Gornje Hrasno

Gornje Hrasno je naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini, u opštini Neum, koje administrativno pripada Federaciji Bosne i Hercegovine. Prema popisu stanovništva iz 1991. u naselju je živjelo 186 stanovnika, većinom srpskog. Danas u Hrasnu ima srpske zemlje, ali nema srpskog stanovništva. Okupljaju se uglavnom 3. nedjelje posta, kao i na Ivanjdan, na ruševinama hrama, gdje se služi se sveta liturgija.

Gornje Hrasno
Administrativni podaci
Država	Bosna i Hercegovina
Entitet	Federacija BiH
Kanton	Hercegovačko-neretvanski kanton
Opština	Neum
Stanovništvo
— 2013.	53
Geografske karakteristike
Koordinate	42° 57′ 23″ S; 17° 54′ 41″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Gornje Hrasno Gornje Hrasno na karti Bosne i Hercegovine
Ostali podaci
Pozivni broj	036

Geografija

Gornje Hrasno od sedamdesetih godina 20. vijeka pripada opštini Neum, a nalazi se nedaleko od puta koji vodi od Stoca do ovog mjesta na moru. Do osnivanja Neumske opštine pripadalo je Čapljini, od koje je udaljeno 16 km.

Istorija

Gornje Hrasno je staro srpsko selo. U njemu su, u više zaselaka, živjele poznate starosjedilačke porodice, pominjane i u srednjovjekovnim izvorima: Bukvići, Ćuk, Đogo, Komad, Medan, Vukosav i Žarković.

1941.

Ustaše - komšije su 27. juna 1941., na prevaru, pozivom, skupili sve Srbe, muškarce preko 14 godina iz Gornjeg Hrasna i zatvorili ih osnovnu školu, u centru sela. Izgovor za zatvaranje bio je sutrašnji Vidovdan i tobožnji strah od srpskog ustanka. Pod izgovorom da ih vode u privremeno u Stolac, ustaše komšije su mirno povezali Srbe u konopce, po dvojicu, za lijeve i desne ruke. Noću su ih poveli prema Stocu, ali kozjom stazom koja vodi prema jami Gavranici, u brdu Kozarica. Zaustavili su ih izmučene, mnoge i bose, ispred jame i poslije komande: "Za dom spremni!", zapucali na nesrećnike. Mnogi su pali na zemlju mrtvi ranjeni. Ali, slučaj je hteo da ustaše, nehotice, ubiju i jednog od svojih.. Uhvatila ih je zbog toga pometnja pa su prekinuli paljbu. Zahvaljujući tome 39 Srba se uspjelo osloboditi konopaca i pobjeći u brdo. Među njima je bilo i ranjenih. U zoru su ustaše dotukle preostale ranjene Srbe. Tijela njih 66 su gurnuli u jamu i zatrpali ih granjem i kamenjem. U martu 1943. ustaše su ubile još 5 žena i djece iz porodice Đogo. Rodbina žrtava je 1970. iz Gavranice izvadila kosti mučenika i sahranila ih u spomen kosturnicu. Lokalne hrvatske vlasti, tada komunističke, im nisu dozvoljavale da na spomeniku napišu istinu.

Prijatelji Srba

Za vreme ustaških ubijanja u selu Gornje Hrasno, stolački srez, Hrvat Miško Papac iz Potkule je rekao Srbima Hrasna da će biti ubijeni i bačeni u jamu, ali mu mnogi nisu verovali. Čak su neki Žarkovići koji su bili pobegli, kasnije sami došli na garanciju svojih komšija ustaša da im se neće ništa loše dogoditi. U to nije poverovao Živko Žarković koji je ostao živ i bio kasnije partizan i nosilac „Spomenice 1941“. A Hrvata Miška Papca prijatelja Srba ustaše su sutradan razoružali, maltertirali pa je kasnije umro. 1943. godine Nikola Papac je rekao Radovanu Bukviću da beži jer će biti ubijen. Na Hrasnu je u Elezivića Mahali bio napadnut Hrvat Ivo Vujinović, koji je bio učesnik oktobarske revolucije u Rusiji 1917. godine. Hrvat Mijat Džomo iz Hutova, kada je video ustaškog žandarma da vodi na streljanje Milana Đogu, tražio je od žandarma da ga on ubije, a kada mu ga je predao, Mijat ga je pustio da beži, kazavši mu put kojim treba da beži da ga ponovo ne uhvate ustaše.

1992.

U proljeće 1992. regularne jedinice vojske RH su okupirale ovaj kraj. Tada su spalili seosku crkvu. Uništena je i spomen kosturnica žrtava u centru sela i sve kuće. Mošti mučenika su oskrnavljene i njihova sudbina je još nepoznata. Poslije rata Srbi se nisu vratili u selo, a sve njihovo je još u ruševinama.

Stanovništvo

Demografija
Godina	Stanovnika
1961.	450
1971.	382
1981.	290
1991.	186
2013.	53