Bojni brodovi klase Radecki

Klasa Radecki (po maršalu Radeckom) bila je jedina klasa bojnih brodova preddrednota sagrađenih za austrougarsku mornaricu. Sagrađena su tri broda te klase: SMS Erchercog Franc Ferdinand (1908), SMS Radecki (1909) i SMS Zrinji (1910).

Radecki
Opšti podaci
Tip	Bojni brodovi - preddrednoti
Država	Austrougarska
Završetak gradnje	1908−1910.
Glavne karakteristike
Deplasman	Standardni 14.726; Puni 15.596
Dužina	456 stopa
Širina	27.9 m
Gaz	26,5 stopa
Pogon	12 x Jarov kotlovi loženi ugljenom 2 x 4 cilindrični, vertikalno postavljeni, trostruke ekspanzije
Snaga	20.888
Brzina	20,50 čvorova
Doplov	4.000 km sa 10 čvorova
Posada	890
Naoružanje	4 x 305 mm glavnih topova 8 x 240 mm teških sekundarnih topova 20 x 100 mm brzometnih topova 3 x 450 mm torpednih cevi
Oklop	230 mm

Istorija

Plan i izgradnja

Dok je poslednja jedinica klase Erchercog još bila na navozu, 30. aprila 1905. godine počelo je planiranje nove klase bojnih brodova u Mornaričko-tehičkom odboru u Puli. Nije prihvaćen predlog malog bojnog broda, praktično malog drednota sa dvije dvocevne kule s topovima kalibra 305 mm u uzdužnici broda i sa po dvije jednocevne kule s topovima kalibra 305 mm na bokovima. Koncept je smatran previše radikalnim, te je odbačen, a prihvaćeno je rešenje sa sekundarnom poluteškom bitnicom od osam topova kalibra 240 mm u četiri dvocevne kule. Može da se govori o propuštenoj prigodi gradnje drednota nezavisno o britanskom projektu. Govori se da se moglo sagraditi još jači brod, ali je činjenica da su brodovi te klase imali premali deplasman i protežnost u odnosu na postavljenu artiljeriju. Nedostatak je bila i nedovoljna čvrstoća trupa, posebno na pramčanom delu, gde su uz zapovedni most i ispred njega bile postavljene čak tri teške dvocevne kule. Stoga je dolazilo do oštećenja u dvostrukom dnu tokom paljbe glavne i sekundarne bitnice.

Svi brodovi su izgrađeni u Trstu. Poslednji (SMS Zrinji) je porinut 1910.

U službi

Osim čestih školskih krstarenja i flotnih vežbi, te prisustva bojnog broda Radecki na mornaričkoj smotri u Portsmutu 24. juna 1911. prigodom krunisanja kralja Džordža V, sudelovali su u nekim međunarodnim akcijama u doba balkanskih ratova, prvobitno u Egejskom moru, a posle uz obale Crne Gore i Albanije. U ratu su prilično neaktivni, osim sudelovanja u bombardovanjima Ankone, Senegalije i Potence 24. maja 1915. Prije toga SMS Radecki je neutralizirao francusku bitnicu na Lovćenu u oktobru 1914. Kraj rata ih zateče usidrene u Puli. Zrinji i Radecki napuštaju Pulu pod zastavom Države SHS i beže u Split pod zaštitu američke ratne mornarice, ali su Amerikanci ipak predali brodove Italijanima. Svi su dodeljeni Italiji, dva su izrezana 1921, a Radecki 1926.

Karakteristike

Brodovi su imali dosta jak oklop od Krupovog cementiranog čelika (pojas debljine 230 mm), kao i dobre Škodine topove kalibra 305 mm L/45 sa klinastim zatvaračem u dvostrukim kulama. Svaki top, zajedno sa zatvaračem, imao je masu 54,2 tone. Masa granate bila je 450 kg, brzinom do 800 m/s na ustima cijevi, a probijala je 202 mm Krupovog čeličnog oklopa na udaljenosti do 10.000 m ili 143 mm oklopa na 15.000 m.

Poluteški topovi 240 mm L/45 bili su upola slabiji. Probojnost granate na 5.000 m iznosila je 275 mm Krupovog cementiranog čelika.

Brzina brodova je bila izvrsna za to doba. Mogli su uprkos klipnim parnim motorima dostići 20 čvorova, zahvaljujući snazi strojeva 20.000 KS na dva vijka.