Batavijska republika
Batavijska republika je vazalna država Francuske, a postojala je od 1795. do 1806. godine. Obuhvatala je Holandiju kao republiku stvorenu prema uzoru na francusku republiku.
| Batavijska republika Bataafse Republiek | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Evropa | ||
| Glavni grad | Hag | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | holandski, francuski | ||
| Istorija | |||
| — Osnivanje | 1795 | ||
| — Ukidanje | 1806 (11 god.) | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
|
| ||
Francuska armija isterala kralja uredi
Proglašena je 19. januara 1795, dan nakon što je Viljem V od Oranjea pobegao u Englesku posle invazije francuske revolucionarne armije. Francuska revolucionarna armija je našla u Holandiji dovoljno saveznika. Osam godina pre toga događaja u Holandiji je bio mali građanski rat u kome su oranžisti pobedili zahvaljujući pomoći pruskog kralja. Mnogi revolucionari su tada pobegli u Francusku i vratili su se sa francuskom vojskom spremni da ostvare svoje ideale.
Miroljubiva revolucija uredi
Za razliku od Francuske, revolucija u Holandiji je izvedena relativno miroljubivo. Zemlja je dva veka bila republika i imala je ograničeno plemstvo. Giljotina se nije koristila. Stara republika je bila zasnovana na feudalnim institucijama. Proces donošenja odluka je bio jako spor i regioni su imali pravo da blokiraju proglašenje zakona. Batavijska republika je bila centralizovana unitarna država, a ne slaba konfederacija nezavisnih regiona. Jevreji, luterani i katolici su dobili jednaka prava. Donesen je ključan zakon o pravima čoveka i građanina. Prvi službeni standard izgovora holandskog jezika izdan je 1804. godine.
Nova republika je uzela ime Batavijska, prema germanskom plemenu Batavijcima, koji su živeli u Holandiji u rimsko vreme i koje se romantički smatralo precima holandske nacije. Za razliku od Francuske, nova republika nije imala vladavinu terorom ili diktaturu. Promene su se izvodile spolja kada je na vlast došao Napoleon. Napoleon je 1805. postavio oštroumnog političara Šimelpeninka za predsednika republike da bi ojačao izvršnu vlast. Napoleon je 1806. prisilio Šimelpeninka na ostavku. Tada je Napoleonov brat Luj Bonaparta postao kralj Kraljevine Holandije.
Državni udari uredi
Jedini znak političke nestabilnosti bila su tri državna udara. Prvi je bio 1798. kada su unitarističke demokrate bile nezadovoljne sporošću demokratskih reformi. Nakon nekoliko meseci bio je drugi državni udar, kojim je završena diktatura unitarista. Nacionalna skupština, koja je bila sazvana 1796. je bila podeljena borbama različitih frakcija. Treći državni udar bio je 1801, kada je jedan Francuz, koga je podržavao Napoleon izveo konzervativni državni udar i poništio je sve promene nakon udara iz 1798. godine. Batavijska vlada je bila popularnija u narodu od prica od Oranjea. To je postalo očito za vreme britansko-ruske invazije 1799. godine.
Propast trgovine i gubitak kolonija uredi
Batavijska Republika, kao francuska vazalna država, bila je francuski saveznik u ratovima sa Velikom Britanijom. Zbog toga je Holandija izgubila većinu Holandskog kolonijalnog carstva, a holandska flota je bila poražena u bici kod Kamperdauna 1797. godine. Propast holandske trgovine izazvala je seriju ekonomskih kriza. Tek u drugoj polovini 19. veka će se Holandija vratiti na stanje nekadašnjeg bogatstva.