Википедија

Dušan Kokotović

Dušan Kokotović (Lipovo Polje, 15. oktobar 1888 — Zagreb, 19. septembar 1953) bio je srpski grafičar, slikar i likovni pedagog, osnivač grafičkog odseka u Školi za primenjenu umetnost u Skoplju.

Dušan Kokotović
Lični podaci
Datum rođenja15. oktobar 1888
Mesto rođenjaLipovo Polje, Austrougarska
Datum smrti19. septembar 1953.(1953-09-19) (72/73 god.)
Mesto smrtiZagreb, SFR Jugoslavija

Život i karijera uredi

Rođen je 15. oktobra 1888. u Lipovom Polju kod Gornjeg Kosinja, u blizini Perušića, danas u Ličko-senjskoj županiji, Republika Hrvatska, od oca Samojla (1857 — 1941) službenika na železnici i majke Pauline (1863 — 1941) domaćice. Detinjstvo je proveo u rodnom mestu, a školovanje je započeo 1895. godine, nakon preseljenja porodice, po potrebi očeve službe u Zagreb 1885. godine. Dušan je u Zagrebu prvo završio osnovnu školu (1895—1900) a potom i pet razreda gimnazije, iz koje zbog velike sklonosti i ljubavi prema crtanju prešao u novootvorenu Školu za umjetnost i umjetni obrt (današnja zagrebačka umetnička akademija), na kojoj je diplomirao 1911. godine, u klasi prof. M. C. Crnčića, prvog školovanog hrvatskog grafičara, i osnivača moderne hrvatske grafike. Kao jako talentovanom đaku, Kokotoviću je Umetnička škola omogućila da završi i petu godinu, što je predstavljalo neku vrstu „specijalke”, jer nije uspeo od države da dobije materijalnu podršku za stručno usavršavanje u inostranstvu.[1]

Usavršavao se u Firenci (o sopstvenom trošku) od jeseni 1911. godine do proleća 1912. godine, u kojoj je na Akademiji lepih umetnosti studirao slikarstvo. Školujući se u jako lošim materijalnim uslovima, bez dovoljno novca za platno i za boje, pretežno je crtao olovkom i tušem.[1]

Nakon povratka iz Italije usavršavao je grafiku u Privatnoj školi za crtanje, slikanje i umjetnički obrt Tomislava Krizmana 1912. godine i za kratko vreme postigao svu onu eleganciju i široko shvatanje grafike kakvo se može naučiti samo od najboljega učitelja, i iste godine izlagao sa „Krizmanovom školom” u zagrebačkom Ulrihovom salonu.[1]

Po završetku Balkanskih ratova, 1813. godine putovao je sa Krizmanom po Južnoj Srbiji i Makedoniji, slikajući srpske i makedonske srednjovekovne gradove, njihovu orijentalnu arhitekturu, kulturne spomenike i specifičnu atmosferu koja je u tim sredinama vladala.[1]

Zahvaljujući sesvetskom načelniku i veleposedniku Marku Mileusniću, poznatom po nabavci petrolejskog parobroda za maksimirsko jezero 1892. godine, od jeseni 1912. Kokotović je boravio u Minhenu gde je studirao na Minhenskoj umetničkoj akademiji kod čuvenog profesora grafike Petera Halma.[1]

Želja za daljim stručnim usavršavanjem odvela ga je u Beč, u kome je krajem 1913. i početkom 1914. godine studirao na Specijalnoj školi za grafičku umetnost profesora Ferdinanda Smucera, osnovanoj pri Akademiji lepih umetnosti. Sredstva za, školarinu obezbeđivao je štampanjem bakroreza (jedući sa čistačima i težacima, kako sam navodi u pismu upućenom zagrebačkom galeristi Antunu Ulrihu, koji mu je u granicama svojih mogućnosti novčano pomagao, kokao bi nekako preživljavao.[1]

Na početku Prvog svetskog rata mobilisan je u Varaždinu, a 1916. godine prekomandovan je u 26. domobransku pešačku pukovniju u Karlovcu u kojoj je boravi sve do 1919. godine.[a]

Nakon završetka Prvog svetskog rata nastanio se u Zagrebu nakon što mu je u Voćarskoj ulici dodeljen atelje. U Zagrebačkom ateljeu su nastali ili dovršavani ranije započeti radovi koje je izlagao na samostalnim izložbama održanim u Zagrebu 1924, 1930, 1931. i 1934. godine.

Umetničko usavršavanje dopunio je još jednom, 1929. godine dvomesečnim studijskim boravkom u Parizu.

Nakon završetka Drugog svetskog rata, od 1945. godine radio je kao nastavnik u XV. sedmogodišnjoj školi u Zagrebu. Kao priznati umetnik i ugledan grafičar 1946. godine pozvan je u Skoplje sa ciljem da osnuje u Školi za primenjenu umetnost Grafički odsek (što je on i učinio).

Nakon dve godine rada u Skoplju vratio se u Zagreb, u kome je od 1952. godine radio kao honorarni nastavnik grafike u Srednjoj školi za primenjenu umetnost i novoformiranoj Akademiji primenjenih umetnosti, zalažući se za osnivanje katedre za grafičku umetnost.

Boraveći za vreme školskih praznika 1953. godine u Istri i okolini Labina, radeći na novoj grafičkoj mapi, omela ga je teška bolest koja se naglo razvijala. Od nje je preminuo u Zagrebu 19. septembra 1953. godine, u 73 godini života.[2]

Likovno stvaralaštvo uredi

 
Kamenita vrat (1925)

Vođen ljubavlju prema grafici veći deo života, boraveći u Zagrebu, Kokotović se pretežno bavio grafikom. Izradio je više ciklusa bakropisnih listova „Iz Italije" (1913), „Po Makedoniji" (1914) i šest mapa posvećenih starom Zagrebu, starom Beogradu, Rabu,[3] Trogiru, Hvaru i Dubrovniku (1920 — 1931).

Nakon što je ilustrovana milanska revija „Il Sekolo XX”. objavila njegove tri reprodukcije firentinskih bakropisa, od kojih su neki bili sa specifičnim štimungom mističnog i simboličkog predznaka, uvrstio se među priznatije stvaraoce grafičke produkcije.[4]

Po završetku Drugog svetskog rata, od 1945. godine Kokotović se opredelio za ratnu tematiku u kojoj dominira njegov izražajni grafički jezik stvoren i oslanjanjem na diskretne crno-bele kontraste, a kasnije težnji ka sintetizovanju grafičkih linija, što ga je dovelo do svedenih, jednostavnih oblika. Iz tog period stvaranja 1950. godine nastala je Kokotovićeva grafička mapa sastavljena od 12 bakropisa s motivima iz Narodnooslobodilačke borbe naroda Jugoslavije, koju je nazvao: Tragom IV. i V. ofenzive.

Pored grafike, bavio se i slikanjem u ulju i akvarelu, a od tema pretežno pejzaža sa naglašenim koloritom i portreta. Takav je npr. njegov portret Đorđa Medakovića, slikan 1941. godine.

Zaokupljen egzotikom i romantičarskim nomadizmom, gravirao je, neretko i impresionističkom doživljaju, srpske srednjovekovne gradove (dokumentujući njihovu orijentalnu arhitekturu), kulturne spomenike i specifičnu atmosferu (Vrata Visokih Dečana, Prizren, Gračanica, Iz Skoplja, Džamija u noći, Kosovska Mitrovica).[5]

Ostaće zapamćen i po tome što je na prvom spratu, zgrade karlovačkog „Zorinog doma”, uredio atelje u kome je 1917. i 1919. godine priredio dve samostalne izložbe, na kojima su izlagane i grafike, među kojima posebno mesto zauzimaju one s karlovačkim motivima koje predstavljaju prve moderne grafike starog Karlovca.[6]

Izložbe uredi

Dušan Kokotović je izlagao samostalno u:

  • Karlovcu (1917, 1919),[7]
  • Zagrebu (1924,[8] 1930—31, 1934.[9]).

Na grupnim izložbama izlagao je:

  • Na izložbama društva »Medulić« (Ljubljana 1909, Zagreb 1910),
  • Jugoslavenskoj umetničkoj izložbi (Beograd 1912),
  • Grafičkoj izložbi (Zagreb 1912),
  • Međunarodnoj grafičkoj izložbi (Zagreb 1914),
  • Proljetnom salonu (Zagreb 1916–28),
  • Izložbi jugoslovenskih umetnika (Pariz 1919),
  • Iložbama jugoslavenske grafike (Cirih, Sankt Galen 1926; Lavov 1927; Medž, 1933),
  • Izložba Zagrebačkih umjetnika (Zagreb 1934—36),
  • Pola vijeka hrvatske umjetnosti (Zagreb 1938–39),
  • Hrvatski umjetnici (1940),
  • Hrvatski umjetnici u NDH (Zagreb 1941–44),
  • Hrvatska umjetnost (Berlin, Beč, Bratislava 1943)
  • Izložbe ULUH-a (od 1946),
  • Slikarstvo i vajarstvo naroda Jugoslavije (Beograd, Zagreb, Ljubljana, Moskva, Lenjingrad, Prag 1946–48),
  • Izložba petorice (Zagreb 1950).

Posmrtno dala su mu izlagana na izložbama:

  • Izložba „Medulića” (Zagreb 1962),
  • Ekspresionizam i hrvatsko slikarstvo (Zagreb 1980),
  • Hrvatska moderna (Rijeka 1992),
  • Veliki hrvatski grafičari XX. veka. (Slavonski Brod 1995).

Napomene uredi

  1. ^ Školsku 1917./18. godinu proveo je u pedagoškoj službi, kao pomoćni učitelj crtanja u karlovačkoj gimnaziji.

Izvori uredi

  1. ^ a b v g d đ N., J. „Izložba grafika Dušana Kokotovića”. www.portalnovosti.com. Novosti, 2015. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  2. ^ N. S.: U spomen slikara Dušana Kokotovića. Narodni list, 1953, 8. X, str. 4.
  3. ^ I. Delalle (I. D.): Bakropisi Raba Dušana Kokotovića. Novo doba, 6(1923) 18. VIII, str. 3.
  4. ^ Pepelko, Ružica. „Kokotović, Dušan U: Hrvatski biografski leksikon”. Leksigografski zavod Miroslav Krleža (2009). Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  5. ^ G. Gamulin: Hrvatsko slikarstvo XX. stoljeća, 1. Zagreb 1987.
  6. ^ K. Strajnić: Dvije izložbe. Narodne novine, 83(1917) 19. IV, str. 1–2.
  7. ^ U. Donadini: Kokotovićeva izložba. Kokot, 2 (1917) 10, str. 158.
  8. ^ S. Ilijić: Grafička izložba Dušana Kokotovića u Zagrebu. Hrvatski list, 5 (1924) 1. V, str. 2.
  9. ^ I. Franić: Izložba slika Dušana Kokotovića. Narodne novine, 100 (1934) 13. III, str. 4.

Literatura uredi

  • V. Lunaček: Kolektivna izložba Dušana Kokotovića. Obzor, 65 (1924) 122, str. 1–2.
  • V. Jurković: Radirungi D. Kokotovića sa Hvara. Slobodna tribuna, 5 (1925) 28. II, str. 4.
  • V. Lunaček: D. Kokotović, Hvar. Obzor, 66(1925) 10, str. 1.
  • S. Tomašić: Dušan Kokotović. Pokret, 2 (1925) 16. V, str. 3.
  • Bsh.: Dušan Kokotović (razgovor). Novosti, 24 (1930) 1. XI, str. 11.
  • Izložba slika Dušana Kokotovića. Svijet, 5 (1930) X/18, str. 445.
  • J. Horvat (h.): Dubrovački vidici. Jutarnji list, 20 (1931) 21. X, str. 7.
  • I. Šrepel (Ivo Š-l.): Kokotovićeva izložba. Jutarnji list, 23 (1934) 18. III, str. 19.
  • J. Draganić: Izložba zagrebačkih umjetnika. Novosti, 30(1936) 177, str. 12.
  • Epilog jedne dubrovačke afere. Jugoslavenski list, 19(1936) 34, str. 9; 35, str. 8; 37, str. 8.
  • Jugoslovenska grafika 1900–1950 (katalog izložbe). Beograd 1977, 12, 28, 250 –251.
  • P. Skutari: Karlovačko slikarstvo od 1900. do danas (katalog izložbe). Karlovac 1978, 5, 15.
  • P. Prelog: Proljetni salon 1916–1928 (katalog izložbe). Zagreb 2007.
  • Bibliografija rasprave i članci LZ, 12. Zagreb 1977.

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Душан_Кокотовић&oldid=26873958”