Josip Turn
Grof Josip Turn (nem. Jobst Joseph Thurn) (Loka, 4. 12. 1533. ili 1537 – Senj, 15.6.1589.[2] ili Blajburg 14. 9. 1621[3]) nemački oficir u Vojnoj krajini, istakao se u borbama protiv Osmanlija.
| Josip Turn | |
|---|---|
 Jobst grof Turn (1533—1589), vrhovni zapovednik u Dalmaciji i vojni savetnik cara Rudolfa II. | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 4. decembar 1537. |
| Mesto rođenja | Loka, Štajerska,  Habsburška monarhija |
| Datum smrti | 15. jun 1589. (51 god.) |
| Mesto smrti | Senj, Habsburška monarhija |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1553–1589. |
| Vojska | Habsburška monarhija |
| Čin | senjski kapetan (1561—70) zapovednik hrvatske krajine (1570—1589)[1] |
| Jedinica | Hrvatska krajina |
| Učešće u ratovima | Bitka kod Krškog (1573) Bitka kod Slunja (1584) |
Karijera uredi
God. 1553–56. bio je zapovednik Križevaca, potom zapovednik u Kranjskoj, a 1561–70. senjski kapetan. Isticao se u sukobima s Osmanlijama, naročito 1566. kraj Novigrada na Uni. God. 1570. bio je imenovan vrhovnim zapovednikom uskoka. Tokom Seljačke bune 1573. pobedio je seljačku vojsku kraj Krškog[1] (njegova pisma kranjskoj skupštini staleža o saslušanju zarobljenih ustanika sačuvana su do danas). Od 1576. bio je poslanik kranjskih staleža na carskom saboru u Regensburgu i član komisije za izvođenje radova oko izgradnje tvrđave Karlovac, a od 1584. vrhovni zapovednik hrvatske i primorske granice sa sedištem u Karlovcu. Iste je godine u dolini Močila kraj Slunja sudelovao u velikoj pobedi nad Ferhad-pašom Sokolovićem.[3]
Pritužbe uredi
Dana 10. marta 1585. hrvatski sabor u Zagrebu na čelu sa banom Tomom Erdedijem tužio je pukovnika Josipa Jošta Turna nadvojvodi Karlu, da je činio nasilja hrvatskim plemićima u okolini Karlovca. Hrvatsko plemstvo se žalilo da pored tolikih provala Turaka i Vlaha, počeli su Hrvatima sve više nasilja činiti nemački vojnici u krajiškim tvrđavama. Tako su vojnici iz Karlovca 1587. ubili plemićkog (kotarskog) sudiju Andriju Despotovića. Početkom g. 1588. provališe ovi vojnici u okolna sela, gde su vlasteli i kmetovima oteli ono malo preostale hrane. U februaru g. 1588. naoružao je karlovački oficir Juraj Stomberger 40 vojnika, s kojima je provalio u selo Petrovinu, posed zagrebačke biskupije. Tamo su vojnici poput razbojnika opljačkali sve kuće, te u Karlovac odneli sve žito, zob, kokoši i druge vredne stvari, čak i užeta sa crkvenih zvona. O tom se raspravljalo na hrvatskom saboru, koji se 21. februara 1588. sastao u Varaždinu. Sabor je zaključio, da se baron Turn, zapovednik hrvatske Krajine pismeno upozori, da zbog ovih nasilja nadoknadi štetu, jer »Karlovac i Dubovac potpadaju zakonima i odredbama ove kraljevine (tj. Hrvatske).«[2]
Smrt uredi
Po većini izvora umro je u Senju 15. juna 1589; u časti vrhovnog zapovednika hrvatske krajine nasledio ga je baron Andrija Auersperg.[2] Po nekim izvorima umro je tek 14. septembra 1621. u Blajburgu.[3]
Reference uredi
- ^ a b Gažević, Nikola, ur. (1974). Vojna enciklopedija (tom 3). Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 527.
- ^ a b v „Povijest Hrvatske I. (R. Horvat)/Prvo banovanje Tome Erdeda – Wikizvor”. hr.wikisource.org. Pristupljeno 16. 01. 2019.
- ^ a b v „Thurn, Jošt Josip | Hrvatska enciklopedija”. www.enciklopedija.hr. Pristupljeno 16. 01. 2019.
Literatura uredi
- Gažević, Nikola, ur. (1974). Vojna enciklopedija (tom 3). Beograd: Vojnoizdavački zavod.