Bosra
Bosra (ar: بصرى), kroz istoriju poznata i kao Bostra, Busrana, Bozrah, Bozra, Busra Eski Šam, Busra ash-Sham i Nova Trajana Bostra) je drevni grad koji administrativno pripada provinciji Dara u južnoj Siriji.Stari deo grada Bosre je zbog dobro sačuvanih antičkih spomenika upisan na UNESKO-vu listu svecke kulturne baštine 1980. godine.
| Bosra arap. بصرى | |
|---|---|
 Pogled na grad. | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Sirija |
| Pokrajine | Dara |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 29 664 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 32° 19′ 00″ S; 36° 17′ 36″ I / 32.316667° S; 36.293333° I |
| Aps. visina | 850 m |
  Bosra Bosra na karti Sirije | |
| Pozivni broj | +963 15 |
Istorija uredi
Bosra se pod imenom Busrana prvi put spominje u natpisima egipatskog faraona Tutmosa III u 14. veku p. n. e. Nakon što ga je osvojio Aleksandar Veliki i kratkog helenističkog razdoblja, ponovno ga osvaja persijska dinastija, Seleukida. Iskoristivši propast Seleukida, područje južne Sirije su u 1. veku p. n. e napali i zauzeli Nabatejci i učinili prestonicom svog kraljevstva.
Godine 106., grad je zauzeo Kornelije Palma, general vojske rimskog cara Trajana. Rimljani su grad pretvorili u vojni štab Nova Traiana Bostra u kome je bila stacionirana III. kirenajska legija, a Bosra je postala sedište nove rimske provincije Arabja Petre. Kroz Bosru je vodio novoizgrađeni rimski put između Damaska i Akabe na obali Crvenog mora (Via Nova Traiana). Rimljani su u okolini grada izgradili sisteme za navodnjavanje, koji su doveli do procvata oblasti. Godine 244., stanovnik Bosre, Filip Arapin, postao je rimski car, a svoj rodni grad je načinio metropolom u kojoj se kovao novac sa njegovim likom. U vizantijskom razdoblju Bosra je bila važno središte hrišćanstva, prvo kao sedište episkopije, a potom arhiepiskopije. U 6. veku u Bosri je izgrađena najveća crkva u celoj oblasti. Prema predanju hrišćanskog sveštenika Bahire, grad je nekoliko puta pohodio i sam Muhamed vodeći karavane između Meke i Damska. Godine 634. grad su osvojili Arapi pod vodstvom kalifa Velida I a grad je, zbog legendi o Muhamedu, prosperirao kao omiljena lokacija islamskih hodočasnika na putu prema Meki. U 12. veku su ga dva puta bezusešno napadali krstaši, ali grad je nastavio da postoji. Međutim, kad je stvoren novi hodočasnički put preko Dere, grad je postupno napušten.
Danas je Bosra veliki arheološki lokalitet sa iskopinama iz vremena Rimljana, Vizantijaca i ranog Islamskog razdoblja.
God. 1980. Bosra je upisana na Uneskovu listu svetske kulturne baštine, a 2007. godine Sirija je osnovala Odbor za zaštitu Starog grada Bosre.[1] Međutim, zbog ratnih sukoba, 20. juna 2013. godine UNESKO je odlučio staviti svih šest mjesta svjetske baštine u Siriji stavi na listu ugroženih spomenika.[2]
Znamenitosti uredi
Bosra, koja je nekad davno imala oko 80.000 stanovnika, danas je tek selo koje se smestilo između slavnih ruševina.
Najznamenitiji spomenik rimsko pozorište koje očuvano u izuzetno dobrom stanju, a koje verovatno potiče još iz vremena cara Trajana. To je jedino pozorište koje ima gornju galeriju u obliku natkrivenog trema. Mesto je bilo utvrđeno je između 481. i 1231. godine. U njegovoj blizini se nalaze i dva rimska mosta, Haraba i Gemarin.
Sačuvani su i mnogi drugi nabatejski, rimski i vizantijski spomenici, kao i rane islamske džamije i medrese. Ranohrišćanska bazilika ima središnji podni mozaik u istočnom apsidom okruženom sa dje kapele, što će odlučujuće uticati na razvoj hršćanske arhitekture. Džamija El Omari je jedna od najstarijih sačuvanih džamija na svetu.[3]
Izvori uredi
- ^ Ancient City of Bosra na službenim stranicama UNESKO-a(jezik: engleski) Preuzeto 20. juna2013.
- ^ Syria’s Six World Heritage sites placed on List of World Heritage in Danger na službenim stranicama UNESKO-a (jezik: engleski) Preuzeto 20. juna 2013.
- ^ El Omari džamija na Archnet Digital Library Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. septembar 2012) (jezik: engleski) Posećeno 13. aprila 2011.
Literatura uredi
- Immanuel Benzinger: Bostra, Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band III,1, Stuttgart 1897.. str. 789–791. (jezik: nemački)
Spoljašnje veze uredi
- Katolička enciklopedija o Bosri
- Bosra World Heritage site in panographies - interaktivna karta od 360°