Delos
Delos (grčki grč. Δήλος) je jedno od ostrva u grupaciji Kiklada u Grčkoj. Upravno ostrvo pripada opštini ostrva Mikonos, okrugu Kikladi i Periferiji Južni Egej.
 | |
 | |
| Geografija | |
|---|---|
| Površina | 40 km2 |
| Dužina | 10 km |
| Širina | 6 km |
| Visina | 112 m |
| Najviši vrh | Kintos |
| Administracija | |
| Najveći grad | Anafi (grad) |
| Demografija | |
| Stanovništvo | 14 (2001) |
| Gustina st. | 0,35 stan./km2 |
Antičke iskopine na Delosu spadaju među najvažnije iskopine antičkog sveta, pa su od 1990. godine uključene na spisak svetske baštine UNESKO.[1]
Prirodni uslovi
urediDelos je jedno od malih ostrva Kiklada, udaljeno oko 200 km jugoistočno od Atine. Najbliže veće ostrvo je Mikonos, nekoliko kilometara istočno. Ostrvo je slabo razuđeno i brdovito u većem delu. Klima je sredozemna i veoma sušna. Biljni i životinjski svet su takođe osobeni za ovu klimu.
Istorija
urediZa Delos, kao i za celokupne Kiklade, je neobično važno razdoblje kasne praistorije, tzv. Kikladska civilizacija, zavisna i bliska Kritskoj. Tu je stvoren i Delski savez.
Tokom stare Grčke Delos je bio važno ostrvo - svetilište. Po mitologiji ovde su rođeni Apolon i njegova setra bliznakinja Artemida. Zbog toga je na ovom mestu osnovano svetilište, veoma poštovano među drevnim Grcima. U klasičnom razdoblju antička Atina je ulagala mnogo napora da stavi Delos pod svoju vlast, a što joj je na kraju i pošlo za rukom. U vezi sa tim Delos je poznat i kao mesto sklapanja tzv. Delskog saveza pod okriljem Atine.
Najveći uspon ostrvo doživljava 167. godine p. n. e. kao rezultat proglašenja Delosa za slobodnu luku. Tad se sva komercijalna delatnost istočnog Mediterana koncentriše na ostrvo. Ostrvo naseljavaju bogati trgovci, bankari i brodovlasnici iz celog sveta koji privlače mnoge graditelje, umetnike i zanatlije koji su za njih gradili luksuzne kuće i komplekse. U tom periodu ostrvo je bilo najveći trgovački centar celog sveta.
Prosperitet ostrva i prijateljski odnosi sa Rimljanima bili su glavni uzrok njegovog uništenja. Delos je dva puta napadnut i opljačkan. 88. godine p. n. e. od strane Mitridata, neprijatelja Rimljana i 69. godine p. n. e. od strane pirata, Mitridatovog saveznika.
Posle toga Delosom je vladao stari Rim, a zatim i Vizantija. 1204. g. posle osvajanja Carigrada od strane Krstaša Kikladi i Delos potpadaju pod vlast Mlečana, pod kojima ostaju vekovima, do sredine 16. veka, kada novi gospodar postaje osmansko carstvo.
U doba Latinskog carstva, Turci su sa Delosa oteli i odveli oko 5000 ljudi u roblje.[2] Iako stanovništvo Delosa nije bilo previše uključeno u Grčki ustanak 20-ih godina 19. veka, ono je odmah pripalo novoosnovanoj Grčkoj. Međutim, u 20. veku dolazi do naglog iseljavanja mesnog stanovništva. Poslednjih decenija ovo je donekle umanjeno razvojem turizma.
Iskopavanja na lokalitetu su započela 1872. godine i još uvek su u toku,a do sad je otkopano svetilište i veći deo kosmopolitskog helenističkog grada.[3]
Stanovništvo
urediGlavno stanovništvo na Delosu su Grci. Delos spada u najređe naseljena ostrva među značajinijim ostrvima Kiklada.
Privreda
urediPrivreda Delosa oslanja se na turističke posete, posebno sa obližnjeg i veoma posećenog Mikonosa.
