De Heviland DH.104 Dove
De Heviland DH.104 "Golub" (engl. de Havilland D.H. 104 Dove) je britanski putnički dvomotorni, niskokrilni putnički avion namenjen kratkim linijama. Bio je potpuno od metala kako noseća konstrukcija tako i obloga. Proizvodio se posle Drugog svetskog rata u periodu od 1946 do 1967. godine a proizvedeno je preko 500 ovih aviona[1].
| De Heviland DH.104 Dove | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Opšti podaci | ||
| Namena | putnički, transportni | |
| Posada | 2 | |
| Broj putnika | 8 | |
| Poreklo |  Ujedinjeno Kraljevstvo
| |
| Proizvođač | De Havilland | |
| Probni let | 25. septembar 1945. | |
| Uveden u upotrebu | 1946. | |
| Status | ograničena upotreba | |
| Prvi operater | Central African Airways | |
| Broj primeraka | 542 | |
| Dimenzije | ||
| Dužina | 11,96 m | |
| Visina | 4,06 m | |
| Raspon krila | 17,40 m | |
| Površina krila | 31,10 m² | |
| Masa | ||
| Prazan | 2.869 kg | |
| Normalna poletna | 4.060 kg | |
| Pogon | ||
| Motori | klipni | |
| Broj motora | 2 | |
| Fizičke osobine | ||
| Klipnoelisni motor | 2 h de Havilland Gipsy Queen 70 Mk 3 | |
| Snaga KEM-a | 289 kW | |
| Snaga KEM-a u ks | 400 ks | |
| Performanse | ||
| Maks. brzina na Hopt. | 370 km/h | |
| Dolet | 1.415 km | |
| Plafon leta | 6.610 m | |
| Brzina penjanja | 348 m/min | |
 Portal Vazduhoplovstvo
| ||
Projektovanje i razvoj uredi
Avion de Heviland DH.104 Dove ("Golub") je razvijen da zameni predratni putnički dvokrilac De Heviland DH.89 Dragon Rapid. Za razliku od DH.89 Dragon Rapid, DH.104 "Golub" je bio niskokrilni samonoseći jednokrilac potpuno metalne konstrukcije. Pored toga uključio je sve druge inovacije toga vremena, uključujući i elise konstantne brzine - promenljiv-korak elise, zakrilca, kao i uvlači tricikl stajni trap.
Projekt na ovom avionu je otpočet još za vreme Drugog svetskog rata, a prvi prototip je poleteo 25. septembra 1945. Projektantski tim za ovaj avion je predvodio Roland Erik Bišop projektant Moskita i de Heviland-ovog "Kometa" prvog putničkog aviona na malzni pogon. Prvi komercijalni let je obavljen u decembru 1946. godine, za avio kompaniju Central African Airways. Ukupno je proizvedeno 542 aviona DH.104 Dove svih varijanti, uključujući 127 aviona vojnih verzija i 13 hidro Devon-a. Prve isporuke kupcima su počele u leto 1946. godine, a poslednji avion ovog tipa je isporučen u 1967. godine.
Tehnički opis uredi
De Heviland DH.104 Dove je niskokrilni putnički avion metalne konstrukcije sa dva motora na krilima aviona.
Trup aviona je eliptičnog poprečnog preseka monokok konstrukcije. Na početku trupa se nalazila kabina pilota sa dva sedišta jedno pored drugog. Iza pilotske kabine nalazi se putnička kabina ili tovarni prostor kod transpornih aviona. Uobičajeno su sedišta postavljena u dve kolone sa prolazom kroz sredinu kabine. Sa obe strane trupa nalazili su se pravougaoni prozori i bilo ih je bilo četiri sa svake strane. Vrata za ulaz i izlaz iz aviona su se nalazila u repu aviona sa leve strane.
Pogonska grupa: Za pogon aviona su korišćeni dva klipna linijska vazduhom hlađena motora sa šest cilindara de Havilland Gipsy Queen 70 snage 400 KS svaki, smešteni na krila aviona. Na vratilu motora se nalazila trokraka metalna elisa sa promenljivim korakom.
Krila aviona de Heviland DH.104 Dove su sa dve ramenjače kutijastog tipa. Konstrukcija je metalna a obloga od aluminijumskog lima lepkom i zakivcima pričvršćena za noseću konstrukciju. Oblik krila je jednakokraki trapez, a osa krila je upravna na osu trupa aviona.
Rep aviona se sastoji od jednog vertikalnog stabilizatora i kormila pravca i dva horizontalna stabilizatora koji su pričvršćena za trup aviona sa kormilima dubine. Noseće konstrukcije repa su metalne a obloga od aluminijumskog lima pričvršćena zakivcima.
Stajni trap mu je tricikl, prednja noga se uvlači u kljun aviona a glavne noge stajnog trapa sa točkovima se uvlače u krila aviona.
Varijante uredi
- Dove 1 - laki transportni avion.
- Dove 2 - Verzija za poslovne letove.
- Dove 4 - Vojna verzija za transport i komunikacije.
- Devon C Mk 1 - Vojna verzija za transport i komunikacije za RAF.
- Sea Devon C Mk 20 - Vojna verzija za transport i komunikacije za Kraljevsku mornaricu.
- Dove 5 - verzija sa motorima Gipsy Queen 70-2 snage 283-kW
- Dove 6, 6A - proizvodne verzije aviona Dove 5
- Dove 7 - verzija Dove 1 sa pojačanim motorom Gipsy Queen 70-3 snage 298 kW
- Dove 8, 8A, - verzija Dove 2 sa pojačanim motorom Gipsy Queen 70-3 snage 298 kW
- Devon C Mk 2 - vojna verzija za transport i komunikacije za RAF .
- Riley Dove 400 - verzija sa Lajkoming motorima.
Zemlje koje su koristile Avion uredi
Operativno korišćenje uredi
Avion de Heviland DH.104 Dove ("Golub") je razvijen da zameni predratni putnički dvokrilac De Heviland DH.89 Dragon Rapid. Prve isporuke kupcima su počele u leto 1946. godine, a prvi komercijalni let je obavljen u decembru 1946. godine, za avio kompaniju Central African Airways. Ukupno je proizvedeno 542 aviona DH.104 Dove svih varijanti, uključujući 127 aviona vojnih verzija i 13 hidro Devon-a. Inicijalna serija od 30 DH.104 Dove je dostavljena Roial Air Force, ovi avioni su korišćeni kao VIP i laki transporteri preko 30 godina. U civilnom sektoru najveći kupaci su bile čarter avio-kompanije širom sveta.
Argentina je kupila 70 aviona, a najveći deo tih aviona je koristilo argentinsko vazduhoplovstvo. Čile je kupio dvanaest aviona koji su korišćeni od 1949. godine pa nadalje. Preko 50 aviona kupilo je nekoliko manjih regionalnih avio-kompanija u Sjedinjenim Američkim Državama 1954. godine. Kraljevsko vazduhoplovstvo Novog Zelanda nabavilo je 30 DH.104 Dove između 1948. i 1954. i to je ostao u službi za VIP, obuku posada i obavljanje lakih transportnih zadataka do 1970. godine.
Nekoliko aviona DH.104 Dove su bili u upotrebi 2011. godini u Velikoj Britaniji, Kanadi, Nemačkoj i drugde u malim komercijalnim preduzećima i kod privatnih vlasnika.
Avion De Heviland DH.104 Dove u Jugoslaviji uredi
Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo i protiv vazdušna odbrana (RV i PVO) je u Velikoj Britaniji kupilo 1951. godine dva aviona de Heviland DH.104 Dove koji su raspoređeni u 119 avio transportni puk i služili su sve do 1970. godine kada su rashpodovani. Ovi avioni su imali osam sedišta, dva člana posade i služili su za potrebe prevoženja visokih vojnih zvaničnika u lokalnom (kratko linijskom) saobraćaju[2].
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 27. 11. 2016. g. Pristupljeno 06. 11. 2016.
- ^ Komanda RV i PVO, Čuvari našeg neba, Vojnoizdavački zavod, Beograd, 1977.
Literatura uredi
- Komanda RV i PVO, Čuvari našeg neba, Vojnoizdavački zavod, Beograd, 1977.
- Dimitrijević, Bojan (2012). Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo 1942-1992. Beograd: Institut za savremenu istoriju. ISBN 978-86-7403-163-6.
- Grujić, Zlatomir (1997). Avijacija Srbije i Jugoslavije 1901—1994. Beograd: NIU "Vojska". ISBN 978-86-335-0019-7.
Spoljašnje veze uredi
- http://www.vazduhoplovnetradicijesrbije.rs/index.php/istorija/de-havilland-d-h-104-dove
- http://www.dehavillandmuseum.co.uk/aircraft/de-havilland-dh104-dove-mk-8/
- http://www.airwar.ru/enc/craft/dove.html
- http://www.airliners.net/aircraft-data/de-havilland-dh104-dove/184
- http://www.aviastar.org/air/england/havilland_dh-104.php
- http://www.meiermotors.com/index.php/aircraft/dehavilland-d-h-104-dove-d-inka Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. novembar 2016)
- http://www.flugzeuginfo.net/acdata_php/acdata_dh104_en.php
- http://www.saamuseum.co.za/our-aircraft/67-de-havilland-dh104-dove.html
- https://aviation-safety.net/wikibase/dblist.php?AcType=DOVE
- http://www.mutleyshangar.com/reviews/jg/bs-dh104/bs-dh104.htm
- http://www.airteamimages.com/search.php?srch_keyword=de%20Havilland%20DH104%20Dove
- http://www.bredow-web.de/Museum_Duxford/De_Havilland_DH_104_Dove/de_havilland_dh_104_dove.html
- https://www.aircraft24.de/multiprop/dehavilland/dove-d-h-104-7xc-dove-oldtimer-1963--xi100133.htm[mrtva veza]
- http://www.airplane-pictures.net/type.php?p=1132