Beogradska sahat-kula je kula Gornjeg grada Beogradske tvrđave. Kula se izdiže iznad kapije, a kapija je upravo po ovoj kuli dobila naziv. Spada u najznačijnija i najočuvanija znamenja Gornjeg grada.[1]
Izgradnja Sahat-kule je počela 1740. godine za vreme austrougarske uprave pod vođstvom venecijanskog graditelja Andrea Kornara, a dovršena 1789. godine, tada već pod turskom vlašću ali sa istim graditeljem. Osmougaona barokna kula ima sat po kome su i kapija i kula dobile ime. I kula i kapija naslanjaju se na srednjovekovni zid Gornjeg grada.[2]
U prvim decenijama 19. veka kula je bila u ruševnom stanju pa je oko 1840. godine bila temeljno obnovljena.[3] Tokom poslednjih godina turske vladavine uz Sahat kapiju prizidano je jedno prizemno zdanje u kome se nalazila kantina oficira turskog garnizona.[4]
Današnji časovnik (osposobljen 2003. godine) je izrađen početkom 20. veka u zvonolivnici Pantelić iz Zemuna. No iako je prvobitni Pantelićev mehanizam obnovljen i osposobljen, ipak je ugrađen mikroračunarski kontrolisan sistem sa elektromotorima, senzorima i elektromagnetima koji otkucava na četvrt sata dok se stari mehanizam čuva.
Na drvorezu Volfganga Resa iz vremena kada su Turci osvojili Beograd 1521-22. je prikazana palata na severnom bedemu Gornjeg grada, istočno od zamka, sa sat kulom okrenutom ga Donjem gradu. Kula veoma nalikuje nemačkim kulama bavarskog tipa, iz čega se može pretpostaviti da potiče iz vremena Ulriha Celjskog. Obzirom da je to isto vreme monaha Lazara, može se pretpostaviti da je satni mehanizam domaće izrade, a da je kula izgrađena po nemačkim planovima. Kula je porušena 1521. godine tokom turske opsade grada i ne postoje nikakvi arheološki podaci o njoj.
Šta je za Turke značilo ovo visoko zdanje? Njen položaj nad glavnim ulazom u Gornji grad bio je u suprotnosti sa karakterom tvrđavske arhitekture ili, bolje rečeno, predstavljao je njenu negaciju. Bila je to idealna meta za opsadnu artiljeriju, a samim tim i slaba tačka odbrane. Zanimljivo je pitanje, koje bi trebalo posebno razmatrati, šta je za Turke značilo ovo visoko zdanje primereno središtima čaršija orijentalnih šehera. Možda je to bila težnja ka isticanju prestiža jednog carstva čija se slava gasila.[5]
_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B5_%D1%83_%D0%91%D0%B8%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%83,_%D1%82%D0%B2%D1%80%D1%92%D0%B0%D0%B2%D0%B0,_%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%B3%D0%B4%D0%B0%D0%BD.jpg)
Srbija
