Džonson Agiji-Ironsi
Džonson Tomas Umunakve Agiji-Ironsi (engl. Johnson Thomas Umunnakwe Aguiyi-Ironsi; (Umuahija, 3. mart 1924 — Lalupon, 29. jul 1966) bio je general-major, političar i drugi predsednik Nigerije.
| Džonson Agiji-Ironsi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lični podaci | |||||||||||||
| Datum rođenja | 3. mart 1924. | ||||||||||||
| Mesto rođenja | Umuahija, Britanska Nigerija | ||||||||||||
| Datum smrti | 29. jul 1966. (42 god.) | ||||||||||||
| Mesto smrti | Lalupon, Nigerija | ||||||||||||
| Narodnost | Nigerijac | ||||||||||||
| Profesija | vojno lice | ||||||||||||
| |||||||||||||
Biografija
urediRođen je 1924. godine u mestu Umuahija, država Abija, jug Nigerije. Otac i majka nisu mu posvećivali pažnju, pa je jedno vreme živio sa sestrom, čiji je muž, njegov šurjak, imao veliki uticaj na njegov život. Postao je očinska figura za kojom je Tomas čeznuo. Tako je i preuzeo njegovo ime Džonson. Sa 22 godine, protivno željama sestre, pristupio je nigerijskoj vojsci.[1]
Vojna karijera
urediKao vojnik, Tomas se iskazao kao dobar komandant, pa je jedno vreme služio i u državi danas poznatoj kao Demokratska Republika Kongo. Nakon uspešno obavljenog zadatka koji mu je bio postavljen, vratio se kući. Rastući nacionalizam u Nigeriji podstaknuo je stranog komandanta vojske da odstupi, pa je Ironsi preuzeo tu funkciju.[2]
Pad Prve Republike
urediIako sposoban, predsednik Namdi Azikive, i njegovi premijeri nisu uspeli da smire tenzije koje su nastale. Etnički i verski sukobi bili su neizbežni, jer je sever Nigerije područje islama, a na jugu preovladava hrišćanstvo. Nesposobnost civilne uprave da smiri stanje, zapalila je iskru pobune u vojsci. Izvršen je vojni udar 16. januara 1966. godine.
Osmoro najuglednijih civilnih političara je srušeno s vlasti, a neki su i ubijeni. Vlast je preuzelo Vrhovno vojno veće na čelu kojeg je bio Agiji-Ironsi.
Protivudar i ubistvo
urediKako su na vlast došli pripadnici plemena Igbo, a ostali narodi su bili izvrgnuti represiji, počelo se sumnjati u zaveru. Tome je doprineo i sam vođa Ironsi. On nije bio predsednik, nego vojni vođa sa juga zemlje. U vojsci je bio dobar, ali u politici se pokazao nesposobnim. Potez koji je prevagnuo protiv njega bio je Dekret br. 34, kojim se poništavalo federalističko uređenje zemlje, a uvodila se unitarna država.[3]
Ironsi je abolirao i zločince koji su nakon udara poubijali pripadnike onih koji nisu bili iz naroda Igbo. Na dan udara, 29. jula 1966, Ironsi je boravio u kući guvernera Zapadne Nigerije. Pred guvernerovu palaču došli su pripadnici naroda Fulani i Joruba. On i guverner su skinuti dogola, bičevani i pretučeni, te su poginuli pod mecima iz mitraljeza. Njihova tela nađena su u šumi nakon nekoliko dana, a Jakubu Govon je preuzeo funkciju predsednika.[1]
Porodica
urediNjegov sin je sadašnji ministar odbrane Nigerije.
Izvori
uredi
- ^ a b Iloegbunam, Chuks (1999). „Ironside” (PDF). Press Alliance Network LTD, London.
- ^ Omoigui, Nowa History of Civil-Military Relations in Nigeria
- ^ Ironsi's broadcast to the nation - May 24, 1966.