Гораждански молитвеник
Goraždanski molitvenik (trebavnik) je crkvena bogoslužbena knjiga objavljena 1523. godine. To je ujedno i poslednje djelo Goraždanske štamparije u Sopotnici. Najveći poznati primjerak ovog djela čuva se u biblioteci Svetog sinoda u Bukureštu. Domaćim autorima Molitvenik je postao dostupan tek 2006.[1]
| Molitvenik Goraždanski | |
|---|---|
| Autor | Todor Ljubavić |
| Žanr / vrsta dela | bogoslužbena knjiga |
| Izdavanje | |
| Datum | 1523. |
| Broj stranica | 296 |
Naziv i sadržaj uredi
Monah Teodor Ljubavić u kolofonu knjigu naziva Molitvenikom. U stručnoj literaturi knjiga se podjednako naziva i Trebnikom. Oba naziva su srpskoslovenska i podrazumijevaju vrstu bogoslužbene knjige koja sadrži molitvoslovlja i sveštenodejstva, pjesme i kanone za svršavanje činova svetih tajni, tzv. "trebe". Otuda je ustaljen naziv za ovu vrstu knjiga, ali ipak kao autentičan naziv treba prihvatiti Molitvenik. U predgovoru koji je, kao i za Službanik i Psaltir napisao Teodor Ljubavić navedeno je mjesto i vrijeme štampanja, kao i to da mu je u izradi pomogao đakon Radoje.[2]
Molitvenik iz 1523. godine sadrži molitve za svakodnevne potrebe(za osvećenje jela i pića, sjetve i žetve, kao i molitve koje se čitaju pri rođenju, krštenju, vjenčanju) i pogovor.
Štampa i grafika uredi
Knjiga je srednjeg formata, štampana na 1/4 tabaka, ima 37 sveščica sa ukupno 296 listova, štampana na četvrtini tabaka. Sveščice su označene ćiriličkim brojevima na sredini donje margine prvog i na poleđini osmog lista, od prve do 37. sveščice. Prvobitne tačne dimenzije knjige nije moguće utvrditi, a primjerak iz Bukurešta ima dimenzije 204h135 mm. Grafički ukras Molitvenika je skroman, sveden na na dvije zastavice i veći broj jednostavnih livenih inicijala visine do tri reda teksta. Nema nijednog velikog ukrasnog inicijala kakvi su krasili prethodne knjige. Štampa je dvobojna, crno-crvena. Otisci su ujednačeni i čisti.
Sačuvani primjerci uredi
Molitvenik goraždanski sačuvan je u 11 nekompletnih primjeraka ili fragmenata: po jedan u manastirima Ravanici, Hilandaru, Lepavini, Šišatovcu, u Zbirci Jozefa Šafarika u Pragu, u zbirci Kartajeva, u Sankt Petersburgu, Cavtatu, BMS u Novom Sadu, dva u Beogradu i jedan potpun u Bukureštu.[3]
Vidi još uredi
Izvori uredi
- Veb sajt Obnova Sopotnice
- Opština Novo Goražde
- Plavšić, Lazar (1959). Srpske štamparije od kraja XV do sredine XIX veka, Beograd: Udruženje grafičkih preduzeća Jugoslavije.
- Tamburić, Miodrag, Zapisi u knjigama Goraždanske štamparije, januar 2019
Reference uredi
- ^ Naučnoistraživački projekat „Goraždanska štamparija 1519–1523“ - Predgovor
- ^ Obnova Sopotnice - Zapisi u knjigama Goraždanske štamparije 1519-1523
- ^ Goraždanska štamparija:1519-1523 "Povodom 500 godina od osnivanja srpske štamparije Božidara Ljubavića Goraždanina. 2019. str. 59. ISBN 978-99976-731-4-5.