Википедија

Muzej moderne umetnosti u Njujorku

музеј у САД
(preusmereno sa Museum of Modern Art)

Muzej moderne umetnosti u Njujorku (engl. The Museum of Modern Art, MoMA) je muzej na centralnom Menhetnu (53. ulica između 5. i 6. avenije) u gradu Njujorku. Smatra se jednim od najuticajnijih muzeja moderne umetnosti u svetu.[2] Muzejska kolekcija je vrhunski pregled moderne i aktuelne umetnosti, koja obuhvata dela arhitekture, dizajna, crteže, slike, skulpture, fotografije, grafike, ilustracije, film i elektronske medije.[3] Biblioteka i arhivi muzeja sadrže preko 300.000 knjiga i predmeta koji se odnose na više od 70.000 umetnika. Muzej je otvoren 7. novembra 1929. izložbom dela Van Goga, Gogena, Seraa i Sezana, kao prvi muzej moderne umetnosti u SAD. Najuticajniji predsednik muzeja bio je Nelson Rokfeler (1939—1958) koji je preselio muzej na današnju lokaciju. Biblioteka MoMA sadrži približno 300.000 knjiga i kataloga izložbi, više od 1.000 periodičnih naslova i više od 40.000 datoteka efemera o pojedinim umetnicima i grupama.[4] Arhiva čuva primarni izvorni materijal vezan za istoriju moderne i savremene umetnosti.[5] Ovaj muzej je privukao je 706.060 posetilaca 2020. godine, što je pad od 65% u odnosu na 2019. zbog pandemije Kovida-19. On je zauzeo dvadeset peto mesto na listi najposećenijih muzeja umetnosti u svetu 2020.[6]

Muzej moderne umetnosti u Njujorku
Muzej moderne umetnosti u Njujorku (dvorište skulptura)
Osnivanje7. novembar 1929.
Lokacija SAD,
Njujork
Koordinate40° 45′ 41″ S; 73° 58′ 40″ Z / 40.7615° S; 73.9777° Z / 40.7615; -73.9777
Kolekcijamoderna umetnost
Broj predmeta150.000 slika, crteža, skulptura, gravura, fotografija, maketa i umetničkih objekata
22.000 filmova
4.000.000 dijapozitiva
Posetioci3,1 miliona (2013), 706,060 (2020)[1]
OsnivačLili P. Blis
Meri Kvin Salivan
Abi Oldrič Rokfeler
DirektorGlen D. Lauri
Adresa11 West 53rd Street
New York, NY 10019
Veb-sajtwww.moma.org

Od 1930-ih do 1950-ih, MoMA je stekao međunarodni ugled značajnim izložbama, kao što su Barov uticajni „Kubizam i apstraktna umetnost” 1936. godine, retrospektiva dela Pabla Pikasa organizovana 1939-40 i „Indijanska izložba Sjedinjenih Država” 1941. Sin Ebi Rokfelera, Nelson, postao je predsednik muzeja 1939, igrajući ključnu ulogu u njegovom širenju i publicitetu. Njegov brat, Dejvid Rokfeler, pridružio se odboru 1948. godine i nastavio blisku saradnju porodice sa muzejom. Značajni događaji tokom ovog perioda uključuju veliki požar 1958. godine, koji je uništio sliku Kloda Monea i doveo do evakuacije drugih umetničkih dela. Arhitektonska evolucija muzeja je takođe nastavljena, sa redizajniranjem bašte sa skulpturama Filipa Džonsona i preseljenjem u sadašnji dom koji su dizajnirali Filip L. Gudvin i Edvard Durel Stoun, koji je otvoren 1939. godine.

U kasnijim decenijama, kontroverzna odluka da se povuče finansiranje antiratnog plakata „I bebe“[7][8] 1969. godine i protesti koji su usledili, istakli su umešanost muzeja u savremena društveno-politička pitanja. Ova ustanova je takođe bila među nekoliko institucija koje su pomogle CIA-i u njenim naporima da se uključi u kulturnu propagandu tokom Hladnog rata.[9] Velika proširenja tokom 1980-ih i ranog 21. veka, uključujući izbor japanskog arhitekte Jošija Tanigučija za značajno renoviranje, skoro su udvostručila MoMA prostor za izložbe i programe. Tokom 2000-ih došlo je do formalnog spajanja sa P.S. 1 Centrom savremene umetnosti,[10][11] a 2019. godine još jedno veliko renoviranje dodalo je značajan galerijski prostor.

Godine 2022, MoMA je bio 17. najposećeniji muzej umetnosti u svetu i 4. najposećeniji muzej u Sjedinjenim Državama. Kolekcija MoMA-e pokriva period od kasnog 19. veka do danas i obuhvata preko 200.000 dela arhitekture i dizajna, crteža, slikarstva, skulpture, fotografije, grafike, ilustrovanih i umetničkih knjiga, filmova, kao i elektronskih medija.[12] Muzej se smatra jednom od najuticajnijih kulturnih institucija globalno posvećenih modernoj i savremenoj umetnosti.[2] Istovremeno, MoMA se dugo suočavao sa kritikama zbog razvijanja i održavanja evrocentričnih narativa modernizma i zbog nedovoljne usredsređenosti na proširenje pristupa socioekonomski ugroženim grupama.[13][14][15] Muzej je bio umešan u kontroverze u vezi sa svojom radnom praksom, a sindikat te institucije, osnovan 1971. godine, opisan je kao prvi te vrste u SAD.[16]

Istorija

uredi

Hekšer i druge zgrade (1929–1939)

uredi

Ideju za Muzej moderne umetnosti razvili su 1929. prvenstveno Abi Oldrič Rokfeler (supruga Džona D. Rokfelera, mlađeg) i dve njene prijateljice, Lili P. Blis i Meri Kvin Salivan.[17] Postale su poznate pod različitim imenima „dame“ ili „nepopustljive dame“.[18][19] One su iznajmile skromne prostorije za novi muzej u zgradi Hekšer na 730 Peta avenija na Menhetnu,[18] i za javnost je otvoren 7. novembra 1929. godine, devet dana nakon pada Vol Strita.[20] Abi Rokfeler je pozvala A. Konger Gudjira, bivšeg predsednika upravnog odbora Olbrajt umetničke galerije u Bufalu, Njujork, da postane predsednik novog muzeja. Abi je postala rizničar. U to vreme, to je bio prvi američki muzej posvećen isključivo savremenoj umetnosti, i prvi te vrste na Menhetnu koji je izlagao evropski modernizam.[21] Jedan od prvih Rokflerovih regruta za muzejsko osoblje bio je poznati japansko-američki fotograf Soiči Sunami (u to vreme najpoznatiji po svojim portretima pionirke modernog plesa Marte Grejam), koji je muzej služio kao zvanični fotograf dokumentarista od 1930. do 1968.[22][23]

Gudjir je pozvao Paula Dž. Zaksa i Franka Krauninšilda da mu se pridruže kao osnivački poverenici. Zaks, pomoćni direktor i kustos grafika i crteža u Fogovom muzeju Univerziteta Harvard, u to vreme se nazivao „kolekcionarom kustosa”. Gudjir ga je zamolio da preporuči direktora, i Zaks je predložio Alfreda H. Bara, mlađeg, perspektivnog mladog štićenika. Pod Barovim vođstvom, muzejski fond se brzo proširio sa inicijalnog poklona od osam otisaka i jednog crteža. Njegova prva uspešna posuđena izložba bila je u novembru 1929. godine, na kojoj su bile izložene slike Van Goga, Gogena, Sezana i Sera.[24]

Prvi put smešten u šest soba galerija i kancelarija na dvanaestom spratu zgrade Hekšer na Menhetnu,[25] na uglu Pete avenije i 57. ulice, muzej se u narednih deset godina preselio na još tri privremene lokacije. Suprug Abi Rokfeler, Džon D. Rokfeler mlađi, bio je odlučno protiv muzeja (kao i same savremene umetnosti) i odbio je da oslobodi sredstva za poduhvat, koja su morala da se pribave iz drugih izvora, što je rezultiralo čestim smenama lokacije. Ipak, na kraju je donirao zemljište za sadašnje mesto muzeja, plus druge poklone s vremenom, te je tako postao zapravo jedan od njegovih najvećih dobrotvora.[26]

Za to vreme muzej je pokrenuo još mnoge izložbe renomiranih umetnika, poput izložbe usamljenog Vinsenta van Goga 4. novembra 1935. On sadrži čak šezdeset šest ulja i pedeset crteža iz Holandije, kao i dirljive odlomke iz umetnikovih pisama. To je bio veliki javni uspeh zbog Barovog rasporeda izložbe, i postao je „prekurzor statusa koji van Gog do danas ima u savremenoj imaginaciji“.[27]

Galerija

uredi

Reference

uredi
  1. ^ The Art Newspaper, List of most-visited museums in 2020, March 31, 2021
  2. ^ a b Kleiner, Fred S.; Christin J. Mamiya (2005). „The Development of Modernist Art: The Early 20th Century”. Gardner's Art through the Ages: The Western Perspective. Thomson Wadsworth. str. 796. ISBN 978-0-4950-0478-3. Arhivirano iz originala 10. 5. 2016. g. „The Museum of Modern Art in New York City is consistently identified as the institution most responsible for developing modernist art ... the most influential museum of modern art in the world.” 
  3. ^ Museum of Modern Art – New York Art World Arhivirano februar 23, 2009 na sajtu Wayback Machine
  4. ^ „Library”. MoMA. Arhivirano iz originala 5. 2. 2016. g. 
  5. ^ „About the Archives”. MoMA. Arhivirano iz originala 13. 2. 2016. g. 
  6. ^ The Art Newspaper annual museum visitor survey, published March 31, 2021
  7. ^ Holsinger, M. Paul (1999). „And Babies”. War and American Popular Culture. Greenwood Press. str. 363. ISBN 9780313299087. 
  8. ^ Cooper, Daniel (2003). „Art”. Ur.: Nicholas John Cull. Propaganda and Mass Persuasion: A Historical Encyclopedia, 1500 to the Present. ABC-CLIO. str. 23. ISBN 9781576078204. „Propaganda art found more fertile ground in criticizing the U.S. government during the Vietnam conflict through works such as the famous Art Workers Coalition piece Q. And Babies? A. And Babies (1970) which commented on the horrors of the My Lai incident.”  The poster is also discussed in Moore, Colin (2010). Propaganda Prints: A History of Art in the Service of Social and Political Change. A&C Black. str. 181.  and in Brewer, Susan. Why America Fights: Patriotism and War Propaganda from the Philippines to Iraq. Oxford University Press. str. 221. 
  9. ^ Dasal, Jennifer (24. 9. 2020). „How MoMA and the CIA Conspired to Use Unwitting Artists to Promote American Propaganda During the Cold War”. Artnet News (na jeziku: engleski). Pristupljeno 16. 12. 2023. 
  10. ^ „Facelift for Queens Museum”. Daily News (na jeziku: engleski). New York. Pristupljeno 3. 5. 2017. 
  11. ^ „Profile”. MoMA PS1. Pristupljeno 17. 7. 2018. „"MoMA PS1 was founded in 1971 by Alanna Heiss as the Institute for Art and Urban Resources Inc."” 
  12. ^ „About the Collection”. The Museum of Modern Art. Pristupljeno 19. 1. 2024. 
  13. ^ Reilly, Maura (31. 10. 2019). „MoMA's Revisionism Is Piecemeal and Problem-Filled: Feminist Art Historian Maura Reilly on the Museum's Rehang”. ARTnews.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 16. 12. 2023. „According to Barr, “modern art” was a synchronic, linear progression of “isms” in which one (heterosexual, white) male “genius” from Europe or the U.S. influenced another who inevitably trumped or subverted his previous master, thereby producing an avant-garde progression. Barr’s story was so ingrained in the institution that it was never questioned as problematic. The fact that very few women, artists of color, and those not from Europe or North America—in other words, all “Other” artists—were not on display was not up for discussion.” 
  14. ^ Cotter, Holland (10. 10. 2019). „MoMA Reboots With 'Modernism Plus'”. The New York Times (na jeziku: engleski). ISSN 0362-4331. Pristupljeno 16. 12. 2023. „After decades of stonewalling multiculturalism, MoMA is now acknowledging it, even investing in it, most notably in a permanent collection rehang that features art — much of it recently acquired — from Africa, Asia, South America, and African America, and a significant amount of work by women.” 
  15. ^ McGrath, Jack (18. 10. 2019). „What the New MoMA Misunderstands About Pablo Picasso and Faith Ringgold”. Frieze (na jeziku: engleski). Pristupljeno 16. 12. 2023. „Despite MoMA’s progressive intentions, however, questions remain about what revamped purpose its expansion announces – especially on the levels of education, curatorial method and economic positionality.” 
  16. ^ Greenberger, Alex (16. 10. 2019). „'Art Workers Don't Kiss Ass': Looking Back on the Formation of MoMA's Pioneering Union in the 1970s”. ARTnews.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 16. 12. 2023. 
  17. ^ „The Museum of Modern Art”. The Art Story. Arhivirano iz originala 20. 3. 2015. g. Pristupljeno 12. 5. 2015. 
  18. ^ a b Meecham, Pam; Sheldon, Julie (2000). Modern Art: A Critical Introduction. Psychology Press. str. 200. ISBN 978-0-415-17235-6. 
  19. ^ Dilworth, Leah (2003). Acts of Possession: Collecting in America. Rutgers University Press. str. 183. ISBN 978-0-8135-3272-1. 
  20. ^ Grieveson, Lee; Wasson, Haidee (3. 11. 2008). Inventing Film Studies. Duke University Press. str. 125. ISBN 978-0-8223-8867-8. 
  21. ^ FitzGerald, Michael (1. 1. 1996). Making Modernism: Picasso and the Creation of the Market for Twentieth-Century Art (reprint izd.). Berkeley: University of Calif Press. str. 120. ISBN 978-0520206533. Pristupljeno 25. 7. 2020. „Before the founding of the Museum of Modern Art in 1929, hardly any institution in the country—and none in Manhattan—would exhibit European modernism.” 
  22. ^ Muir, Kathy. „Soichi Sunami”. Seattle Camera Club. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 31. 12. 2014. 
  23. ^ Smith, Roberta (11. 9. 2015). „Review: Picasso, Completely Himself in 3 Dimensions”. The New York Times. Arhivirano iz originala 6. 12. 2015. g. Pristupljeno 3. 12. 2015. 
  24. ^ Harr, John Ensor; Peter J. Johnson (1988). The Rockefeller Century: Three Generations of America's Greatest Family. New York: Charles Scribner's Sons. str. 217—18. ISBN 978-0684189369. 
  25. ^ Horsley, Carter B. „The Crown Building (formerly the Heckscher Building)”. The City Review. Arhivirano iz originala 8. 3. 2016. g. Pristupljeno 21. 1. 2008. 
  26. ^ Kert 1993, str. 21, 376, 386
  27. ^ Kert 1993, str. 376.

Literatura

uredi
  • Allan, Kenneth R. "Understanding Information", in Conceptual Art: Theory, Myth, and Practice. Ed. Michael Corris. Cambridge: Cambridge University Press, 2004. pp. 144–168.
  • Barr, Alfred H; Sandler, Irving; Newman, Amy (1. 1. 1986). Defining modern art: selected writings of Alfred H. Barr, Jr.  (na jeziku: engleski). New York: Abrams. ISBN 0810907151. 
  • Bee, Harriet S. and Michelle Elligott (2004). Art in Our Time. A Chronicle of the Museum of Modern Art. New York. ISBN 0-87070-001-4. 
  • Fitzgerald, Michael C. Making Modernism: Picasso and the Creation of the Market for Twentieth-Century Art. New York: Farrar, Straus and Giroux, 1995.
  • Geiger, Stephan. The Art of Assemblage. The Museum of Modern Art, 1961. Die neue Realität der Kunst in den frühen sechziger Jahren, (Diss. University Bonn 2005), München. 2008. ISBN 978-3-88960-098-1.
  • Harr, John Ensor and Peter J. Johnson. The Rockefeller Century: Three Generations of America's Greatest Family. New York: Charles Scribner's Sons, 1988.
  • Kert, Bernice (1993). Abby Aldrich Rockefeller: The Woman in the Family . New York: Random House. ISBN 978-0812970449. 
  • Lynes, Russell, Good Old Modern: An Intimate Portrait of the Museum of Modern Art, New York: Athenaeum, 1973.
  • Reich, Cary. The Life of Nelson A. Rockefeller: Worlds to Conquer 1908–1958. New York: Doubleday, 1996.
  • Rockefeller, David (2003). Memoirs. New York: Random House. ISBN 978-0812969733. 
  • Schulze, Franz (15. 6. 1996). Philip Johnson: Life and Work. Chicago: University Of Chicago Press. ISBN 978-0226740584. 
  • Staniszewski, Mary Anne (1998). The Power of Display. A History of Exhibition Installations at the Museum of Modern Art. MIT Press. ISBN 978-0262194020. 
  • Wilson, Kristina (2009). The Modern Eye: Stieglitz, MoMA, and the Art of the Exhibition, 1925–1934. New Haven: Yale University Press. ISBN 978-0300149166. 
  • Lowry, Glenn D. (2009). The Museum of Modern Art in this Century. Museum of Modern Art. ISBN 978-0870707643. 

Spoljašnje veze

uredi
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Музеј_модерне_уметности_у_Њујорку&oldid=27876911”