Srpske enklave na Kosovu i Metohiji

Srpske enklave na Kosovu i Metohiji su mesta naseljena Srbima i drugim nealbancima čije stanovništvo nije potpuno etnički očišćeno nakon završetka rata na Kosovu i Metohiji 1999. i martovskog pogroma 2004. Stanovništvo enklava živi u manjoj ili većoj meri izolovano od okolnog albanskog stanovništva, često u veoma teškom uslovima, i u određenoj meri poštuje pravni sistem Srbije.

Etnička rasprostranjenost stanovništva Kosova i Metohije 2005. prema podacima OEBS-a (nazivi opština napisani su na ruskom jeziku)

Tačan broj srpskih enklava na Kosovu i Metohiji teško je utvrditi. Ova informacija ne postoji ni na jednom od zvaničnih sajtova državnih organa od kojih bi se očekivalo da je imaju. Slično je i sa brojem Srba na Kosovu i Metohiji. Zvaničnih podataka nema, a prema nezvaničnim procenama, njih je oko 200.000.

Pozadina

Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, Srbi su činili većinu stanovništva u 10 opština na Kosovu i Metohiji, dok su u jednoj opštini najveći postotak goranskog stanovništva, koji su u Srbiji priznati kao poseban narod, ali ih neki smatraju etničkom grupom Srba. Opštine sa srpskom većinom su: Leposavić, Zvečan, Zubin Potok, Severna Kosovska Mitrovica, Štrpce, Gračanica, Parteš, Klokot, Ranilug, a u opštinu Novo Brdo čini oko pola Srba i pola Albanaca. U ostalim opštinama Kosova i Metohije većinu stanovništva su činili Albanci. Na Kosovu i Metohiji živi i izvestan broj slovenskih muslimana, koji su za vreme turske okupacije prešli na islam ali se nisu asimilovali u Albance. Oni se danas nazivaju i Bošnjacima.

Od 10. juna 1999. godine za manje od mesec dana iselilo više od 250.000 pripadnika nealbanske populacije, a da se vratilo tek oko 3.000. Nealbansko stanovništvo se vraćalo u više manjih neorganizovanih grupa. Pored 250.000 raseljenih tokom 1999. godine, od 437 mesta na Kosovu u kojima su živeli Srbi do 1999, etnički je potpuno očišćeno 312 naselja. Za 10 godina bilo je 7.000 etnički motivisanih napada, ubijeno je više od 1.000 Srba, 841 Srbin je kidnapovan, a 960 Srba je ranjeno.

Prema rezultatima anketnih istraživanja ogromna većina popisanih izbeglica sa Kosova i Metohije izjasnila se za trajno naseljavanje u Beogradu i drugim delovima Srbije, bez ambicija za povratak.

Od 20. februara 2008. godine na Kosovu i Metohiji postoji novih devet opština, od kojih su u tri opštine Srbi većina.

Spisak

Opština Leposavić (etnički sastav 2006)

• 18.000 Srba (20.000 procena iz 2015)
• 67 Albanaca
• 240 Bošnjaka
• 203 Roma

Opština Zvečan (etnički sastav 2006)

• 16.050 Srba uz oko 4.000 irl
• 350 Albanaca
• 250 Ostale etničke grupe

Opština Zubin Potok (etnički sastav 2006)

• 14.000 Srba
• 800 Albanaca

Opština Severna Kosovska Mitrovica (etnički sastav 2011)

• 19.000 Srba
• 2.000 Albanaca
• 1.000 Ostale etničke grupe

Opština Štrpce (etnički sastav 2011)

• 9.100 Srba
• 4.500 Albanaca
• 30 Roma

Opština Novo Brdo (etnički sastav 2011)

• 4.500 Srba
• 5.500 Albanaca
• Prekovce

Opština Dragaš (etnički sastav 2011)

• 9.000 Goranaca i 7 Srba
• 20.000 Albanaca
• 1.000 Ostale etničke grupe

Srpska naselja i naselja manjina na Kosovu i Metohiji

Opština Vučitrn

• Prilužje - preko 3.000 Srba
• Gojbulja - oko 140 Srba
• Banjska
• Grace

Opština Priština

• Priština - Četrdesetak Srba koji žive izolovano
• Gračanica - Međunarodna organizacija OSCE, na osnovu podataka opštinskih službi, procenjuje broj stanovnika opštine na 21.534, pri čemu bi udeo Srba bio oko 85%.
• Donja Brnjica
• Novi Badovac
• Plemetina

Opština Lipljan

• Dobrotin - 280 srpskih domaćinstava (izvor B92)
• Livađe
• Donja Gušterica
• Gornja Gušterica
• Suvi Do
• Staro Gracko
• Novo Naselje - 1999. 140 srpskih i 11 albanskih porodica. 2006. 120 srpskih i 60 albanskih (izvor B92)
• Rabovce

Opština Kosovo Polje

• Kosovo Polje
• Batuse
• Ugljare
• Bresje
• Kuzmin
• Preoce

Opština Gnjilane

• Šilovo
• Pasjane
• Parteš
• Koretište
• Donja Budriga
• Stanišor
• Gornje Kusce
• Straža
• Kmetovce
• Poneš
• Gornji Makreš
• Cernica
• Draganac

Opština Peć

• Goraždevac - oko 1.000 Srba
• Brestovik - pedesetak Srba
• Ljevoša - dvadesetak Srba povratnika

Opština Istok

• Osojane - oko 300 povratnika
• Crkolez - 200 stanovnika ili 45 porodica (izvor Glas Javnosti)
• Ljubožda - srpski povratnici
• Dobruša 1200 slovenskih muslimana
• Banja 400 slovenskih muslimana
• Ljubovo 220 slovenskih muslimana
• Žač 300 slovenskih muslimana

Opština Prizren

U opštini je popisano 237 Srba 2011. (napomena da su Srbi delimično bojkotovali popis)

• Prizren - Dvadesetak Srba (2013)
• Sredska
• Drajčići
• Novake
• Sredačka Župa
• Gornje Ljubinje, Donje Ljubinje, Gornje Selo, Grnčare, Jablanica, Lokvica, Manastirica, Nebregošte, Novo Selo, Planjane i Pousko - više od 2100 muslimanskih porodica sa više od 12000 žitelja
• Mamuša - 3.000 Turaka
• Jablanica - 800 stanovnika Bošnjaka

Opština Orahovac

• Velika Hoča - oko 700 Srba
• grad Orahovac - oko 350 Srba

Opština Srbica

Oko 330 Srba u sledećim selima, od toga stotinak dece:

• Banja
• Suvo Grlo

Opština Kosovska Kamenica

• Ranilug
• Ropotovo
• Korminjane
• Močare
• Berivojce

Opština Vitina

• Vitina - osamdesetak Srba
• Klokot
• Vrbovac
• Grnčar
• Trpeza
• Požaranje
• Novo Selo
• Žitinje
• Binač
• Mogila

Opština Klina

Oko 250 povratnika na teritoriji opštine.

• Vidanje
• Drsnik
• Drenovac
• Dugonjive
• Berkovo

Opština Obilić

• Crkvena Vodica
• Plemetina
• Miloševo
• Babin Most
• Janjina voda

Opština Podujevo

• Medregovac - U Medregovcu prema podacima iz 2013. živi desetak Srba, to su jedini preostali Srbi u opštini Podujevo.

Opština Štimlje

• Četrdeset devet popisanih Srba 2011. (napomena da su Srbi delimično bojkotovali popis)

Opština Uroševac

• Trideset dvoje popisanih Srba 2011. (napomena da su Srbi delimično bojkotovali popis)

Opština Đakovica

• Sedamnaestoro popisanih Srba 2011. (napomena da su Srbi delimično bojkotovali popis)

Opština Dečani

• Troje popisanih Srba 2011. (napomena da su Srbi delimično bojkotovali popis)

Opština Glogovac

• Dvoje popisanih Srba 2011. (napomena da su Srbi delimično bojkotovali popis)

Opština Suva Reka

• Dvoje popisanih Srba 2011. (napomena da su Srbi delimično bojkotovali popis)

Demografska istorija srpskih naselja na Kosovu i Metohiji

Srpska naselja na Kosovu i Metohiji 1961. godine

• Opština Dečani: (Loćane)
• Opština Đakovica: Ljugbunar (Piskota, Raškoc, Vranić)
• Opština Glogovac: (Komorane, Poklek)
• Opština Gnjilane: Bilince, Donja Budriga, Gornje Kusce, Kmetovce, Koretište, Mozgovo, Paralovo, Parteš, Pasjane, Poneš, Stanišor, Straža, Šilovo (Gnjilane, Cernica, Dobrčane, Donji Livoč, Gornji Livoč, Lipovica, Mališevo, Nosalje, Prilepnica, Velekince, Vlaštica, Vrbica, Žegra)
• Opština Istok: Belica, Belo Polje, Crkolez, Dragoljevac, Dubrava, Koš, Novi Verić, Osojane, Poljane, Prekale, Sinaje, Suvi Lukavac, Tučep, Žakovo (Begov Lukavac, Crni Lug, Donji Istok, Đurakovac, Istok, Kovrage, Krnjina, Ljubožda, Mojstir, Muževine, Suvo Grlo, Verić, Žač)
• Opština Kačanik: (Đeneral Janković, Eleza, Stari Kačanik)
• Opština Klina: Berkovo, Biča, Dolac, Drenovčić, Drsnik, Grabac, Klina, Klinavac, Naglavci, Zajmovo, Vidanje (Budisavci, Dolovo, Donji Petrič, Drenovac, Dugonjive, Dušević, Gornji Petrič, Grabanica, Grebnik, Jagoda, Jelovac, Jošanica, Krnjince, Veliko Kruševo, Mali Đurđevik, Deič, Pograđe, Renovac, Rudice, Stup, Štupelj)
• Opština Kosovska Kamenica: Ajnovce, Berivojce, Bosce, Boževce, Bratilovce, Bušince, Čarakovce, Domorovce, Donja Šipašnica, Donje Korminjane, Drenovce, Glogovce, Gogolovce, Gornje Korminjane, Građenik, Grizime, Kololeč, Kosovska Kamenica, Kostadince, Malo Ropotovo, Miganovce, Močare, Odevce, Oraovica, Pančelo, Petrovce, Rajanovce, Ranilug, Robovac, Strelica, Strezovce, Tirince, Tomance, Vaganeš, Veliko Ropotovo (Blato, Firićeja, Koretin, Lještar, Mešina, Odanovce)
• Opština Kosovska Mitrovica: Banov Do, Banjska, Banjska Reka, Banjski Suvi Do, Bresnica, Doljane, Gornji Suvi Do, Grabovac, Grižani, Izvori, Jankov Potok, Joševik, Kamenica, Korilje, Kula, Lipovica, Lokva, Lovac, Lozište, Mali Zvečan, Malo Rudare, Matica, Meki Do, Oraovica, Prvi Tunel, Stari Trg Rudarsko Naselje, Rudine, Sendo, Srbovac, Svinjare, Valač, Veliko Rudare, Vilište, Zvečan, Žerovnica, Žitkovac (Donje Vinarce, Kosovska Mitrovica, Ljušta, Seljance, Šipolje, Vrbnica)
• Opština Leposavić: Bare, Belo Brdo, Beluće, Berberište, Bistrica, Borčane, Borova, Brzance, Crnatovo, Crveni, Ćirkoviće, Desetak, Dobrava, Donji Krnjin, Dren, Duboka, Gnježdane, Gornji Krnjin, Graničane, Grkaje, Gulije, Guvnište, Isevo, Jarinje, Jelakce, Jošanica, Kajkovo, Kamenica, Kijevčiće, Koporiće, Kostin Potok, Kruščica, Kruševo, Kutnje, Lazine, Leposavić, Lešak, Lozno, Majdevo, Mekiniće, Mioliće, Miokoviće, Mošnica, Ostraće, Plakaonica, Planinica, Popovce, Postenje, Potkomlje, Pridvorica, Rodelj, Rucmance, Seoce, Slatina, Sočanica, Trebiće, Trikose, Tvrđan, Ulije, Vitanoviće, Vračevo, Vuča, Zabrđe, Zavrata, Zemanica, Zrnosek (Rvatska)
• Opština Lipljan: Dobrotin, Donja Gušterica, Gornja Gušterica, Lepina, Lipljan, Livađe, Novo Rujce, Radevo, Skulanevo, Staro Gracko, Suvi Do, Veliki Alaš (Crni Breg, Čučuljaga, Glogovce, Goleško Vrelo, Konjuh, Krajište, Lug, Magura, Muhadžer Babuš, Rabovce, Slovinje, Smoluša, Staro Rujce, Topličane)
• Opština Mališevo : Kijevo
• Opština Novo Brdo: Boljevce, Bostane, Carevce, Draganac, Gornji Makreš, Izvor, Jasenovik, Klobukar, Manišince, Prekovce, Trnićevce, Zebince (Labljane)
• Opština Orahovac: Velika Hoča (Bratotin, Opteruša, Orahovac, Retimlje, Zočište)
• Opština Orlane: (Medregovac, Orlane)
• Opština Peć: Babiće, Belo Polje, Brestovik, Crni Vrh, Goraždevac, Krstovac, Ljevoša, Pištane, Siga (Dobri Do, Glavičica, Jablanica, Klinčina, Labljane, Lješane, Naklo, Romune, Svrke)
• Opština Podujevo: Livadica, Radujevac, Repa, Zakut (Bajčina, Balovac, Belo Polje, Dobri Do, Donja Dubnica, Donja Pakaštica, Donji Sibovac, Gornja Lapaštica, Gornja Pakaštica, Gornji Sibovac, Kačibeg, Konjuševac, Krpimej, Lauša, Lužane, Obrandža, Penduha, Perane, Podujevo, Revuće, Surkiš, Svetlje, Šakovica, Štedim, Velika Reka)
• Opština Priština: Babin Most, Badovac, Batuse, Bresje, Crkvena Vodica, Čaglavica, Devet Jugovića, Donja Brnjica, Dragovac, Gračanica, Kojlovica, Kosovo Polje, Kuzmin, Laplje Selo, Lazarevo, Lebane, Matičane, Obilić, Plemetina, Preoce, Rudnik Kosovo, Slivovo, Sofalija, Sušica, Ugljare, Zlatare (Ajvalija, Dobri Dub, Gornja Brnjica, Gornje Dobrevo, Hamidija, Kruševac, Leskovčić, Miloševo, Nakarade, Orlović, Pomazatin, Priština, Sibovac, Teneš Do)
• Opština Prizren : Dojnice, Drajčići, Gornje Selo, Ljubižda, Ljutoglav, Mušnikovo, Novake, Nova Šumadija, Petrovo Selo, Smać, Sredska, Vrbičane, Zojić, Živinjane (Donja Srbica, Dušanovo, Gornja Srbica, Lokvica, Mala Kruša, Planjane, Prizren)
• Opština Srbica: Banje (Gornja Klina, Kostrc, Kotore, Kućica, Leočina, Radiševo, Rudnik, Srbica, Suvo Grlo)
• Opština Suva Reka: Dvorane, Popovljane, Topličane (Delovce, Lešane, Movljane, Mušutište, Rečane, Selogražde, Suva Reka)
• Opština Štrpce: Berevce, Donja Bitinja, Drajkovce, Gornja Bitinja, Gotovuša, Jažince, Sevce, Sušiće, Štrpce, Viča, Vrbeštica
• Opština Uroševac: Babljak, Donja Grlica, Glavica, Gornje Nerodimlje, Muhadžer Talinovac, Raka, Softović, Srpski Babuš, Staro Selo, Tankosić (Biba, Doganjevo, Donje Nerodimlje, Gatnje, Jerli Prelez, Kosin, Laškobare, Muhovce, Mužičane, Nekodim, Papaz, Pojatište, Sazlija, Štimlje, Trn (Uroševac), Uroševac, Varoš Selo, Zaskok)
• Opština Vitina: Binač, Drobeš, Grmovo, Grnčar, Gušica, Klokot, Mogila, Novo Selo, Podgorce, Radivojce, Ravnište, Vitina, Vrbovac, Čerkez Sadovina, Devaja, Kabaš, Požaranje, Ribnik, Trpeza, Žitinje
• Opština Vučitrn: Bukoš, Donji Svračak, Glavotina, Gojbulja, Gornji Svračak, Grace, Hercegovo, Mavrić, Miroče, Prilužje, Slakovce, Slatina, Šljivovica, Velika Reka, Viljance (Balince, Banjska, Doljak, Gornja Sudimlja, Jezero, Mijalić, Nedakovac, Nevoljane, Novo Selo Mađunsko, Novo Selo Begovo, Pantina, Pestovo, Ropica, Samodreža, Taradža, Vrnica, Vučitrn, Zagorje)
• Opština Zubin Potok: Babiće, Babudovica, Banja, Bojnoviće, Brnjak, Bube, Burlate, Crepulja, Čečevo, Češenoviće, Čitluk, Dobroševina, Donje Varage, Donji Jasenovik, Dragalica, Drainoviće, Dren, Gazivode, Gornje Varage, Gornji Jasenovik, Gornji Strmac, Jabuka, Jagnjenica, Junake, Kobilja Glava, Kovače, Kozarevo, Krligate, Lučka Reka, Mala Kaludra, Međeđi Potok, Oklace, Padine, Paruci, Prelez, Preseka, Prevlak, Pridvorica, Rančiće, Rezala, Rujište, Šipovo, Tušiće, Ugljare, Velika Kaludra, Velji Breg, Vitakovo, Vojmisliće, Vrba, Vukojeviće, Vukosavljeviće, Zagulje, Zečeviće, Zubin Potok, Zupče, Žarevi

Spoljašnje veze

• Serbian map: Srpske enklave, Pristupljeno 21. 1. 2013.
• Zakon o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije, Pristupljeno 20. 1. 2013.
• Večernje novosti: Srpske enklave posle 17. marta
• Ombudsman: Etnička struktura, Pristupljeno 20. 1. 3013.
• http://arhiva.glas-javnosti.rs/arhiva/2007/03/18/srpski/F07031702.shtml
• http://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2009&mm=04&dd=18&nav_id=356216