Edvard Gjerek
Edvard Gjerek (Parabka, 6. januar 1913 — Ćešin, 29. jul 2001) je bio prvi sekretar Poljske ujedinjene radničke partije od 1970. do 1980. godine.[1]
| Edvard Gjerek | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Edvard Gjerek | |||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||
| Datum rođenja | 6. januar 1913. | ||||||||||||
| Mesto rođenja | Parabka, Ruska Imperija | ||||||||||||
| Datum smrti | 29. jul 2001. (88 god.) | ||||||||||||
| Mesto smrti | Ćešin, Poljska | ||||||||||||
| Državljanstvo | poljsko | ||||||||||||
| Religija | ateista | ||||||||||||
| Profesija | političar | ||||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||||
| Politička stranka | Poljska ujedinjena radnička partija | ||||||||||||
| |||||||||||||
Biografija uredi
Rođen je u siromašnom selu u industrijskoj poljskoj regiji Zaglebje. Kada je imao samo 4 godine, otac mu je poginuo u rudarskoj nesreći u Šleziji i Gjerek sa majkom koja se preudala emigrira u Francusku. Sa 17 godina pridružio Francuskoj komunističkoj partiji u kojoj je bio aktivan i toliko uspešan u organizovanju štrajkova da su ga francuske vlasti 1934. godine deportovale u Poljsku. Nakon odsluženog vojnog roka, Gjerek se ženi i odlazi u Belgiju 1937. godine, gde je radio u rudniku uglja u okolini Genta.[2]
Politička karijera uredi
Tokom Drugog svetskog rata bio je aktivista Belgijske komunističke partije i imao reputaciju vođe grupe Poljaka antinacističkog podzemlja. Posle rata Gjerek se sa ženom i decom vratio u Poljsku, u Katovice, gde se pridružio komunistima Poljske ujedinjene radničke partije. Godine 1954. imenovan je za direktora odeljenja poljske teške industrije, a dve godine kasnije ušao je u jedanaestočlani Politbiro. Kada su počeli neredi industrijskih radnika u znak protesta zbog značajnog rasta cena hrane uoči Božićnih praznika 1970. godine, Gjerek je od Gomulke preuzeo mesto prvog sekretara Centralnog komiteta stranke uz obećanje da će poboljšati materijalnu situaciju i preispitati ekonomsku politiku. Uveo je brojne reforme, uključujući otvaranje poljskog tržišta za zapadne proizvode, veću slobodu za putovanja Poljaka u inostranstvo i smanjenje nepotizma u stranci. Iako su takve promene bile popularne, poljska ekonomija nastavila je da posrće. Zapadni krediti su loše potrošeni, što je dovelo do spoljnog duga od oko 40 milijardi dolara i rastuće inflacije. Septembra 1980. godine Gjerek je, suočen sa izbijanjam radničkih demonstracija, izgubio mesto prvog sekretara, a sledeće godine bio je isključen iz stranke. Nasledio ga je Stanislav Kania.[1]
Ostalo uredi
Godine 1973. Edvard Gjerek je postao počasni građanin Beograda.[3]
Reference uredi
- ^ a b Britanika, Edvard Gjerek
- ^ „Kultura, poljski sajt”. Arhivirano iz originala 14. 05. 2008. g. Pristupljeno 08. 11. 2013.
- ^ Novosti, Titule samo po zasluzi
