Belaja (pritoka Kubanja)

Belaja
Белая
Belaja; Белая
	Belaja u gornjem delu toka
	Mapa basena reke Kubanj
Opšte informacije
Dužina	273 km
Basen	5.990 km2
Sliv	Kubanj → Azovsko more
Plovnost	nije plovna
Vodotok
Izvor	planina Fišt
Koor. izvora	43° 59′ 01″ N 39° 55′ 04″ E / 43.98361° S; 39.91778° I
Ušće	u Krasnodarsko jezero
Koor. ušća	45° 06′ 00″ N 39° 28′ 09″ E / 45.10000° S; 39.46917° I
V. ušća	30 m
Geografske karakteristike
Država/e	Rusija
Oblast	Krasnodarski kraj; Adigeja
Naselja	Majkop, Belorečensk, Tuljski
Pritoke	Pšeha, Kurdžips, Kiša, Dah
DRV	06020001112108100004342
Reka na Vikimedijinoj ostavi

Belaja (rus. Белая, adig. Шъхьагуащэ) velika je reka na jugu evropskog dela Ruske Federacije. Protiče preko jugozapadnih delova Krasnodarske Pokrajine i juga i zapada Republike Adigeje. Leva je pritoka reke Kubanj u koju se uliva na području veštačkog Krasnodarskog jezera na njenom 277 km uzvodno od ušća, i deo basena Azovskog mora.

Na starim kartama, napravljenim pre 1856, reka Belaja je figurirala pod svojim istorijskim adigejskim imenom „Šhaguaše”, a na pojedinim mestima se sreće i pod imenom „Sagvasa”.^[1]

Osnovne karakteristike uredi

Belaja kod Majkopa

Reka Belaja svoj tok započinje u planinskom području na severu Velikog Kavkaza, između planinskih vrhova Fišt i Ošten. Teče uglavnom u smeru severa u dužini od 273 km. Površina slivnog područja je oko 5.990 km². U gornjem delu toka Belaja je tipična planinska reka i karakteriše je veliki pad, brz tok i kanjonske obale, dok u donjem delu toka preko Zakubanjske ravnice poprima karakter tipične ravničarske reke. Odlikuje je mešoviti režim hranjenja, sa kombinacijom ledničkog, snežnog i kišnog režima.

Među brojnim pritokama veličinom se izdvajaju Pšeha i Kurdžips sa leve i Kiša i Dah sa desne strane. na njenim obalama se nalaze gradovi Majkop (prestonica Adigeje) i Belorečensk, te varošica Tuljski i sela Guzeriplj, Hamiški, Nikelj, Dahovskaja, Kamenomostski, Abadzehskaja, Gaverdovskij, Hanskaja i Beloje.

Energetski potencijal reke iskorišten je gradnjom Belorečenske kaskade hidroelektrana koju čine Belorečenska i Majkopska HE ukupne moćnosti 57,4 megavata električne energije.

Hadžohski tesnac uredi

U gornjem delu toka, u blizini varošice Kamenomostski, reka Belaja protiče kroz uski, kratki i živopisni Hadžohski tesnac ili Kamenomostski kanjon (rus. Хаджохская теснина; Каменномостский каньон). Dužina kanjona je oko 400 metara i poznata je šetališno-rekreativna zona. U najužem delu kanjon je širok svega 6 do 7 metara, dok mu dubina dostiže do 35 metara.

Od 1979. kanjon se nalazi na listi spomenika prirode od lokalnog značaja.