Aleksandar Cvetković (glumac)
Aleksandar Cvetković (Beograd, 1900 — Beograd, između 6. i 18. novembra 1944) je bio srpski i jugoslovenski glumac, komičar, pozorišni reditelj i član ansambla Narodnog pozorišta u Beogradu.
| Aleksandar Cvetković | |
|---|---|
 Aleksandar Aca Cvetković | |
| Lični podaci | |
| Nadimak | Aca |
| Datum rođenja | 1900. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | novembar 1944. |
| Mesto smrti | Beograd, DFJ |
| Zanimanje | glumac |
| Porodica | |
| Porodica | Gorica Popović (unuka) |
Biografija uredi
Karijera uredi
Rođen je 1900. godine u Beogradu. Nastupao je u Srpskom narodnom pozorištu u Novom Sadu, u sezonu 1931/1932 godine je režirao tri pozorišne predstave na Cetinju, zatim u Sarajevu.[1] Uoči rata je postao član ansambla Narodnog pozorišta u Beogradu.
Smrt uredi
Za vreme okupacije, Cvetković je radio u Centrali za humor, odakle su se emitovali skečevi i zabavni program. Reč je zapravo bila o manjem pozorištu, sastavljenom od članova drugih pozorišta.
Nakon oslobođenja Beograda, uhapsili su ga agenti OZNE, 6. novembra 1944. godine, pod optužbom za saradnju sa okupatorom. Ulogu u tome imao je predratni glumac Nikola Popović, komesar privremene uprave Narodnog pozorišta. Dana 27. novembra 1944. godine, na naslovnoj strani lista Politika objavljeno je saopštenje Vojnog suda Prvog korpusa Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije o suđenju ratnim zločincima i spisak sa imenima 105 streljanih, koji su označeni kao narodni neprijatelji. Na spisku su se našla imena glumaca Aleksandra Cvetkovića i Jovana Tanića.[2]
Prema svedočenju Tanasija Uzunovića, čiji je deda-stric bio Nikola Uzunović (predsednik Ministarskog saveta Kraljevine Jugoslavije u dva mandata), Cvetkovića je lično ubio Slobodan Penezić Krcun u podrumu Narodnog pozorišta u Beogradu.[3] Mada je tokom čitavog rata sasvim nesmetano radilo i Hrvatsko narodno kazalište u Zagrebu, nijedan član njegovog ansambla nije doživeo sudbinu beogradskih glumaca.
Unuka Aleksandra Cvetkovića je glumica Gorica Popović.[4] U njegovu čast, radila je na komadu sa radnim naslovom Centrala za humor.[5]
Sećanje uredi
Povodom 150 godina postojanja Narodnog pozorišta u Beogradu 2018. godine, Radio-televizija Srbije je emitovala dokumentarno-igrani serijal Narodno pozorište u 10 činova. Treća epizoda serijala bavi se sudbinom Aleksandra Cvetkovića i drugih glumaca nakon oslobođenja 1944. godine, a lik Cvetkovića je tumačio glumac Goran Jevtić.[6]
Reference uredi
- ^ „Aleksandar Cvetković”. Kraljevsko pozorište Zetski dom.
- ^ „Registar žrtava”. Komisija za tajne grobnice ubijenih posle 12. septembra 1944. godine.
- ^ „Njegova unuka je SLAVNA SRPSKA GLUMICA, a Krcun ga je ubio u podrumu NARODNOG POZORIŠTA!”. Pink.
- ^ „U IME SRPA I ČEKIĆA: Ovo su srpski glumci koje su streljali komunisti!”. Telegraf. 05. 07. 2014.
- ^ „Centrala za humor”. Politika. 13. 02. 2012.
- ^ „Narodno pozorište u deset činova: Slučaj Cvetković, 3-10”. Radio televizija Srbije.
