i antikomunist, držeći govore i podnoseći rezolucije o produžavanju borbe za Nezavisnu Državu Hrvatsku[6]. Na čelu američkog HOP-a je Bonačić ostao do oktobra 1981[7].
Aktivnosti HOP-a u Australiji uredi
Okeanijski ogranak HOP-a je osnovan 1963. godine sa sedištem u Australiji. Na čelo ovog ogranka je postavljen Srećko Rover, ustaša koji se doselio u Australiju 1948. godine[8].
Ovu terorističku grupu je nakon Pavelićeve smrti u Australiji 1967. ponovo organizovao novi vođa ustaša, Stjepan Hefer. U toku sledećih nekoliko godina HOP je izvršio nekoliko atentata i napada na jugoslovenska diplomatska i JAT-ova predstavništva u Australiji.[9] Hefer je bio na čelu HOP-a sve do svoje smrti 1973. godine[10]{[11]
HOP-ove terorističke aktivnosti i snimljene zajedničke vojne vežbe sa grupom Građanske vojne snage Australijske armije su navele australijskog senatora sa Tasmanije, O'Byrne, da povede kampanju protiv HOP-a u Australijskom parlamentu koji je tada kontrolisala vladajuća australijska Liberalna partija ranih 1970-ih. Mnogi članovi HOP-a su bili članovi Liberalne stranke Australije, što je, zajedno sa hladnoratovskom atmosferom u svetu, obezbeđivalo političku i legalnu zaštitu HOP-ovih aktivnosti u Australiji.[12]. Nakon dolaska na vlast Australijske laburističke partije, australijski javni tužilac je odobrio prisluškivanje osumnjičenih terorističkih vođa Srećka Rovera i Fabijana Lovokovića. U to vreme Lovoković je bio vođa HOP-a[13]. Za treninge svojih terorista HOP je u Australiji koristio kamp australijske vojske u Vodongi u državi Viktorija[14][15].
HOP, zajedno sa Hrvatskim narodnim odporom, se zanosio idejom o uspostavljanju hrvatske neo-fašističke države 1980-ih. Obe terorističke grupe su zagovarale osvetu nad Srbima i bile su infiltrirane u dobrotvorna i kulturna društva hrvatskih imigranata u svetu.[16]
HOP, Odpor, i druge nacističke i terorističke organizacije su infiltrirale Svetsku antikomunističku ligu kako bi zamaskirale svoje terorističke aktivnosti po svetu[17].
1990-e i raspad Jugoslavije uredi
HOP je bio tužena strana u poznatom slučaju Alperin protiv Vatikanske banke pred sudom Severnog distrikta Kalifornije u Sjedinjenim Američkim Državama. Grupa lica koja je preživela Holokaust je tvrdila da su Vatikanska banka, franjevački red Katoličke crkve u Hrvatskoj i HOP bili uključeni u i profitirali od kriminalnih aktivnosti ustaša u Drugom svetskom ratu. Isti sud je 2003. odbio tužbu protiv HOP-a tvrdeći da sud nema jurisdikciju nad ovim sudskim slučajem. Deveti okružni apelacioni sud Kalifornije je potvrdio odluku nižeg suda 2006. godine[18].
U toku raspada SFR Jugoslavije, ranih 1990-ih, HOP se preselio u Zagreb gde se 1991. zvanično registrovao kao politička partija.[19]. Vođa ove političke partije, nakon registracije, je bio ustaša Srećko Pšeničnik, zet Ante Pavelića.
Ova partija krajnje desnice i javno proustaška, je marginalna politička partija u Hrvatskoj[20]. Izazvala je pažnju svetskih medija plaćanjem mise zadušnice Anti Paveliću 1997. godine u rimo-katoličkoj crkvi sv. Duje u Splitu.[21].
Reference uredi
- ^ Dorril 2002, str. 354.
- ^ Janke & Sim 1983, str. 115.
- ^ Fischer 2007, str. 211.
- ^ Off 2004, str. 32.
- ^ Degenhardt 1988, str. 418.
- ^ Anderson & Anderson 1986, str. Z-76, 42.
- ^ American international law cases, Volume 1; Oceana Publications, inc Oceana, 2003 Alperin vs.Vatican bank article. str. 268.
- ^ Hocking 2004, str. 123–124.
- ^ Johnstone 2002, str. 152.
- ^ Maoláin 1987, str. 424.
- ^ Matković 2002, str. 264.
- ^ Parliamentary debates, Senate weekly Hansard, Volume 53, Australia. Parliament. Senate By Authority., (1972). str. 1077.
- ^ Mate Nikola Tokić: Party Politics, National Security, and Émigré Political Violence in Australia, 1949–1973 članak u zborniku
Wilhelm Heitmeyer, Heinz-Gerhard Haupt, Stefan Malthaner: Control of Violence: Historical and International Perspectives on Violence in Modern Societies; Springer Verlag, Nov 2, (2010). str. 395. - ^ Documents on the 1973 ‘raid’ at A.S.I.O., the Australian Security Intelligence Organisation; I. Notes of Meeting at A.S.I.O. Regional Directorate, Canberra, Australian Capital Territory March 15, 1973
- ^ The Wiener Library bulletin, Volumes 17-19;Wiener Library pp. 18.
- ^ Hockenos 2003, str. 10.
- ^ Anderson & Anderson 1986, str. 40–41.
- ^ Reuben Hart: Property, War Objectives, And Slave Labor Claims: The Ninth Circuit's Political Question Analysis in Alperin v. Vatican Bank, Golden Gate University Law Review, San Francisco. str. 20 [1] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. septembar 2016), Pristupljeno 29. 4. 2013.
- ^ Partijska stranica Hrvatskog oslobodilačkog pokreta Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. januar 2017), Pristupljeno 29. 4. 2013.
- ^ Anti-Semitism and Xenofobia Today: Croatia [2] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. jul 2013), Pristupljeno 29. 4. 2013.
- ^ Velikonja 2003, str. 273.
Literatura uredi
- Memorandum from the Croat Liberation Movement to All Governments, Leading Statesmen and Publicist of the World Regarding the Struggle of Croatia for Independence, Croatian Liberation Movement (Buenos Aires), 1971
- Janke, Peter; Sim, Richard (1983). Guerrilla and Terrorist Organizations: a World Directory and Bibliography. Harvester Press. ISBN 978-0-02-916150-0.
- Anderson, Scott; Anderson, Jon Lee (1986). Inside the League: The Shocking Exposé of how Terrorists, Nazis, and Latin American Death Squads Have Infiltrated the World Anti-Communist League. Dodd, Mead. ISBN 978-0-396-08517-1.
- Maoláin, Ciarán Ó (1987). The radical right: a world directory. Longman. ISBN 978-0-87436-514-6.
- Degenhardt, Henry W. (1988). Revolutionary and dissident movements: an international guide. Longman. ISBN 978-0-582-00986-8.
- Dorril, Stephen (2002). MI6: Inside the Covert World of Her Majesty's Secret Intelligence Service. Simon & Schuster. ISBN 978-0-7432-1778-1.
- Johnstone, Diana (2002). Fool's Crusade - Yugoslavia, NATO and Western Delusions. New York: Monthly Review Press. ISBN 978-1-58367-084-2.
- Matković, Hrvoje (2002). Povijest Nezavisne države Hrvatske. Naklada Pavičić. ISBN 978-953-6308-39-2.
- Hockenos, Paul (2003). Homeland Calling: Exile Patriotism & the Balkan Wars. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-4158-5.
- Velikonja, Mitja (2003). Religious Separation and Political Intolerance in Bosnia-Herzegovina. College Station: Texas A&M University Press.
- Off, Carol (2004). The Ghosts of Medak Pocket: The Story of Canada's Secret War. Random House of Canada, Limited. ISBN 978-0-679-31293-2.
- Terror Laws: ASIO, Counter-terrorism and the Threat to Democracy. UNSW Press. 2004. ISBN 978-0-86840-702-9.
- Fischer, Bernd Jürgen (2007). Balkan Strongmen: Dictators and Authoritarian Rulers of South Eastern Europe. Purdue University Press. ISBN 978-1-55753-455-2.