Verige
Verige, lanac, sindžir. Metalne ili od drugog materijala načinjene karike — alke međusobno povezane u nizu.
- Verige su visile iznad ognjišta-vatre. O njih se kačila posuda — kotlić u kojoj se kuvala hrana;
- Verige su služile za vezivanje i vođenje domaćih životinja, lađa...; [1]
- Verige su najuži deo zaliva u Boki kotorskoj. Tesnac na spoju Tivatskog sa Risanskim i Kotorskim zalivom širine oko 300 m. [2] Naziv Verige je dobio za vreme vladavine kralja Lajoša, koji je 1381. godine moreuz zaprečio lancima (verige = sindžir, lanac ) kako bi onemogućio prodor venecijanskim galijama u Kotorski zaliv i napad na grad Kotor, koji je bio pod mađarskim protektoratom. [1] [3]
Verige-simbol uredi
Verige su građene od međusobno povezanih karika — alki, u neprekinutom čvrstom nizu. Simbolizuju povezanost jedinki, jedinstvo, snagu, zajedništvo, ali i onu snagu kojom se lišava sloboda. [4]
Verige u običajima uredi
Čovjekova arhetipska potreba za zajedništvom je učinila da verige postanu značajno prisutne u narodnim običajima. [4]
Na Badnje veče o verige koje vise iznad vatre zabada se badnjak, a na Sv. Ignjata najprije domaćica, zatim polaženik i najzad svako strano lice koje uđe u kuću zabada u verige šljivovu grančicu. Uoči Sv. Mrate istočni Srbi, klali su crnog pijetla na kućnom pragu, čiju su glavu sa malo perja, vješali o verige. Običaj predstavlja žrtvu verigama, kao fetišu domaćeg božanstva. Žrtva verigama se podnosila da vuci ne bi poklali stoku. Na Božić, pred ručak, bio je običaj da se svaki ukućanin uhvati za verige i prekorači vatru u ognjištu. U Crnoj Gori su na umrlog stavljali skinute verige sa ognjišta. Verige su i atribut Sv. Save a ušle su kao praznik i u crkveni kalendar kao Časne verige apostola Petra.
Verige su našle mjesta i u magiji. Na njih se prenosi bolest da bi sagorjela. [4]
Po narodnom vjerovanju nekada su verige visile o nebu i ljudi su se držeći se za njih zaklinjali. Ako bi se zakleo krivokletnik verige bi ga povukle sa sobom na nebo.
Crkve i njihove zvonare bile su povezane verigama. Ljudi su se na njima zaklinjali. [4]
„ U Grblju kažu da verige ne valja ostaviti da se ljuljaju kada se kotao skine s njih, jer vele da su lađe na moru za ovo vrijeme u muci i nevolji dok se verige ljuljaju“. ) [1]
Reference uredi
- ^ a b v Stefanović Karadžić V, Srpski rječnik, NOLIT, Beograd, 1972, Beograd1959. g.
- ^ Grupa autora, Mala enciklopedija, Prosveta, Beograd, 1959. g.
- ^ Dr Koch Nándor Boka Kotorska , Putopis časopisa „Tenger“ („More“), Mađarsko društvo "Adria", Budimpešta, 1915. g.
- ^ a b v g Grupa autora, Srpski mitološki rečnik, NOLIT, Beograd, 1970. g.