Dajaci
Dajaci je zajednički naziv nemalajskog i nemuslimanskog dela starosedelačkih naroda Bornea, koji najvećim delom naseljava brda i obale reka u srednjem i južnom delu unutrašnjosti ostrva, dok Malajci naseljavaju primorje.[3] Govore različitim jezicima, koji spadaju u dve grane malajsko-polinežanskih jezika (hipotetičku) širesevernobornejsku i širebaritsku. Svaka etnička grupa ima svoje običaje, zemlju i kulturu, ali postoje i neke zajedničke odlike koje su lako uočljive. Dajaci su donedavno većinom bili animisti, ali je od 19. veka došlo do masovnog prelaska u hrišćanstvo, a jedan broj ih je primio islam.[4] Iako su većinom prihvatili hrišćanstvo (protestantizam i katoličanstvo) i u manjoj meri islam, Dajaci i danas neguju tradicionalna animistička verovanja.[5]
 Mladić i devojka Ibani (Primorski Dajaci) u narodnoj nošnji | |
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 6.300.000 | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
 Indonezija | 3.219.626[1] |
 Zapadni Kalimantan | 1.531.989 |
 Centralni Kalimantan | 1.029.182 |
 Istočni Kalimantan | 351.437 |
 Južni Kalimantan | 80.708 |
.svg){kind=small} Džakarta | 45.385 |
.svg){kind=small} Zapadna Java | 45.233 |
 Južni Sulavesi | 29.254 |
 Banten | 20.028 |
 Istočna Java | 14.741 |
 Južna Sumatra | 11.329 |
 Malezija | 3.138.788 |
 Saravak | 1.835.900 |
 Sabah | 1.302.888 |
 Brunej | 30.000[2] |
| Jezici | |
| Širesevernobornejski jezici i širebaritski jezici | |
| Religija | |
| hrišćanstvo (većina), animizam (narodna verovanja), hinduizam i islam (manjina) | |
| Srodne etničke grupe | |
| ostali austronežanski narodi | |
Klasifikacija uredi
Termin Dajaci su koristili Evropljani da bi razlikovali nemalajsko i nemuslimansko stanovništvo srednjeg i južnog Bornea od Malajaca. Postoji 7 osnovnih grupa Dajaka, grupisanih prema jeziku kojim govore:
- 1. Ngadžui
- 2. Ot Danumi (uklj. Baritske Dusune (Lavangane i Manjane))
- 3. Apo Kajani
- 4. Ibani ili Primorski Dajaci
- 5. Bidajui ili Kopneni Dajaci, Klemantani (veći broj naroda)
- 6. Kadazan-Dusuni (Kadazani, Dusuni i Muruti)
- 7. Punani
Spisak gorenavedenih osnovnih grupa Dajaka (prema Tiliku Rivutu) neznatno je izmenjen na „Prvom Međunarodnom Kongresu Dajaka” 2017, tako da spisak osnovnih grupa Dajaka izgleda malo drugačije: 1. Ngadžu-Ot Danum, 2. Apo Kajan-Kenja, 3. Iban, 4. Klemantan, 5. Kadazan-Dusun i 6. Punan.
Navedene osnovne grupe Dajaka dalje se dele na veliki broj naroda i plemena.
Jezici uredi
Dajaci ne govore jednim jezikom,[6] već njihovi jezici spadaju u dve grane malajsko-polinežanskih jezika širebaritsku i (hipotetičku) širesevernobornejsku (uklj. kajanskomuričke, severnosaravačke, ibanskomalajske, kopnenodajačke, sabaške i srednjosaravačke jezike).[7][8] Većina Dajaka pored maternjeg jezika govori i službeni jezik zemlje u kojoj živi malajski ili indonežanski.
Većina bornejskih jezika nije u upotrebi nigde van Bornea. Procenjuje se da je na ostrvu u upotebi oko 170 jezika i dijalekata, a neki od njih imaju samo nekoliko stotina govornika, zbog čega je veliki deo njih u opasnosti od nestanka.
Izvori uredi
- ^ Kewarganegaraan, Suku Bangsa, Agama dan Bahasa Sehari-hari Penduduk Indonesia Hasil Sensus Penduduk 2010 [Citizenship, Ethnicity, Religion and Language Everyday, Indonesian Population Census 2010] (na jeziku: Indonesian). Indonesian Central Bureau of Statistics. 2011. ISBN 978-979-064-417-5.
- ^ „East & Southeast Asia: Brunei”. The World Factbook. Central Intelligence Agency. Arhivirano iz originala 12. 06. 2007. g. Pristupljeno 3. 12. 2016.
- ^ „Report for ISO 639 code: day”. Ethnologue: Countries of the World. Arhivirano iz originala 1. 10. 2007. g.
- ^ Chalmers, Ian (2006). „The Dynamics of Conversion: the Islamisation of the Dayak peoples of Central Kalimantan” (PDF). Asian Studies Association of Australia. Arhivirano iz originala (PDF) 7. 3. 2014. g. Pristupljeno 3. 12. 2016.
- ^ Belford, Aubrey (25. 9. 2011). „Borneo Tribe Practices Its Own Kind of Hinduism”. The New York Times (na jeziku: engleski). ISSN 0362-4331. Pristupljeno 18. 4. 2019.
- ^ Avé, J. B. (1972). „Kalimantan Dyaks”. Ur.: LeBar, Frank M. Ethnic Groups of Insular Southeast Asia, Volume 1: Indonesia, Andaman Islands, and Madagascar. New Haven: Human Relations Area Files Press. str. 185—187. ISBN 978-0-87536-403-2.
- ^ Adelaar, K. Alexander (1995). Bellwood, Peter; Fox. James J.; Tryon, Darrell, ur. „Borneo as a cross-roads for comparative Austronesian linguistics” (PDF). The Austronesians: Historical and Comparative Perspectives (online izd.). Canberra, Australia: Department of Anthropology, The Australian National University: 81—102. ISBN 978-1-920942-85-4. Arhivirano iz originala (PDF) 29. 6. 2014. g. Pristupljeno 29. 6. 2014.
- ^ See the language list at „Borneo Languages: Languages of Kalimantan, Indonesia and East Malaysia”. Royal Netherlands Institute of Southeast Asian and Caribbean Studies, Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV). Arhivirano iz originala 9. 2. 2012. g.
