Dom garde u Topčideru

Dom garde je reprezentativno vojno zdanje u Topčideru, izgrađeno 1926. godine u akademskom stilu za potrebe Kraljeve garde. Danas predstavlja deo Reprezentativnih objekata Garde Vojske Srbije.

Istorijat

Velika sala Gardijskog doma

Na inicijativu komandanta Kraljeve garde divizijskog generala Petra Živkovića, podignuta su 1926. godine dva velelepna reprezentativna zdanja za potrebe garde u Topčideru. Prvo je bilo zdanje Štaba komande Kraljeve garde, a drugo Gardijski dom. Izgradnja gardijskog kompleksa na tadašnjoj gradskoj periferiji morala je biti urađena radi izmeštanja konjičkog puka Kraljeve garde iz centra grada, odnosno iz „Manježa”, gde su poslednje barake garde srušene 1933. godine.

Gardijski dom je svečano otvoren na dan krsne slave Kraljeve garde - Đurđevdan 6. maja 1926. godine. Konjički pukovnik Ratko Raketić, vršilac dužnosti komandanta konjičke brigade Kraljeve garde, bio je i predsednik Gardijskog doma.^[1]

Nakon Aprilskog rata 1941. godine, Vermaht je u Štab komande Kraljeve garde rasporedio jednu svoju jedinicu.

Topčider je 1987. godine prepoznat kao kulturno-istorijska celina od posebnog značaja, a u okviru te celine uvršteni su i gardijski objekti.^[2]

Gardijski dom je danas deo Reprezentativnih objekata Garde Vojske Srbije i koristi se za svečanosti, prijeme, koncerte, predavanja i komercijalne aktivnosti. Zdanje Štaba komande Kraljeve garde se danas koristi kao sedište komande Garde Vojske Srbije.

Izgled

Portret kralja Aleksandra I Karađorđevića u uniformi konjičkog pukovnika Kraljeve garde, naslikao Žorž Berten Skot (1924)

Eksterijer

Nije poznato ime arhitekte ovih zdanja, mada se kao autori Gardijskog doma pominju ruske arhitekte Hrisanf Aleksandrovič Vinogradov^[1]^[3] i Viktor Viktorovič Lukomski.^[4] Oba zdanja su rađena u akademskom stilu sa izraženim pilasterima, kapitelima i timpanonima.

Enterijer

Za potrebe enterijera, slikar Jovan Bijelić je izradio sedam kompozicija, koje su kasnije nestale i čija sudbina nije poznata. Svečana sala na spratu je bila predviđena za oficirske balove, a tu su se nalazili kraljev i kraljičin salon, dok je prostorom dominirao portret kralja Aleksandra I Karađorđevića u gardijskoj uniformi i na belom konju, koji je naslikao francuski slikar Žorž Skot. Identičan portret se i danas čuva u Dvorskom kompleksu na Dedinju.

Venecijanski luster koji je zauzimao dominantno mesto središnjeg dela Velike sale je ukraden tokom Drugog svetskog rata i potom pronađen u Bugarskoj, te vraćen na svoje mesto. U vreme NATO agresije Saveznu Republiku Jugoslaviju 1999. godine, usled obližnjih detonacija je došlo do pada i teškog oštećenja lustera, pa se na danas tu nalazi novi kristalni luster.

Pomoćni objekti

Postepeno su u okviru kompleksa građeni dodatni objekti za potrebe kuhinje, berberskog zanata i drugog osoblja. Dodata je i staklena bašta u kojoj su se tokom zime čuvale palme iz Gardijskog parka. Ona je prestala da se koristi nakon Drugog svetskog rata.

Galerija

Koridor Velike sale Gardijskog doma
Vermaht u Štabu komande Kraljeve garde tokom Drugog svetskog rata

Vidi još

Reference

^ ^a ^b „Dom garde”. Vojska Srbije.
^ „Tajne Gardijskog kompleksa”. Politika. 08. 04. 2013. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ Latinčić, Olga (novembar 2015). „Prilozi biografijama ruskih arhitekata-graditelja Beograda” (PDF). Beogradsko nasleđe. Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Beograda. XVI: 147—160.
^ Ćirić, Ksenija (2008). Topčider (PDF). Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. str. 3. ISBN 978-86-81157-37-4.

[:0-1] „Dom garde”. Vojska Srbije.

[2] „Tajne Gardijskog kompleksa”. Politika. 08. 04. 2013. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[3] Latinčić, Olga (novembar 2015). „Prilozi biografijama ruskih arhitekata-graditelja Beograda” (PDF). Beogradsko nasleđe. Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Beograda. XVI: 147—160.

[4] Ćirić, Ksenija (2008). Topčider (PDF). Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. str. 3. ISBN 978-86-81157-37-4.

[1]

[2]

[3]

[4]