Bioskop „Balkan“ u Beogradu
44° 48′ 58″ S; 20° 27′ 45″ I / 44.81613° S; 20.46237° I
| Bioskop „Balkan“ | |
|---|---|
 Bioskop „Balkan“ | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Beograd |
| Opština | Stari grad |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1870. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| beogradskonasledje | |
Bioskop „Balkan“ se nalazi u Beogradu, u ulici Braće Jugovića 16. Kao objekat u kojem su se odigrali značajni događaji za istoriju i kulturu Beograda i Srbije i kao deo kompleksa zgrada koje su nastale krajem 19. veka, zgrada bioskopa „Balkan“ predstavlja svedočanstvo kulturnog, urbanog i arhitektonskog razvoja Beograda tokom druge polovine 19. veka i ima status spomenika kulture.[1]
Istorijat
urediZgrada, koja je prvobitno bila namenjena hotelu „Bulevar“, podignuta je između 1867. i 1870. godine. na temeljima turskog hana, sa 14 soba i kafanom, koja je imala baštu uvek punu gostiju. Nju je počeo da zida Đorđe Pašona[2][3] proizvođač alkoholnih pića, ali mu je vremenom ponestalo novca, pa je dobio zajam od Vanđela Tome, poznatog duvandžije. Kako je pozajmica bila velika, Pašona nije uspeo da je vrati, te je 1900. godine celo imanje prodao Vanđelu Tomi.[4] Reprezentativna, akademski oblikovana zgrada, sastoji se iz tri posebne celine između današnjih ulica Makedonske, Braće Jugovića i Bulevara despota Stefana, uz koji je kasnije dozidan deo zgrade u čijem se prizemlju nalazila velika sala za igranke i svadbe. U toj Sali ukrašenoj raskošnim lusterima, velikim ogledalima i lampionima krajem 19. veka gostovale su austrijske i češke muzičke kapele, tako je Bulevar postao „prvi beogradski mjuzik hol“.[5]
Svega tri godine posle prve filmske projekcije u Beogradu, 1899. godine, u ovoj sali prikazan je prvi film. U zgradi današnjeg bioskopa „Balkan“ radila je od 1909. do 1911. godine Opera na Bulevaru, prvi operski teatar u Beogradu,[6] pod rukovodstvom Žarka Savića, zbog čega je i čitav hotel postao poznat pod nazivom „Opera“.
Stalni bioskop u hotelu počeo je sa radom 1912. godine pod nazivom „Grand bioskop porodice Gomon u hotelu Opera“. Jedno vreme tu su davane i predstave pozorišta Brane Cvetkovića. Sadašnji naziv „Balkan“ bioskop je dobio početkom 1928. godine.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda
- ^ Aleksić, V.; Vesković, I.; Petrović, J. (2009). Beogradski stranci, priča o kosmopolitizmu i energiji grada koji traje. Beograd: TOB.
- ^ Popović, D. (1998). O Cincarima. Beograd.
- ^ Dosije spomenika kulture Bioskop Balkan. dokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.
- ^ Đurić Zamolo, Dr Divna (1988). Hoteli i kafane 19. veka u Beogradu. Beograd: MGB.
- ^ „Istorija zgrade Bioskopa Balkan: Opera”. Fondacija Saša Marčeta. Arhivirano iz originala 29. 09. 2023. g. Pristupljeno 7. 4. 2021.
Spoljašnje veze
uredi- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. februar 2021)
- Lista spomenika
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture-Beograd/Baza nepokretnih kulturnih dobara
- „Ljubav i moda” pokreću projektore u bioskopu „Balkan” („Politika”, 20. jun 2019)
- Bioskop „Balkan” – novi kulturni centar („Politika”, 14. novembar 2019)
