Екскалибур (film)
Ekskalibur (engl. Excalibur) je epski srednjovekovno-fantastični film iz 1981. godine, režisera, ko-scenariste i producenta Džona Burmana, koji predstavlja legendu o kralju Arturu i vitezovima Okruglog stola, labavo zasnovan na delu Smrt Arturova Tomasa Malorija iz 15. veka. Glavne uloge tumače Najdžel Teri, Helen Miren, Nikol Vilijamson, Nikolas Klej, Čeri Lungi, Pol Džefri, Robert Edi, Gabrijel Bern, Lijam Nison i Patrik Stjuart. Film je dobio ime po legendarnom maču kralja Artura koji zauzima važno mesto u arturovskim legendama. Saundtrek filma sadrži muziku Riharda Vagnera i Karla Orfa, zajedno sa originalnom partiturom Trevora Džounsa.
| Ekskalibur | |
|---|---|
 Filmski poster | |
| Izvorni naslov | Excalibur |
| Režija | Džon Burman |
| Scenario | Rospo Palenberg Džon Burman |
| Producent | Džon Burman |
| Temelji se na | Smrt Arturova (Tomas Malori) |
| Glavne uloge | Najdžel Teri Helen Miren Nikol Vilijamson Nikolas Klej Čeri Lungi Pol Džefri Robert Edi Gabrijel Bern Lijam Nison Patrik Stjuart |
| Muzika | Trevor Džouns |
| Direktor fotografije | Aleks Tomson |
| Montaža | Džon Merit Don Kambern (nepotpisan) |
| Godina | 1981. |
| Trajanje | 140 minuta |
| Zemlja | Ujedinjeno Kraljevstvo SAD |
| Jezik | engleski |
| Budžet | 11 miliona dolara[1] |
| Zarada | 35 miliona dolara[2] |
| IMDb veza | |
Burman je započeo razvoj Ekskalibura nakon što nije uspeo da obezbedi prava za adaptaciju Gospodara prstenova. Film je u potpunosti snimljen na lokaciji u Irskoj, kao i u studiju Ardmore, zapošljavajući irske glumce i ekipu. Priznat je zbog svog značaja za irsku filmsku industriju i za pomoć u pokretanju filmskih i glumačkih karijera brojnih irskih i britanskih glumaca, uključujući Lijama Nisona, Patrika Stjuarta, Gabrijela Berna i Kirana Hajndsa.[1]
Filmski kritičari Rodžer Ibert i Vinsent Kenbi kritikovali su radnju filma i likove,[3][4] iako su oni, kao i drugi recenzenti, pohvalili njegov vizuelni stil. Ekskalibur je na bioskopskim blagajnama zaradio 34.967.437 dolara sa budžetom od oko 11 miliona dolara i zauzeo 18. mesto na listi najuspešnijih filmova te godine.[2] Osvojio je nagradu za najbolji umetnički doprinos na Filmskom festivalu u Kanu,[5] bio je nominovan za Oskara u kategoriji za najbolju fotografiju, kao i za nagradu BAFTA u kategoriji za najbolju kostimografiju.
Radnja uredi
Tokom mračnog doba, čarobnjak Merlin preuzima čarobni mač Ekskalibur od Gospe od Jezera za kralja Utera Pendragona. Merlin takođe pristaje da pomogne Uteru da zavede Igrejnu, suprugu vojvode od Kornvola, u zamenu za „ono što proizvede tvoja požuda”. Merlinovom magijom, Uter je prerušen u vojvodu i prevari Igrejnu da spava sa njim dok pravi vojvoda umire u borbi. Njena ćerka Morgana, međutim, prozire Uterovu iluziju. Mesecima kasnije, Igrejna rađa Artura, a Merlin dolazi po dečaka. Besan, Uter juri za Merlinom, ali ga preživeli vojvodini ljudi hvataju u zasedi. Pre nego što umre, Uter zabija Eskalibur u kamen. Merlin izjavljuje da će onaj ko izvuče mač iz kamena postati kralj Britanije.
_(28498329851).jpg)
Godinama kasnije, Artur izvlači Ekskalibur iz kamena, dokazujući da je Uterov sin i zakoniti vladar. Arturova hrabrost i junaštvo u borbi stiču mu poverenje vitezova Leodegransa i Urijensa, koji se zaklinju na vernost mladom kralju. Za to vreme, Artur takođe upoznaje Ginevru i ona ga opčinjava.
Kasnije, neporaženi vitez Lanselot sprečava kralja da pređe jedan most, tražeći vladara dostojnog njegovog mača. Pobeđuje kraljeve vitezove i Artur ga izaziva na borbu. Uz pomoć Ekskalibura i Gospe od Jezera, Artur pobeđuje, a Lanselot mu se zaklinje na vernost. Artur i njegovi vitezovi ujedinjuju zemlju. Artur izrađuje Okrugli sto, naređuje izgradnju zamka Kamelot i ženi se Ginevrom. U međuvremenu, njegova polusestra Morgana postaje Merlinova učenica.
Pod uticajem Morganine magije, Gavejn optužuje Ginevru za izdaju i odlučeno je da će o njenoj nevinosti odlučiti dvoboj. Pošto je Artur sudija tokom dvoboja, Lanselot se bori za njenu čast i pobeđuje. Ginevra je dirnuta ovim činom i njih dvoje ulaze u ljubavnu vezu. Kada Artur otkrije da su vodili ljubav, zabija Eskalibur u zemlju između njih dok spavaju. Merlinova magična veza sa zemljom ga nabija na mač, a Morgana koristi priliku da ga uhvati u zamku i ukrade njegove tajne stvaralačke čini. Uzimajući lik Ginevre, ona zavodi Artura.
Ona kasnije rađa sina Mordreda, čije incestuozno poreklo pogađa zemlju glađu i bolešću. Pogođen magičnom munjom, Artur je oslabljen. On šalje svoje vitezove u potragu za Svetim gralom, nadajući se da će obnoviti zemlju i sebe. Dok tragaju, mnogi vitezovi umiru ili ih Morgana začara da pristupe njenoj službi. Nakon što dostigne punoletstvo, Mordred zahteva Arturovu krunu, ali bezuspešno. Pre nego što je ukorio Arturov pokušaj da ga prizna kao svog sina, Mordred se zaklinje da će se vratiti sa vojskom i silom zauzeti Kamelot.
Perseval se odupire Morganinim napadima i ubrzo postaje poslednji preostali vitez u potrazi za Gralom. Usput se zamalo udavi i dolazi na mesto gde se čuva Gral. On se pokazuje dostojnim, dobija Gral i donosi ga Arturu, koji pije iz njega i ojačava, zajedno sa zemljom. Artur poziva svog polubrata Keja da okupi preostale snage u borbi protiv Mordreda i Morgane.
Artur pronalazi Ginevru u manastiru i oni se mire. Ona mu vraća Ekskalibur, koji je zadržala, i on odjaše sa svojim ljudima. Kraj Stounhendža, Artur zaspi, a njegova ljubav oslobađa Merlina iz Morganinog magičnog zatvora. Nakon poslednjeg razgovora sa Arturom, Merlin se pojavljuje Morgani i nagovara je da izgovori stvaralačke čini. Ovo iscrpljuje njene magične moći i priziva maglu koja obavija njen logor i bojno polje. Mordred otkriva njenu ostarelu, pravu figuru i ubija je s gađenjem.
Artur i njegovi ljudi ratuju protiv Mordredovih snaga, koristeći maglu u svoju korist. Tokom bitke stiže Lanselot, miri se sa Arturom i gine u borbi. Artur uspeva da ubije Mordreda, ali je smrtno ranjen. Dok umire, zapoveda Persevalu, jedinom preživelom, da baci Eskalibur u jezero, znajući da će se jednog dana mač ponovo izdići kada na vlast dođe dostojan kralj. Perseval to i čini, a Gospa od Jezera hvata mač, vukući ga u dubinu. Perseval se vraća na bojno polje na vreme da bi video kako gospe sa ranjenim Arturom isplovljavaju ka njegovom konačnom počivalištu na Avalonu.
Uloge uredi
| Glumac | Uloga |
|---|---|
| Najdžel Teri | kralj Artur |
| Helen Miren | Morgana le Fej |
| Nikolas Klej | ser Lanselot |
| Čeri Lungi | Ginevra |
| Pol Džefri | Perseval |
| Nikol Vilijamson | Merlin |
| Korin Redgrejv | vojvoda od Kornvola |
| Patrik Stjuart | kralj Leodegrans |
| Kit Bakli | Urijens |
| Klajv Svift | Ektor |
| Lijam Nison | Gavejn |
| Gabrijel Bern | kralj Uter Pendragon |
| Robert Edi | princ Mordred |
| Ketrin Burman | Igrejna |
| Kiran Hajnds | kralj Lot |
| Nil O’Brajen | ser Kej |
| Hilari Džojal | Gospa od Jezera |
Reference uredi
- ^ a b Doyle, Rónán (27. 1. 2011). „Boorman honoured as 'Excalibur' hits 30”. Film Ireland. Arhivirano iz originala 22. 7. 2011. g. Pristupljeno 2011-07-11.
- ^ a b „Excalibur”. Box Office Mojo. Pristupljeno 2014-07-17.
- ^ Ebert, Roger. „Excalibur”. Chicago Sun-Times. Pristupljeno 2014-07-17. „What a wondrous vision EXCALIBUR is! And what a mess.”
- ^ Canby, Vincent (10. 4. 1981). „Boorman's 'Excalibur'”. The New York Times. Pristupljeno 2014-07-17. „Except for the performances of Nicol Williamson... and Helen Mirren... the movie seems to be a beautiful, uninhabited, primeval forest.”
- ^ „Festival de Cannes: Excalibur”. Festival de Cannes. Pristupljeno 2014-07-17.
Spoljašnje veze uredi
- Ekskalibur na sajtu IMDb (jezik: engleski)