Đorđo Parizi
Đorđo Parisi (Rim, 4. avgust 1948) italijanski je teorijski fizičar, čija su istraživanja bila usmjerena ka kvantnoj teoriji polja, statističkoj mehanici i složenim sistemima. Njegov najpoznatiji doprinos su evolucione jednačine za gustine partona u kvantnoj hromodinamici, koje je izveo uz pomoć Gvida Altarelija, poznate kao Altareli-Parizijeve ili DGLAP jednačine, tačno rješenje Šerington-Kirkpatrikovog modela spin stakla, Kardar-Parizi-Zang dinamička jednačina koja opisuje skaliranje rastućih interfejsa i proučavanje vrtložnih jata ptica.[1] Dobio je Nobelovu nagradu za fiziku 2021. godine, zajedno sa Klausom Haselmanom i Sjukurom Manabeom za revolucionarne doprinose teoriji složenih sistema, posebno „za otkriće uzajamnog dejstva nereda i fluktuacija u fizičkim sistemima od atomskih do planetarnih razmjera“.[2]
| Đorđo Parizi | |
|---|---|
 Parizi 2006. godine | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 4. avgust 1948. |
| Mjesto rođenja | Rim, Italija |
| Obrazovanje | Rimski univerzitet Sapijenca |
| Naučni rad | |
| Poznat po | Statistička mehanika, kvantna teorija polja, spinsko staklo |
| Nagrade | Nobelova nagrada za fiziku (2021) |
| Zvanični veb-sajt | |
| chimera | |
Karijera uredi
Đorđo Parizi je diplomirao na rimskom univerzitetu Sapijenca 1970. godine, pod mentorstvom Nikole Kabiba. Bio je istraživač u Nacionalnoj laboratoriji u Fraskatu (1971—1981) i gostujući naučnik na Univerzitetu Kolumbija (1973—1974), na francuskom institutu Institut des Hautes Études Scientifiques (1976—1977) i Višoj normalnoj školi (1977—1977).
Od 1981. do 1992. bio je redovni profesor teorijske fizike na rimskom univerzitetu Tor Vergata, a trenutno je profesor kvantne teorije na Univerzitetu Sapijenca u Rimu. Član je Simonsove kolaboracije „Problem pucanja stakla”.[3]
Odabrane publikacije uredi
- Parisi, Giorgio (1988). Statistical Field Theory
. Addison Wesley. ISBN 978-0201059854. - Mézard, Marc; Giorgio Parisi; Miguel Angel Virasoro (1987). Spin glass theory and beyond. Singapore: World Scientific. ISBN 978-9971501150.
- Parisi, Giorgio (2006). La chiave, la luce, l'ubriaco. Roma: Di Renzo Editore. ISBN 978-8883231490.
- Parisi, Giorgio; Auletta Gennaro; Fortunato Mauro (2009). Quantum Mechanics. Cambridge University Press. ISBN 978-0521869638.
- Parisi, Giorgio; Urbani Pierfrancesco; Zamponi Francesco (2020). Theory of Simple Glasses. Cambridge University Press. ISBN 978-1108120494.
Reference uredi
- ^ Parisi awarded the Nobel prize in physics in 2021.
Nuzzo, R. (2006). „Profile of Giorgio Parisi”. Proceedings of the National Academy of Sciences. 103 (21): 7945—7947. Bibcode:2006PNAS..103.7945N. PMC 1472410
. PMID 16705030. doi:10.1073/pnas.0603113103 .
- ^ „All Nobel Prizes in Physics”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-10-05.
- ^ „Simons Collaboration: Cracking the Glass Problem”. Simons Foundation. 2016.
