Bandura
Bandura je ukrajinski žičani instrument, sličan lauti.[1] To je trzački instrument iz porodice harfi i gusala.
 Bandura | |
| Klasifikacija | hordofon |
|---|---|
| Srodni instrumenti | |
| kobza, torban | |
Koristi se uglavnom kao prateći instrument. Svirač na banduri ne pritiska žice na vratu instrumenta, već, slično kao na harfi, trzajem prsta na ruci, proizvodi zvuk.
Opis uredi
Bandura se sastoji od tela, vrata i žica. Telo instrumenta je ovalno, sačinjeno od drveta, najčešće bukve, trešnje, javora ili crvene vrbe. Vrat je kratak i pričvršćen je za rezonantnu kutiju koja se nalazi u centralnom delu tela instrumenta, a obično se pravi od smrče. Bandura ima od 32 do 55 žica. Svaka žica proizvodi samo jedan zvuk. Žice koje su basovi, razvučene su od vrha instrumenta, preko vrata, do podnožja tela. Takvih žica ima 8 do 14. Duž bočne strane zvučne kutije je razvučeno između 24 i 43 žica. Žice su čelične, ali se basovi oblažu bakrom, mesingom ili bronzom. Do 20. veka za štimovanje žica su korišćeni drveni klinovi, ali su oni zamenjeni metalnim zavrtnjima zbog veće stabilnosti tona.
Bandura je veličine 109 centimetara × 51 centimetara.[2]
Svira se tako što se telo instrumenta drži na krilu u gotovo vertikalnom položaju paralelno sa telom svirača. Glavna melodija se svira desnom rukom, a pratnja levom.[3]
Istorija uredi
Najstariji prikaz instrumenta poput bandure u Ukrajini je freska sudskih muzičara iz 11. veka, u katedrali sv. Sofije u Kijevu. Ovaj instrument je verovatno preteča bandure i kobze.
Oko 16. veka je broj žica na banduri povećan. Od tada se bandura svira tako što jedna žica odgovara jednoj noti.
Tokom 17. i 18. veka bandura je bila veoma popularna u Zaporoškom Siču, među običnim ljudima i kod aristokratije.
Krajem 18. veka je već postojala bandura kao ukrajinski muzički instrument sa više žica a nazivi kobza i bandura su sinonimi.
U 20. veku dolazi do značajnog tehničkog poboljšanja instrumenta. Za veće ansamble, dizajnirane su bandure različitih opsega – prima (pikolo), alt, bas i kontrabas. Počelo je izučavanje bandure u muzičkim školama.[2]
Danas postoje različiti tipovi bandura, a razlikuju po načinu izrade, konstrukcije, načinu sviranja i zvuku.
Poznati banduristi uredi
- Gnat Hotkevič (1878–1938)
- Kitastij Grigorij Trohimovič (1907–1984)
- Ljudmila Posikira (1952)
- Oksana Gerasimenko (1959)
- Viktor Mišalov (1960)
Galerija uredi
-
-
Različite vrste bandure -
-
Bandurista -
