Дело (časopis 1955-1992)
Delo je jedan od najznačajnijih srpskih i jugoslovenskih književnih časopisa. Izlazio je jednom mesečno, od 1955.[1] do 1992. godine. Prvi urednik bio je Antonije Isaković, a kasnije su se smenjivali neki od najpoznatijih srpskih književnika tog vremena: Oskar Davičo, Muharem Pervić, Milosav Buca Mirković, Jovica Aćin i Slobodan Blagojević. Bio je to avangardni časopis i u vreme socijalističkog režima u SFRJ često cenzurisan.[2]
 Naslovna strana časopisa "Delo", br. 1 iz 1990. godine. | |
| Tip | književni mesečni časopis |
|---|---|
| Format | 20 cm |
| Izdavač | Nolit |
| Urednik | Oskar Davičo Muharem Pervić Jovica Aćin Slobodan Blagojević |
| Glavni urednik | Antonije Isaković |
| Osnivanje | 1955. |
| Jezik | srpski |
| Ukidanje | 1992. |
| Grad | Beograd |
| Zemlja | Srbija |
| ISSN | 0011-7935 |
| OCLC broj | 675856613 |
Istorija uredi
Časopis Delo počeo je da izlazi 1955. godine, u atmosferi znatno liberalnijeg duha nego što bi se to moglo očekivati u tadašnjem socijalističkom režimu. Dah promena okrenut zapadu strujao je celom beogradskom umetničkom scenom, pa taj avangardni trend prati i Delo. Već prvi broj, koji otvara Vasko Popa ciklusom „Igre”, predstavlja sliku njegove buduće programske koncepcije okrenute mlađim autorima, sklonijim modernijem duhu.[2]
Uredništvo i saradnici uredi
Prvi je na mestu glavnog urednika Dela bio Antonije Isaković[1], a kasnije su se na mestu urednika smenjivali neki od najvećih srpskih pisaca tog vremena: od br. 1 (1961) Oskar Davičo, od br. 11 (1961) Muharem Pervić, od br. 5/6 (1980) Jovica Aćin i od br. 1 (1980) Slobodan Blagojević[3] Delo je imalo i impozantnu listu saradnika, a provokativnost je bila osnovna odlika svih njegovih urednika.[2]
Sadržaj časopisa uredi
U Delu se, pre svega, negovala beletristika. U vreme Antonija Isakovića, kao odgovornog urednika, primetan je primat proze, romana i pripovetke nad poezijom, dok je kasnije slučaj bio obrnut. Žanr koji je ovaj časopis posebno negovao je esej, a književna kritika bila je zastupljena u obliku tekuće i retrospektivne.
Delo nije zanemarivalo ni ostale vidove stvaralaštva. U njemu se pisalo o pozorištu, filmu i likovnoj umetnosti, a dozirana pažnja posvećivana je i takozvanoj društvenoj sferi, često u polemičnom tonu. Poseban pečat Delu dala su njegova dva poslednja urednika, Jovica Aćin i Slobodan Blagojević. Univerzalne, a opet skrajnute teme, koje pokreću njih dvojica kod prvog su više težile erotskom, alternativnom i mističkom, dok su kod drugog sagledane kroz filozofski aspekt i naglašavanje marginalizovanih pojava, poput homoseksualnosti i ženskog pitanja.[2]
Cenzura uredi
Časopis Delo često je bio na meti cenzora. Brojne sudske i personalne zabrane nisu bile slučajne. Najveća cenzura sprovedena nad ovim časopisom vezana je za 1968. godinu, u vreme kada je urednik bio Muharem Pervić. Veliki broj naručenih tekstova u vezi sa aktuelnim društvenim zbivanjima tada su potpisali autori poput Ljubomira Tadića, Simona Simonovića, Nikole Miloševića i drugih. Drugi slučaj zabrane odnosi se na „Leto moskovsko”, Mihajla Mihajlova, koji je zbog toga bio policijski isleđivan i na kraju zatvoren, dok je treći primer posebno zanimljiv, jer cenzuru broja izaziva kritički tekst na temu ondašnjeg društva, a napisao ga je Milorad Vučelić.[2]
Reference uredi
- ^ a b Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 142.
- ^ a b v g d Ćuk, Aleksandra (14. 6. 2008). „Delo o Delu”. Danas. Pristupljeno 16. 11. 2020.
- ^ „Delo : književni mesečni časopis”. COBISS. Narodna biblioteka Srbije. Pristupljeno 16. 11. 2020.[mrtva veza]
Literatura uredi
- Vukićević, Dejan (2007). Delo : (1955-1992) : bibliografija. Beograd: Institut za književnost i umetnost i dr. ISBN 978-86-7095-127-3.COBISS.SR 143383308
- Ristić, Branislav. POPIS BIBLIOGRAFSKI OBRAĐENIH ČASOPISA I LISTOVA (PDF). str. 275. Pristupljeno 16. 11. 2020.