Botunje

Botunje
Botunje;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Šumadijski
Grad	Kragujevac
Stanovništvo
— 2011.	669
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 03′ 51″ S; 21° 01′ 08″ I / 44.0642° S; 21.0189° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	254 m
	Botunje Botunje na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	034
Registarska oznaka	KG

Botunje je naseljeno mesto grada Kragujevca u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 669 stanovnika. Naselje je osnovano 1730. godine. Pod njivama se nalazi 710,04 ha, voćnjacima 57,92 ha, vinogradima 19,43 ha, livadama 38,91 ha, pašnjacima 54,84 ha dok ostalo zemljište zauzima 2,11 ha.

Geografija uredi

Botunje je selo na desnoj obali Lepenice 10 km od Kragujevca ka Batočini i pripada gradu Kragujevcu. Prostire se na 1.314 ha i ima 649 stanovnika (1910. godine je imalo 1241 stanovnika). Podeljeno je na pet krajeva: Šarski Kraj, Ornice, Cerjak, Selište i Potok. U svakom seoskom kraju izuzev Selišta nalaze se grupisane najjače i najveće familije. To su u Cerjaku: Damljanovići, Đurići, Živanovići, Skorupaći, Pljačkovići, Lazići i Cvetkovići. U Potoku su Skorupaći, Petrićevići, i Simići. U Šarskom kraju: Šarčevići i Veljkovići i u Ornicama Vukajlovići, Veljkovići, Jeremići, Krunići i Živkovići.

Poreklo imena nasenja nije poznato. Pretpostavlja se da su naziv sela doneli njegovi prvi osnivači. O tome je nekad davno govorio meštanin Botunja stari Milan Šarčević, dajući podatke piscu knjige T. Radivojeviću, Naselje i poreklo stanovništva 1903. godine. On navodi podatak da su Botunje osnovale još oko 1700. godine dve familije ili roda i to: Šaškovići i Milovanovići. Od ovih Milovanovića je i Mladen Milovanović, poznat u vreme Prvog srpskog ustanka kao jedan od pristalica Karađorđa. Za Šaškoviće se kaže da su se doselili iz Župe ispod Kopaonika, gde postoji selo Botunja pa da su otuda doneli ime sela, i dali ga novom naselju.

Međutim u Sveto-stefanskoj povelji iz 14. veka u Zeti se pominje selo pod nazivom Botunje, što svedoči o velikoj starosti navedenog imena sela. Botunje je upisano u: Upisnik, Naznačenije, Popisnik, Vukovu danicu i Pirhovo putovanje. Svuda je pravilno zapisano. Uvedeno je i u Lapievu kartu 1822 god. Fridovu 1829 god. Rusku 1831 god. Bugarsku 1845 god. i Milenkovićevu 1850. godine. Sve do kraja 18 veka Botunje je bilo na mestu današnjeg Selišta. Tu se naselili navedeni rodovi u vreme Kočine Krajine. Tad je zbog čume ili kuge, selo premešteno u današnji Šarski kraj, odakle je postepeno zauzelo mesto na kojim se danas nalazi. U to vreme zbog kuge izvršeno je premeštanje i sela Drenovca, Poskurica, Lužnica i Čumića, po čemu to selo nosi ime, po čumi ili bolesti kuga koja je tada harala ovim krajevima.

Tragovi starih naselja u Botunju su. Crkvina, blizu Selišta i Grobljišta uz samo Selište gde su se sahranjivali prvi stanovnici Botunja. U Starine iz srednjeg veka sela Botunja ubrajaju se: Crkvina na brdu Kapovcu, za koju se pretpostavlja da je ostatak nekadašnje crkve Botunjice, zatim Svatovsko groblje, za koje se priča i veruje da su se tu sreli i pobili dvoji svatovi, koji su svi do jednog ovde izginuli i tu pokopani. Naziv Staro selo je srednjovekovnog porekla i nedvosmisleno govori o postojanju sela Botunja u srednjem veku, a i atar sela Stari Vinogradi pripada tom vremenu.

Na mestu Straži u Botunju, bilo je u tursko vreme mesto gde su Turci stražarili i nadgledali prolazak putnika i karavana, trgovaca i svih onih koji su se ovim pravcem prema i od Kragujevca kretali.

Selo Botunje ima dva groblja i to jedno u Krušarima u Cerjaku a drugo na Čukari. Nekada je u seoskoj porti bilo četiri trpeze. Litija se nosi na Đurđevdan i zadnjih godina se sve više okuplja mlade ljude koji se okreću tradiciji i obnavljaju naše stare i lepe pravoslavne običaje koji su bili utihnuli. Krstonoše polaze od doma kulture kod zapisa pa ide u Jakovljeviće, zatim kod zapisa u Ornicama kod Vukajlovića i silazi se u polje prema Milatovcu, kod zapisa koji je skoro osveštan, a gde je ispod njega tragično nastradao 1985. godine, tada sa samo 20 godina, Nebojša Brkić od udara groma i zatim se povorka vraća prema zapisu u Cerjaku kod Pavlovića kuće, pa prema crkvi svete Petke. Zavetina su Mladenci.

Botunje se pominje u pismu Milutina Đorđevića upućeno knezu Milošu Obrenoviću 26. marta 1825. godine. iz Brzana a u vezi dolaska botunjskih kmetova, u vezi žalbe istih povodom pojave lopova na carskom putu koji je kako stoji u pismu prolazilo kroz Botunje. Iste godine 16. maja Botunje pominje i Georgije Parezan, u pismu upućenom knezu Milošu Obrenoviću, isti ga moli da jednog člana roda Šarčevića, Jovana Šarčevića oslobodi poreza. Botunje je u predprošlom veku pripadalo knežini Lepenici, nahije Kragujevačke.

Po popisu iz 1818. godine imalo je 32 kuće, a 1826. godine 35 kuća i bilo je jedno od većih i bogatijih sela nahije Kragujevačke. Susedna sela su Korman, Donje Komarice, Prnjavor, Nikšić, Milatovac i Cvetojevac.

U Botunju je rođen Mladen Milovanović (gospodar Mladen), srpski vojvoda iz Prvog srpskog ustanka, predsednik Sovjeta i ministar ("popečitelj") vojni.

Osnivanje uredi

Osnovano krajem XVII veka, kada ga naseljavaju rodovi Šaškovići (iz Župe) i Milovanovići (iz Tušine-Drobnjaci). Nova veća skupina naseljenika dolazi u prvoj polovini XVIII veka kada dolaze i osnivači danas najstarijih rodova (Pljačkovići, Jojići, Skorupaći, Jeremići, Damnjanovići i Živanovići).

Ime uredi

Poreklo imena nije poznato, pretpostavlja se da je preneto iz Župe gde postoji selo Botunja. Inače pored ova dva postoji i Botunje kod Podgorice u Zeti (najstarije zabeleženo), Botun kod Ohrida, Botun u središnjoj Bosni, Botunja u istočnoj Bugarskoj.

Demografija uredi

U naselju Botunje živi 553 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 44,3 godina (43,2 kod muškaraca i 45,3 kod žena). U naselju ima 229 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,83.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Demografija^[1]
Godina	Stanovnika
1948.	1.201
1953.	1.175
1961.	1.083
1971.	924
1981.	893
1991.	810	764
2002.	649	672
2011.	669

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[2]

Srbi	615	94,76%
Jugosloveni	5	0,77%
Crnogorci	4	0,61%
nepoznato	20	3,08%

Stanovništvo prema polu i starosti^[3]


	m	ž
?	5	11
80+	8	5
75—79	10	26
70—74	20	20
65—69	24	29
60—64	25	33
55—59	10	12
50—54	29	21
45—49	29	33
40—44	16	21
35—39	16	16
30—34	20	14
25—29	24	17
20—24	21	25
15—19	17	17
10—14	11	18
5—9	11	9
0—4	14	12
Prosek :	43,2	45,3

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	283	278	280	279	266	250	229

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	68	61	28	32	16	12	7	2	1	2	2,83

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	274	68	186	13	7
Ženski	300	39	181	70	10
UKUPNO	574	107	367	83	17

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	125	28	0	0	43
Ženski	56	18	0	0	13
UKUPNO	181	46	0	0	56
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2	10	7	0	16
Ženski	0	0	7	1	0
UKUPNO	2	10	14	1	16
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	1	7	1
Ženski	0	2	2	5	5
UKUPNO	0	2	3	12	6
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	3	0	0	7
Ženski	0	0	0	3
UKUPNO	3	0	0	10

Reference uredi

^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze uredi

[1] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[2] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[3] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]