Vodotoranj na Paliću
Vodotoranj na Paliću završen je 15. juna 1910. godine kao višenamenski objekat – Vodotoranj, kapija letovališta, i tramvajska stanica za električni tramvaj uveden 1897. godine na relaciji Subotica – Palić i danas predstavlja simbol Palića. Vodotoranj predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.[1]
| Vodotoranj na Paliću | |
|---|---|
 Vodotoranj na Paliću | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Palić |
| Opština | Subotica |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1910. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Po Kati Martinović Cvijin „silueta vodotornja je slobodna varijacija drvenih crkvi Transilvanije” dopunjena drvenim dekorativnim detaljima, dok Bela Duranci tvrdi da je „Vodotoranj začet iz forme seoske kitnjaste kapije odomaćene u Kalotasegu, riznici mađarskog folklora”.
Dve arhitektonske celine – toranj sa jedne, i niži paviljon sa druge strane, povezuje u jedinstvenu celinu široki konkavni luk. Lučni prodor kroz objekat uvodi u letovalište. Pogled se proteže do jezera, duž Aleje, kroz centralni lučni prolaz Velike terase da bi se zaustavio na Spomen česmi uz obalu.
Arhitektura uredi
Obe arhitektonske celine su kružne osnove, postavljene na betonske temelje, dok je toranj dodatno ojačan masivnom betonskom pločom na koju naležu trakasti temelji. Toranj je po visini sastavljen iz tri pojasa. Baza je kvadratne osnove sa akcentiranim lučnim ulazom u toranj. Jedina dekoracija zidnog platna se javlja u vidu sokle od crvene fasadne opeke koja u kontinuitetu obavija lučni ulaz. Iz kvadratne baze izrasta monumentalni korpus pravilnog valjka sa osam rebara ojačanja, koja se šire prema vrhu, te se dobija utisak obrnute kupaste forme. Unutar tornja drvene stepenice vode do terase – vidikovca. U okviru uvučenih vertikalnih segmenata tornja, između rebara su vertikalni nizovi uskih prozorskih niša, koje osvetljavaju stepenište.
Toranj je završen zaobljenim kupastim krovom ispod kojeg je mala terasa sa drvenom ogradom perforiranom u vidu nizova srca. Krovna konstrukcija je drvena vešaljka sa pokrivačem od šindre. Krovni kubus završava se dekorativnim šiljkom od kovanog gvožđa. Ukupna visina tornja iznosi 31,75m.
Druga arhitektonska celina je otvoreni paviljon-tramvajska čekaonica, rešena u vidu nadstrešnice. Osam kružnih stubova sa vertikalnim vegetabilnim narodnim rezbarenim motivima, živog kolorita (oker, zelena, palićka crvena) nose zaobljeni kupasti krov pokriven šindrom. Krov završava šiljkom od kovanog gvožđa. Potkrovni pojas je obložen drvenim daskama perforiranim u vidu vertikalnih nizova srca.
Krovna konstrukcija je drvena vešaljka sa donje strane maskirana drvenom oblogom. Samo je deo konstrukcije vidljiv. U okviru paviljona je kružna niska drvena klupa. Centralni prodor je rešen u vidu dva velika parabolična drvena lučna nosača dvovodnog krova. Krovna konstrukcija je sa donje strane maskirana drvenom oblogom. Duž stubova teče cvetna dekoracija rešena u duhu mađarske secesije živog kolorita. Objektom dominiraju dve boje, oker i palićko crvena, dok se u okviru dekoracije javlja zelena i svetloplava.
Galerija uredi
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ „Vodotoranj na Paliću”. Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica. Pristupljeno 10. 2. 2020.
