Crveno jezero (Hrvatska)
Crveno jezero je kraško jezero kod Imotskog u Dalmaciji (Hrvatska). Formirano je u jednoj bunarastoj vrtači Imotskog polja.
Opis i dimenzije uredi
Sjeverni dio vrtače dostiže visinu od 500 m, a južni do 415 m. Otvor je dugačak 310 m, a širok 215 m. Površina jezera se nalazi na dubini od 100 m, posmatrano sa vrha vrtače. Ima prečnik 200 m. Strane vrtače su vertikalne i crvene zbog crvenice, pa je po tome jezero i dobilo ime. U martu i aprilu, za vrijeme najvećeg vodostaja, dubina jezera iznosi 275 m. Najniži dijelovi su samo 19 m iznad nivoa mora. Na stranama vrtače žive divlji golubovi.
Postanak jezera uredi
Basen Crvenog jezera, odnosno vrtača, nastala je iznenadnim stropoštavanjem krečnjačke mase, vjerovatno posle zemljotresa. Zbog toga spada u grupu kraško-seizmičkih jezera. Odroni se dešavaju i danas. Prije postanka jezera, voda je ispunjavala šupljine. Poslije uburvavanja tavanica tih šupljina, pojavilo se jezero. Ono se hrani padavinama i sublakustrijski izvorima. Pukotine na dnu jezera funkcionišu kao vrela za vrijeme jakih kiša, kada se nivo jezera podiže. Tokom suvog perioda, one deluju kao ponori, kroz koje voda ističe.
Istorija i legende uredi
Šimun Milinović piše da su u to jezero Turci bacali hiljade nevoljnih kršćana. Pećine jezera su staništa golubova, pčela i, po narodnoj tradiciji, zlih vila koje tu odnose ugrabljenu djecu. Po legendi, jezero nastaje na mjestu dvora bogatog Gavana. Zbog raskalašnosti i proždrljivosti je kažnjen. Na jednoj gozbi je odbio anđela prerušenog u siromaha, koji je tražio hljeba za sebe i malu djecu. Njegovi sinovi i kćeri su na siromahe htjeli pustili pse ali ih je od toga odvratila žena Gavana koja je bila trudna. Oholo je dala mrvicu hljeba, a odbila je dati kap vode, uz komentar: "Šta će meni Bog tvoj, dok je meni Gavan moj". Započela je strašna trešnja, sijevanje, grmljevina, otvori se zemlja, propadoše dvori i Gavan sa svojom družinom tu osta do sudnjeg dana. [1].
Literatura uredi
- Jezera Jugoslavije, dr Stevan M. Stanković, Beograd, 1977. godine.
- ^ Milinović, Šimun (2004). Hrvatske uspomene iz Dalmacije, pp. 126. Zagreb: Školska knjiga.