Valentin (tenk)
Ovaj članak sadrži spisak literature (štampane izvore i/ili veb-sajtove) korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima premalo izvora koji su uneti u sam tekst. Molimo vas da poboljšate ovaj članak tako što ćete dodati još izvora u sam tekst (inlajn referenci). |
Valentin je britanski laki tenk proizveden od 1940. do 1944. godine. Projektovale su ga fabrike Vikers i Armstrong koristeći dizajn i komponente s prethodnih tenkova, Kruzer Mk I i Kruzer Mk II. Za razliku od prethodnih tenkova za koje je ministarstvo rata izdalo posebne zahteve u vezi tehničkih specifikacija tenka, Valentin je bio projekat koji je fabrika Vikers predložila dva dana pre praznika svetog Valentina 1938. godine, zbog čega je i dobio ime Valentin. Prvi ugovor o proizvodnji 275 tenkova je potpisan u julu 1939. bez proizvedenog prototipa jer su sve komponente bile već korišćene na prethodnim tenkovima. Prvi serijski model je izašao iz fabrike u maju 1940. godine. Proizvodnja je trajala do početka 1944. godine i ukupno je proizvedeno više od 8000 primjeraka u 11 verzija, što je gotovo četvrtina proizvodnje svih britanskih tenkova za vreme rata. Od ovog broja, 1420 ih je proizvedeno u Kanadi i svi kanadski primerci osim prvih 30 koji su korišćeni za trening posada su poslani u Sovjetski Savez.[1][2]
| Valentin, Mk. I - XI | |
|---|---|
|
| |
| Osnovne karakteristike | |
| Zemlja porekla |  Velika Britanija
|
| Namena | laki tenk |
| Proizvođač | Vikers |
| Početak proizvodnje | 1938 |
| Uveden u upotrebu | 1940 |
| Povučen iz upotrebe | 1944 |
| Broj primeraka | 8,275 (6,855 napravljeno u Velikoj Britaniji i 1,420 u Kanadi) |
| Doseg | 24 km/h km |
| Dimenzije i masa | |
| Dužina | 5.41 m m |
| Širina | 2.629 m m |
| Visina | 2.273 m m |
| Težina | 16-17 tona t |
| Oprema | |
| Glavno naoružanje | Mk I-VII: QF 2-pounder (40 mm) ,Mk VIII-X: QF 6-pounder (57 mm) , Mk XI: QF 75 mm |
| Sporedno naoružanje | Mk I-VII, X, XI: 7.92 mm BESA mitraljez sa 3,150 metaka |
| Oklop | 8-65 mm mm |
| Motor | Mk I: AEC A189 9.6 litarski benzin ,Mk II, III, VI: AEC A190 dizel ,Mk IV, V, VII-XI: GMC 6004 dizel |
| Posada | |
| Posada | 4 |
Valentin je projektovan kao pešadijski tenk, sa najvećom debljinom oklopa od 65 mm. Zbog nedovoljnog broja lakih tenkova, tokom 1940-1941. su korišćeni u opremanju oklopnih divizija iako su bili prespori za tu ulogu. Prvi put su korišćeni u borbi u pustinjama severne Afrike 1941. godine. Učestvovali su u gotovo svim većim bitkama na severu Afrike. Učestvovali su i u invaziji na Italiju, u zapadnoj Evropi, na Madagaskaru 1942. i u nekim sukobima na Tihom okeanu u jedinicama Novog Zelanda. Mnogo ih je preinačeno u vozila raznih namena kao kao što su amfibijski tenkovi, nosači mostova, komandna vozila itd.[1]
Ime uredi
Postoji više objašnjenja za ime "Valentin". Prema najpopularnijoj verziji, projekat je predstavljen Ministarstvu rata 14. februara 1940. godine, odnosno na dan Sv. Valentina, iako neki izvori tvrde da je projekat predstavljen na dan Sv. Valentina 1938. godine ili 10. februara 1938. godine.[3][4] Takođe, Valentin je bilo i srednje ime ser Džona Kardena, čoveka koji je projektovao više tenkova uključujući i Valentinove prethodnike A10 i A11.[5]Ser Džon Karden je poginuo tri godine ranije u avionskoj nesreći. Prema još jednoj verziji naziv Valentin je akronim za kompaniju Vikers-Armstrong. Najjednostavnije objašnjenje prema Dejvidu Flečeru je to da se radilo samo o internom šifrovanom nazivu za Vikers i da ime tenka nema drugo značenje.[6]
Razvoj i proizvodnja uredi
Razvoj tenka Valentin započeo je kao predlog komanije Vikers baziran na njihovom iskustvu sa modelima krstarećih tenkova A9 i A10 i pešadijskog tenka A11 poznatijeg kao Matilda I.[7] Kao privatna inicijativa kompanije Vikers-Armstrong projekat nije dobio oznaku A od strane generalštaba; podnet je na uvid ministarstvu rata 10. februara 1938. godine. Razvojni tim pokušao je da težinu novog tenka zadrži na nivou težine dotadašnjih krstarećih tenkova kako bi mogao da iskoristi vešanje i prenos korišćen za teški krstareći tenk A10, ali u kombinaciji sa debljim oklopom tipičnim za pešadijske tenkove. Oklopna zaštita novog tenka trebalo je da bude ekvivalentna zaštiti vertikalne čelične ploče debljine 60mm, isto kao kod tenka A11, ali sa topom od 2 funte (40mm) u dvočlanoj kupoli (A11 je bio naoružan samo teškim mitraljezom) i nižom siluetom i manjom težinom, novi dizajn je bio veoma kompaktan i sa skučenom unutrašnošću. Oklopna zaštita mu je bila slabija od pešadijskog tenka Matilda II, ali je zbog slabijeg motora, iako lakši imao istu maksimalnu brzinu kao Matilda II. Zahvaljujući korišćenju komponenti postojećih modela A9 i A10, novi tip tenka je bilo lakše i jeftinije proizvesti.
Odnos Ministarstva rata prema projektu novog tenka je u početku bio skeptičan zbog veličine kupole zato što je u to vreme preovladalo shvatanje da kupola mora da bude dovoljno velika da primi tri člana posade, kako bi komandir tenka bio oslobođen od rukovanja glavnim naoružanjem.[8] Međutim, zabrinuto zbog tadašnjeg stanja u Evropi, ministarstvo je konačno odobrilo projekat u aprilu 1939. godine, a prvu narudžbinu je uputilo već u julu iste godine, s tim što je isporuka trebalo da počne u maju naredne godine. Na početku rata kompaniji Vikers je naloženo da da prioritet proizvodnji tenkova.[9] Novi tenk je započeo sa ispitivanjima u maju 1940. godine, baš u vreme kada je najveći deo teškog naoružanja i opreme Britanskog ekspedicionog korpusa izgubljen prilikom evakuacije iz Francuske, iz Denkerka, tokom Operacije "Dinamo". Nakon što su ispitivanja uspešno okončana, novi tenk je ušao u masovnu proizvodnju pod oznakom pešadijski tenk Mark III; izrada prototipova nije bila potrebna zato što je većina mehaničkih komponenti preuzeta sa tenka A10 tako da je novi tenk uveden u upotrebu već u julu 1941. godine.
Reference uredi
- ^ a b White 1963, str. 62–63.
- ^ Forty 2011, str. 92.
- ^ White 1963, str. 2.
- ^ Baryatinskiy, str. 3
- ^ White 1963, str. 1.
- ^ Fletcher, str. 43
- ^ "Valentine Production" AFV Profile No 6
- ^ Fletcher, str. 45
- ^ White, str. 9
Literatura uredi
- Forty, George (2011). The Illustrated Guide To Tanks Of The World. Lorenz Books. ISBN 978-1-84477-744-0.
- Fletcher, D. (1989). The Great Tank Scandal: British Armour in the Second World War. I. London: HMSO. ISBN 978-0-11-290460-1.
- Fletcher, D. (1989). Universal Tank: British Armour in the Second World War. II. London: HMSO. ISBN 978-0-11-290534-9.
- Fletcher, D. (2006). Swimming Shermans: Sherman DD Amphibious Tank of World War II. New Vanguard. 123. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-983-7.
- White, B. T. (1963). British tanks 1915-1945. London: Allan.
