Crkva Svetog Ilije u Gornjoj Draguši
Crkva Sv. Ilije u Gornjoj Draguši sagrađena je na temeljima jedne starije, srednjovekovne crkve, u periodu od 1890. do 1893. U današnjem obliku, u sastavu je Srpske pravoslavane crkve u Blačkoj parohiji koja je u sastavu Arhijerejskog namesništva kosaničkog u Eaprhiji niškoj.[1]
| Crkva Sv. Ilije u Gornjoj Draguši | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Mesto | selo Gornja Draguša |
| Opština | Opština Blace |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | crkva |
| Vreme nastanka | 1893. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Vlasnik | Eparhija niška |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš |
Crkva je posvećena jednom od najvećih hrišćanskih svetaca, proroku Iliji, koga Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici slave 20. jula po julijanskom, odnosno 2. avgusta po gregorijanskom kalendaru.
Položaj
uredi
Crkva Sv. Ilije se nalazi na jednom uzvišenju između tri zaseoka Gornje Draguše, Donje Draguše i Male Draguše, koja administrativno pripadaju opštini Blace i Topličkom okrugu.
- Geografski položaj
- Severna geografska širina: 43° 16′ 28"
- Istočna geografska dužina: 21° 21′ 23"
- Nadmorska visina: 391 m
Stepen i stanje zaštite
urediCrkva je evidentirana kao nepokretno kulturno dobro. U nadležnosti je Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Niša, koji vodi lokalni registar, i brine o ovom objektu.
Crkva je poslednji put obnovljen u periodu od 2000. do 2001. godine, kada je na hramu promenjen krov, unutrašnjost hrama i fasada. Na crkvu je postavljeno i novo zvono, a proširena je i stara crkvena sala koja se nalazi u porti hrama.[2]
Istorija
urediPrema predanju crkva Sv. Proroka Ilije izgrađena je na temeljima jedne starije srednjovekovne crkve, koja je razrušen oko 1737. godine. Tihomir Đorđević prolazeći Toplicom zapisao je:
„Na četvrt časa od sela, na divnom brežuljku nalazi se draguška Crkva svetog Ilije, obnovljena 1893. godine na mestu stare crkvine. Kad je Draguša opustela, onda je i stara Crkva zapustela i na mesto nje poditao se lep zabran, koji su Arnauti zvali crkveni zabran. U crkveni zabran nisu smeli nikako dirati, jer se verovaše, da ko y njega dirne taj mora poludeti. Kad su Srbi došli u Dragušu, tada im Arnauti, koji su dolazili radi prodaje svojega imanja, kazaše da tu ima crkvina. Oko Crkve ima i nadgrobnog kamenja.“
Crkva je u periodu od 1890. do 1893. godine obnovljena zahvaljujući dobrovoljnim prilozima lokalnog građanstva i uz materijalnu podršku kralja Aleksandra I Obrenovića.
Da je na ovom mestu bila starija građevina, ukazuju otkriveni nadgrobni spomenici u porti današnje crkve, koji datiraju još iz 14. i 15. veka.[3]
Malo osvećenje hrama i crkvene sale izvršio je episkop niški gospodin Jovan 25. avgusta 2013. godine.
Izgled građevine
urediCrkva je jednobrodna građevinu, pravougaone osnove sa zvonikom na zapadu i polukružnom oltarskom apsidom na istoku. Fasada je bez ukrasa, a unutrašnjost crkve krasi drveni ikonostas, veliki stakleni polijelej i dve spomen ploče.
U zgradi koja se nalazi severno od crkve pronađena je amvonska rozeta, urađena od jednog komada kamena sa plitkim linearnim urezom. Pretpostavka je da potiče iz 19. veka i da je pripadala prvobitnoj crkvi.
- Freskodekoracija
Crkva nije živopisana.
Vidi još
urediIzvori
uredi- ^ Miša Rakocija Manastiri i crkve Južne i istočne Srbije, Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš, Studije i monografije, Niš, 2013
- ^ „Hram Svetog proroka Ilije u Gornjoj Draguši U: BLAČKE PAROHIJE. HRAMOVI U PAROHIJAMA”. Epoarhija niška. Pristupljeno 4. 7. 2018.
- ^ Mišić, S. (2009). Istorijsko-geografska istraživanja Topličkog kraja od 15. do 22. avgusta 2009. EkspD Toplica 2009. Beograd: Digitalna arhiva Matematičkog instituta SANU.
Spoljašnje veze
uredi- Srpska pravoslavna crkva: Eparhija niška
- Parohije u sastavu Eparhije niške
- Parohije u sastavu Niške Eparhije - Ilustrovana istorija Srpske pravoslavne crkve
