Crnatovo
Crnatovo je naselje u Srbiji u opštini Vlasotince u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 106 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 176 stanovnika).
Crnatovo | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Jablanički |
| Opština | Vlasotince |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 106 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 59′ 26″ S; 22° 09′ 07″ I / 42.9905° S; 22.152° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 301 m |
.svg)  Crnatovo Crnatovo na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 016 |
| Registarska oznaka | VL |
Nalazi se na južnoj padini planine Kruševica, na nadmorskoj visini između 400 i 600 metara, na desnoj strani reke Vlasine. Južnom stranom je okrenuto prema planini Bukova Glava. Sadašnje selo je nastalo od starog naselja iznad Begove turske livade (kod sela Boljare).
Prošlost uredi
Godine 1879. izvršen je srpski popis Vlasotinačkog sreza. U mestu Crnatovu registrovano je sledeće stanje: u 53 kuće živelo je 269 duša, bilo je samo osam pismenih muškaraca a broj poreskih glava iznosio je 80.[1]
Demografija uredi
U naselju Crnatovo živi 156 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 50,7 godina (44,3 kod muškaraca i 56,5 kod žena). U naselju ima 75 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,35.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 1 | ||
| 80+ | 1 | 3 | ||
| 75—79 | 6 | 11 | ||
| 70—74 | 7 | 13 | ||
| 65—69 | 9 | 18 | ||
| 60—64 | 4 | 8 | ||
| 55—59 | 2 | 4 | ||
| 50—54 | 7 | 6 | ||
| 45—49 | 8 | 4 | ||
| 40—44 | 4 | 7 | ||
| 35—39 | 6 | 2 | ||
| 30—34 | 2 | 2 | ||
| 25—29 | 4 | 3 | ||
| 20—24 | 9 | 2 | ||
| 15—19 | 5 | 2 | ||
| 10—14 | 6 | 2 | ||
| 5—9 | 2 | 3 | ||
| 0—4 | 2 | 1 | ||
| Prosek : | 44,3 | 56,5 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 74 | 23 | 40 | 9 | 2 | 0 |
| Ženski | 86 | 8 | 42 | 35 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 160 | 31 | 82 | 44 | 3 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 34 | 8 | 0 | 0 | 5 |
| Ženski | 16 | 13 | 0 | 0 | 2 |
| UKUPNO | 50 | 21 | 0 | 0 | 7 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 1 | 14 | 4 | 1 | 1 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 1 | 14 | 4 | 1 | 1 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Stanovništvo i genealogoja uredi
"Crni Marko“ je, kao prvi stanovnik Crnatova, kupio na sadašnjem mestu sela imanje od jednog Crnobarca. Za imanje je „platio“ jednog ovna. Po „Crnom Marku“ je selo dobilo naziv Crnatovo.
Meštani sela potiču sa svih strana: Kosmeta, sa planinskih dela vlasinsko-crnotravske i znepoljske oblasti, kao iz okolnih sela.
Starije familije:
- Bozinci su naseljeni iz Brezovice posle oslobođenja od Turaka,
- Anđelkovići su se doselili iz sela Darkovca. Predak Anđelkovića (čukun deda) je bio turski kmet i čuvao svinje kod Turčina.
Nekada su doseljeni crnatovčani bili ciglari pečalbari, danas su mahom zidari pečalbari. U selu ima dosta voćnjaka i vinograda, tako da se peče rakija i proizvodi vino. Stanovnici se bave i stočarstvom. Na pijacama u Vlasotincu i ostalim okolnim selima prodaju svoje mlečne proizvode, pretežno sir, a može se kupiti i domaća crnatovska rakija.
Obrazovanje uredi
Crnatovo ima četvorogodišnju osnovnu školu sa dva učitelja. Šezdesetih i sedamdesetih godina je u toj školi bilo i do sto učenika. Najduže su u školi predavali učitelji Buda i Smilja Petrović (bračni par). Na početku XXI veka deca iz Crnatova pohađaju osmogodišnju osnovnu školu u selu Kruševica. U seoskoj školi u Crnatovu ima mali broj đaka.
Infrastruktura uredi
Crnatovo je makadamskim putem preko sela Boljare povezano sa Vlasotincem. Selo je elektrificirano, ima vodovod i prodavnicu. U naselju postoji dom u kome su nekada organizovane igranke, takmičenja sela u folkloru i natpevavanju. Danas je mali broj mladih ostao da živi na selu. Većina se iselila u Vlasotince i u užoj Srbiji. Selo je nekada imalo i fudbalski klub koji se takmičio u opštinskoj ligi.
Seoska kuća donjeg Povlasinja za vreme vladavine Turaka uredi
Seoska kuća familije Anđelković u Crnatovu je stara oko 200 godina i spada najstarije očuvane objekte donjeg Povlasinja. (Za seosku kuću gornjeg i srednjeg Povlasinja vidi članak o selu Svođe.)
Objekat u obliku pravougaonika sa razmerama 8m sa 9m bio je pokriven turskom ćeremidom. Ćeremida se proizvodila nadomak današnje seoske škole Crnatova. Kuću sa odžakom čine dve sobe: jedna kao „turska“ divana (dnevna soba), a druga kao „spavaća“ soba. Podrum je od kamena. Zidovi su od pletene čakme i oblepljivani blatom. Plafon čine daske, takozvana šindra. Tako građen objekat se naziva „šindrosana kuća“. Daske šindrosane kuće su se skidale, prale i ponovo postavljale. U divani su ukućani primali kao goste svoje turske gazde, sa njima pili kafu i pušili duvan na lulu. U spavaćoj sobi su se nalazile ragože na kojima su ukućani spavali. Preko ragoža, zvanih asura, su se stavljale čerge od konoplja. Ognjište kuće se ložilo panjevima (krnjugama) iz okolnih šuma. Inventar kao i posuđe za jelo, kašike i panice (tanjiri) su bili od drveta.
Reference uredi
- ^ "Otadžbina", Beograd 1880. godine
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Literatura uredi
- Zapis Miroslava Mladenovića 1976. godine: Kazivanja starijih meštana Crnatova.
