Jozo Šuran
Jozo Jože Šuran (Šurani, kod Poreča, 5. april 1890 — blizina Višnjana, maj 1944), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| jozo šuran | |
|---|---|
 Jozo Šuran | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 5. april 1890. |
| Mesto rođenja | Šurani, kod Poreča, Austrougarska |
| Datum smrti | maj 1944. (54 god.) |
| Mesto smrti | blizina Višnjana, Italijanska Socijalna Republika |
| Profesija | zemljoradnik |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | maja 1943. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. |
Biografija
urediRodio se 5. aprila 1890. godine u selu Šurani kod Poreča, Istra. Kao poznatog simpatizera prohrvatske Narodne stranke, fašisti su ga od 1930. godine stalno malteritrali i zlostavljali.
Prve vesti o Narodnooslobodilačkoj borbi, koja se vodila protiv fašističkih okupatora s onu stranu Učke, u Hrvatskom primorju i Gorskom kotaru, doprle su do Jože sredinom 1942. godine. Kao patriota i poznati antifašista, uživao je ugled i poštovanje u celoj Poreštini, pa je sekretar Mesnog komiteta KPH Rijeke, Mario Špiler, prilikom boravka u Istri, upućen da uspostavi vezu s njim. Krajem 1942. godine, Jože Šuran stupio je u vezu s rukovodiocima Narodnooslobodilačkog pokreta u Istri. U blizini puta Trst-Pula, nedaleko od sela Rapavela, sastao se, 15. decembra 1942. godine, s Antom Drndićem, i izrazio želju da stupi u redove KPH. Od tada je bio aktivni učesnik Narodnooslobodilačkog pokreta.
Širio je ilegalnu štampu na Poreštini, rasturao letke u Poreču, nabavljao oružje, odeću, hranu i upućivao na dogovorene punktove. Krajem januara 1943. godine, organizovao je sastanak istaknutih saradnika NOP-a Poreštine s Antom Drndićem, kod Rapavelske lokve. Rezultat ovog sastanka bilo je naglo širenje NOP-a u Poreštini. U NOP su se tada uključivale nove grupe aktivista, stvarale se prve simpatizerske grupe KPH i organi narodne vlasti. Jože Šuran okupljao je saradnike NOP-a i s njima izvodio niz akcija uništavanja električnih vodova i rušenja telefonskih stupova. Aprila 1943. godine postao je član simpatizerske grupe KPH, osnovane kod sela Fabci. Nepunih mesec dana kasnije, postao je član KPH, zatim sekretar partijske organizacije u selu Smolnici i predsednik seoskog Narodnooslobodilačkog odbora.
Uskoro je morao da pređe u ilegalnost, jer su italijanski fašisti otkrili njegovu aktivnost. Na vest o kapitulaciji Italije, organizovao je grupu ustanika, s kojom je 11. septembra 1943. razoružao posadu u Višnjanu. Zatim se pridružio ustanicima koji su krenuli na Tinjan i oslobodili ga. Nije prisustvovao sastanku Okružnog NOO-a za Istru, 13. septembra 1943, jer je posle oslobođenja Poreča i sukoba s nacistima, na raskršću puta kod Tićana, smatrao da mora ostati uz narod Poreštine. Posle nemačke ofanzive na slobodnu teritoriju Istre, početkom oktobra 1943. godine, Jože Žuran je bio aktivan i poznat u celoj Poreštini i Tinjanštini.
Kada je, početkom 1944. godine, izvršena reorganizacija Privremenog pokrajinskog NOO-a za Istru i njegovo preimenovanje u Oblasni NOO za Istru, Jože Šuran je bio izabran za predsednika Kotarskog NOO-a Tinjan. Kao predsednik Kotarskog NOO-a, obilazio je Tinjanštinu i pomagao aktivistima NOP-a na terenu. Prilikom jednog takvog obilaska, pao je u ruke fašista. Ispitivali su ga i mučili, ali ništa nisu saznali o bazama i saradnicima NOP-a. Nakraju su ga obesili kraj Višnjana, maja 1944. godine.
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.
Literatura
uredi
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
- Istrapedia. hr - Šuran, Jože