Википедија

Brzi Brod

Brzi Brod je naselje u gradskoj opštini Medijana na području grada Niša u Nišavskom okrugu. Nalazi se na levoj obali Nišave u širem gradskom prostoru Niša, udaljen 6 km istočno od centra grada. Prema popisu iz 2002. bilo je 4452 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 3665 stanovnika).

Brzi Brod
Kružni tok i ulazak u naselje
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugNišavski
GradNiš
Gradska opštinaMedijana
Stanovništvo
 — 2011.Rast 4642
Geografske karakteristike
Koordinate43° 18′ 22″ S; 21° 58′ 00″ I / 43.306166° S; 21.966666° I / 43.306166; 21.966666
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina203 m
Brzi Brod na karti Srbije
Brzi Brod
Brzi Brod
Brzi Brod na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj18116
Pozivni broj018
Registarska oznakaNI

Istorija uredi

Pored preistorijskih nalaza, iz bronzanog doba poznatog pod nazivom „Meridijan grupa“[1] na ataru Brzog Broda je i lokalitet rimska Medijana, nekadašnji suburbijum Naisusa sa kompleksom građevina na 40 hektara površine bogatih Rimljana i palatom cara Konstantina Velikog.[2] Ima tragova i rimskog kastela. U blizini ovih lokaliteta negde u srednjem veku nastao je i Brzi Brod.

U vreme Turskog popisa iz 1498. godine u Brzom brodu je bilo 14 hrišćanskih kuća (3 neoženjenih, 1 udovička), 11 kuća muslimana i 17 kuća benaka (muslimana ratara). U selu su radile i dve vodenice, a prihod im je bio 2.650 akči.

Prema turskom popisu nahije Niš iz 1516. godine, Brzi Brod je bilo jedno od 111 sela nahije i nosilo je isti naziv kao danas. Po tom popisu imalo je 8 kuća, 2 samačka domaćinstva, 27 muslimana.[3]; tom prilikom, pored drugih prihoda, upisan je i prihod od proizvodnje pirinča u iznosu od 552 akče.

U 16. veku Brzi Brod su ga naseljavali isključivo muslimani, a od 17. veka do oslobođenja ovog kraja od Turaka 1878. godine u njemu je živela raja, ali je bilo i muslimana (Turaka). Oslobođenje ga je zateklo kao spahiluk Abaz-bega s nekoliko vodenica na Nišavi i Kutinskoj vadi (otočnici Kutinske reke). Osim što je služila vodeničarstvu, ova vada koristila se i za navodnjavanje pirinčanih polja u 15. i 16. veku, a u novije vreme za navodnjavanje bašti.

Godine 1878. Brzi Brod je bio selo sa 13 zadružnih domaćinstava i 111 stanovnika, a 1930. godine selo sa 57 domaćinstava i 416 stanovnika.

Brzi Brod je do 1955. godine selo u okolini Niša. Otada se njegov razvoj odvijao eksplozivno. Pod uticajem radničkih pridošlica sa svih strana (iz okolnih i udaljenih zaplanjskih i nišavskih sela, ali i iz Makedonije, Like itd.), kao i pod uticajem promena u autohtonom stanovništvu selo je bitno promenilo svoju socio-ekonomsku strukturu.

Godine 1971. imalo je 26 poljoprivrednih, 29 mešovitih i 497 nepoljoprivrednih domaćinstava. Time je Brzi Brod izgubio tradicionalna seoska obeležja i dobio najpre prigradsko-mešovita a od sedamdesetih-osamdesetih godina 20. veka i gradska obeležja (radničko naselje). U pogledu lika, međutim, u velikoj meri je i danas sačuvao svoja ruralna obeležja.

Saobraćaj uredi

Do Brzog Broda se može doći gradskom linijom 3 Naselje Ratko Jović - Naselje Brzi Brod, kao i do ulaza u naselje Brzi Brod linijama 1 Minovo Naselje - Niška Banja, kao i prigradskim linijama 18, 20, 20L PAS Niš - Prosek - Sićevo - Ostrovica - Ravni Do, linije 21 i 21L PAS Niš - Jelašnica - Gornja Studena, kao i linijom 37 PAS Niš - Lazarevo Selo.

 
 
Brzi Brod, pogled sa puta Niška Banja -Niš


Most preko Nišave uredi

Lokalna niška televizija je oko 2008. godine napravila prilog o visećem mostu preko Nišave koji je bio u jako lošem stanju. To je bio jedini most u tom mestu preko reke, i vodio je do njiva koje su stanovnici Brzog Broda obrađivali. Reportaža je postala nadaleko čuvena po opisima tog mosta od strane meštana, koji su navodili da bi oni, kako bi privukli pažnju na njegovo stanje, najradije spalili taj most u znak protesta, i time naterali lokalne odbornike i "gradske oce" da nešto učine. Za most su rekli i da je "nesposoban", i da niko neće ništa uraditi "dok neko izrazito ne padne dole".[4] Most je u međuvremenu obnovljen.[5]

Demografija uredi

U naselju Brzi Brod živi 3858 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,2 godina (37,2 kod muškaraca i 37,4 kod žena). U naselju ima 1510 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,07.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[6]
Godina Stanovnika
1948. 568
1953. 595
1961. 1.055
1971. 1.935
1981. 2.945
1991. 3.665 3.593
2002. 4.452 4.554
2011. 4.642
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[7]
Srbi
  
 4.325 97,14%
Makedonci
  
 23 0,51%
Romi
  
 22 0,49%
Bugari
  
 7 0,15%
Crnogorci
  
 2 0,04%
Ukrajinci
  
 2 0,04%
Hrvati
  
 1 0,02%
nepoznato
  
 66 1,48%


Stanovništvo prema polu i starosti[8]
m
ž
? 18
  
  
 24
80+ 10
  
  
 24
75—79 25
  
  
 50
70—74 52
  
  
 58
65—69 117
  
  
 100
60—64 131
  
  
 126
55—59 132
  
  
 130
50—54 183
  
  
 172
45—49 196
  
  
 173
40—44 183
  
  
 173
35—39 166
  
  
 169
30—34 142
  
  
 160
25—29 159
  
  
 165
20—24 168
  
  
 164
15—19 190
  
  
 159
10—14 134
  
  
 164
5—9 114
  
  
 116
0—4 102
  
  
 103
Prosek : 37,2 37,4
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 108 119 278 552 855 1.114 1.477
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 196 369 329 448 85 40 9 0 0 1 3,01
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 1.872 548 1.244 58 18 4
Ženski 1.847 376 1.256 176 33 6
UKUPNO 3.719 924 2.500 234 51 10
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 880 8 0 4 350
Ženski 683 15 0 0 269
UKUPNO 1.563 23 0 4 619
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 19 68 93 25 102
Ženski 2 4 106 31 19
UKUPNO 21 72 199 56 121
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 4 20 63 21 37
Ženski 7 9 16 53 111
UKUPNO 11 29 79 74 148
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 18 0 0 48
Ženski 15 0 0 26
UKUPNO 33 0 0 74

Reference uredi

  1. ^ Draga Garašanin, Bronzano doba Srbije Tekst iz kataloga izložbe "Bronzano doba Srbije", Narodni muzej, Beograd, 1972.
  2. ^ Petrović P., 1983 Niš u antičko doba, u: Istorija niša I, Niš, 1983, 53-75.
  3. ^ „Istorijski arhiv Niš: „DETALjNI POPIS NAHIJE NIŠ IZ 1516. GODINE“”. Arhivirano iz originala 15. 03. 2012. g. Pristupljeno 15. 07. 2010. 
  4. ^ „Bas kod Brzi brod!”. Youtube. malysale. 2008. Pristupljeno 18. april 2022. 
  5. ^ „Most na Nišavi kod Brzog Broda sa pogledom na crkvu. Za pešake, bicikliste...”. Youtube. M Milosevic. 17. decembar 2020. Pristupljeno 18. april 2022. 
  6. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  7. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  8. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Literatura uredi

1. Enciklopedija Niša: Priroda, prostor, stanovništvo; izdanje Gradina - Niš, 1995.g. str. 12.

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Брзи_Брод&oldid=26831332”