Википедија

Epidemiologija mogućih poremećaja zdravlja homoseksualnih osoba

Epidemiologija mogućih poremećaja zdravlja homoseksualnih osoba, je posebna oblast medicine koja se bavi proučavanjem i prevencijom poremećaja i bolesti u LGBT, u cilju prevencije, produžavanja života i unapređenja zdravlja, i sastavni je deo organizovanih napora društva (SZO, 1999), u cilju zdravstvene podrške i oslobođenja od bilo kakvog oblika zdravstvene diskriminacije LGBT osoba, koja je i dalje prisutna u zdravstvenim ustanovama u svetu.

Kada su se saznanja o homoseksualnosti preselila iz oblasti psihijatrijske patologije u domen normalnog fiziološkog ljudskog seksualnog ponašanja, započeta su biološka ali epidemiološka istraživanja u mnogim oblastima medicine, koja su za sada uspela da definišu homoseksualnost, ali ne i da u potpunosti otkriju sve poremećaja vezane za fizičko i mentalno zdravnje LGBT, pre svega one u oblastima psihe, emocija, načina života i mogućih pratećih polnoprenosivih i drugih bolesti.[1]

I pored toga što je medicinska nauka dokazala da homoseksualnost nije „nikakav poremećaj“, u međuvremenu su nastala brojna nova istraživanja, koja su pokazala da homoseksualni način života uključuje i određeni specifični rizik za telesno i duševno zdravlje LGBT, o čemu govori i priznati naučnik Dr. J. M. Bailey, nakon višegodišnjeg istraživanja homoseksualnosti kod blizanaca. U časopisu „Archives of General Psychiatry“ obrazložio je zašto LGBT osobe mnogo češće od drugih imaju psihičke i organske smetnje i navodi nekoliko hipoteza, i mogućih smerova istraživanja koje bi odgovorile na pitanje o mentalnom zdravlju LGBT. Prva hipoteza koju on iznosi je povezanost mentalnog zdravlja i društvene represije i velike količine stresa koju LGBT osobe doživljavaju. Druga su odstupanja od normalnog razvoja i na koji način se manifestuju druga odstupanja od normalnog razvoja, poput levorukih ljudi koji imaju veze sa menatlnim zdravljem i homoseksualnošću. Treća hipoteza je istraživanje u smeru roda i zašto, recimo, pojedina istraživanja ukazuju da gej muškarci i heteroseksualne žene na psihološkim testovima pokazuju veći stepen neuroza od heteroseksualnih muškaraca. Četvrta hipoteza je ukazivanje na različite životne stilove homoseksualaca i heteroseksualaca povezanih sa, recimo, češćim promiskuitetom kod homoseksualca.[2]

Većina stručnjaka danas, slaže se, da se homoseksualnost razvija kroz porodične, biološke i društvene uticaje, koji su potencirani nešto drugojačijim sledom odluka koje pojedinac donosi u svom životu, pa je tako epidemiološka struktura poremećaja zdravlja u homoseksualnih osoba nešto drugojačija, od one kod heteroseksualaca.[3]

Polazne postavke i istraživanja uredi

Homoseksualna osoba je ona osoba koja seksualno zadovoljenje postiže stupanjem u odnose osobom istog pola. Ova definicija isključuje slučajne, manje ili više eksperimentalne seksualne aktivnosti između adolescenata istog pola ("homoseksualnost u adolescenciji"), a takođe isključuje i neke homoseksualne manifestacije iz doba predpuberteta ("homoseksualnost kod dece"), zato što heteroseksualnoj orijentaciji u razvoju prethodi faza prividne, privremene homoseksualnosti.

Svetske Zdravstvene Organizacije (SZO-e), po pitanju homoseksualnosti, izgradila je stav (kome je najviše doprinela Američka Psihijatrijska Asocijacija (APA)):

  • Da „Homoseksualinost per se“ nije mentalni poremećaj, jer on ne proizvodi sekundarne poremećaje kod ličnosti, u smislu poremećaja emocionalne, radne i socijalne aktivnosti,
  • Da LGBT može imati dijagnozu „MKB10 F66.1 Egodistonična polna orijentacija” (Orientatio sexualis egodystonica), koja je u vezi sa rodnim identitetom ili seksualnom preferencijom (heteroseksualna, homoseksualna, biseksualna ili prepubertska), i u kojoj je polna sklonost pojedinca takva da želi da bude drugačija zbog psiholoških poremećaja i poremećaja ponašanja, i može čak tražiti tretman kako bi je promenio (a to je onda i psihički poremećaj — sa naglaskom na nesposobnosti ega da prihvati takvo stanje, što rađa konflikt i zahteva lečenje).[4][5][6]
  • Da je način života homoseksualnih osoba ili koncept njihovog životnog stila nešto drugojačiji i važnan, jer teži uvođenju različitosti koje su drugojačije od onih u različitim društvenim slojevima (npr. brak, bračna zajednica, odgajanje dece), u zanimanjima i kulturama, u kojim baš te raznolikosti formiraju odnose i „način života". Način života može biti uobičajen za osobe različite starosti, statusa i društvene aktivnosti, ali može doneti intenzivne odnose koji ne liče na one koji su institucionalizovani, jer način života homoseksualnih osoba može doneti drugojačiju kulturu i etiku, koja se identifikuje sa psihološkim osobinama i vidljivim ponašanjem homoseksualaca, i zapravo znači pokušaj definisanja i razvoja nešto drugojačijeg načina života.
 

Istraživanja uredi

Prva statistika istraživanja koja su sprovedena u Kanadi početkom 21. veka,[7] a bila su povezana sa seksualnom orijentacijom imala su za cilj da utvrde razliku u zdravstvenim pitanjima između homoseksualne (gej ili lezbijka), biseksualne i heteroseksualne populacije. Pitanja postavljena u studiji obuhvatila su determinante zdravlja, kao što su fizička aktivnost, mentalno zdravlje (uključujući stres), kao i druge problema povezane sa zdravstvenim merama.

Rezultati ove studije, sprovedene među pojedincima starosti od 18 do 59 (1,3% muških i oko 0,7% ženskih homoseksualaca, i 0,9% biseksualnih žena i 0,6% muškaraca), su pokazali da kod nekih zdravstvene mera, postoje značajne razlike između heteroseksualne populacije i gej, lezbijki i biseksualne populacije.

  • (21,8%) homoseksualaca i biseksualca izvjavilo je da su nezadovoljeni zdravstveneom zaštitom u 2003, skoro duplo više u odnosu na heteroseksualace (12,7%).
  • Homoseksualci i biseksualci su češće izloženi stresu u toku života (35%) u odnosu na heteroseksualce (28%).
  • (31,4%) homoseksualaca i biseksualaca je izjavilo da su fizički aktivni u 2003, u poređenju sa (25,4%) heteroseksualaca. (vidi tabelu)

Prikazani rezultati, dobijeni u Kanadi bili su slučni rezultatima dobijenim u Sjedinjenim Državama (primenom koncepta identičnosti) i ukazali su na neophodnost unapređenje javnog zdravlja homoseksualaca i biseksualaca u najvećim zemljama Severne Amerike.[7]

Srbija je članica Svetske Zdravstvene Organizacije (SZO), što ima određenog uticaj na promenu stavova prema javnom zdravlju homoseksualaca u Srbiji. Prema trenutnom stavu SZO o homoseksualnosti Ministarstvo zdravlja Republike Srbije, homoseksualnost ne uključuje u mentalne poremećaje (jer ona ne proizvodi sekundarne poremećaje kod ličnosti, u smislu poremećaja emocionalne, radne i socijalne aktivnosti).

Kao dijagnozu (poremećaj) Ministarstvo zdravlja Srbije je označilo egodistoničnu polnu orijentaciju homoseksualaca, sa naglaskom na nesposobnosti ega da prihvati takvo stanje, što rađa konflikt i zahteva lečenje (što je u suštini psihički poremećaj)

Mogući poremećaji mentalnog i fizičkog zdravlja u homoseksualnih osoba uredi

Poremećaji polnog identiteta uredi

Ovaj poremećaj se obično javlja prvi put za vreme ranog detinjstva (uvek pre puberteta). Karakterišu ga stalno i intenzivno nezadovoljstvo svojim polom i želja (ili insistiranje) da se pripada suprotnom polu. Osoba je stalno preokupirana odećom i poslovima suprotnog pola, uz negiranje svoga pola. Ova dijagnoza podrazumeva težak poremećaj normalnog polnog identiteta, te samo bučno ponašanje kod devojčica i dečaka nije dovoljno.

Poremećaj polnog identiteta kod osoba koje su u pubertetu ili ulaze u pubertet manifestuje se anksioznošću ili depresijom. Poremećaj se najčešće javlja kod adolescenata, koji nisu sigurni da imaju homoseksualnu, heteroseksualnu ili bipolnu orijentaciju, ili kod osoba koje posle stabilne polne orijentacije (često u okviru dugotrajnog odnosa) otkrivaju da se njihova polna orijentacija menja.

Egodistonička polna orijentacija koja je povezana sa polnim identitetom (homoseksualni, heteroseksualni, biseksualni ili prepubertetni) ili polnom sklonošću, nameće joj stav da ona bude drugačija, zbog prisutnih psiholoških i bihevioralnih poremećaja. Takva osoba može čak tražiti tretman da se ona promeni.

Anksioznost uredi

Glavni članak: Rodna i polna anksioznost
 
Homofobne poruke jedna su od premisa polne anksioznosti kod LGBT

Rodni identitet prema spoljašnjim karakteristikama lako je objasniti. Većina osoba je rođena bilo sa muškim bilo sa ženskim genitalijama zbog kojih je lako fizički prepoznati osobu kao muškarca ili ženu. Zabuna među polovima nastaje onog momenta kada neka osoba ima genitalije muškarca ili žena, a emocionalno i psihički oseća se kao osoba suprotnog pola. Tako npr. dete čiji je biološki pol tipično ženski može imati rodni identitet i ulogu dečaka i obrnuto.[8] Ova činjenica osobu koja prolazi kroz ove osjećaje, mogu uvesti u stresnu situaciju. Tako nastaju poremećaji rodnog identiteta koji se mogu ispoljiti u različitim nivoima ozbiljnosti od ranog detinjstva pa nadalje.

Deca i adolescenti kod kojih se razvio poremećaj rodnog identiteta često pokazuju osobine ponašanja koje pripadaju suprotnom polu, a u nekim slučajevima i tvrde da pripadaju tom polu. Svaka osoba sa poremećajem rodnog identiteta se različito ponaša, jer ima različite nivoe poremećaja. Neki mogu pokazati minimalnu zbunjenost rodnim identitetom, dok se drugi ponašaju očigledno i bez prikrivanja (vidljivo), družeći se sa vršnjacima suprotnog pola, noseći haljine, ili preferirati igre i aktivnosti koje se obično namenjene suprotnom polu. Međutim u fazi seksualna zrelost neusaglašenost rodnog identiteta i seksualne orijentacije mogu na kraju dovesti do stalne brige o svojoj rodnoj i polnoj pripadnosti što sovodi do poremećaja mentalnog zdravlja zbog povećane anksioznosti ili depresije.

Premisa anksioznosti kod LGBT osoba koje su u panici vezanoj za stalnu brigu o sopstvene seksualnosti i rodnoj ravnopravnsti, izloženosti homofobij, i drugim nareženim statusnim pitanjima u društvu, u sklopu simptoma koji se prepliću sa simptomima podtipa opsesivno kompulzivnih poremećaja (OKP), dovode ponekad do poremećaja koji se mogu nazvati i homoseksualna anksioznost ili homoseksualni OKP.

Ovaj vid rodne i polne aksioznosti kod LGBT nastaje prvenstveno kao posledica socijalne stigme koja je vezana za homoseksualnost i dodatnih poteškoća koje mogu imati LGBT osobe u traženju partnera i druženja sa njima u socijalnom okruženju. LGBT osobe mogu imati veći stepen anksioznosti sa iskazivanjem sopstvenih seksualnih preferenci, osim čuvanja tajne i izbegavanja druženja sa LGBT partnerima.

To je psihijatrijska klasifikacija koja primarno opisuje probleme povezane sa transekualnošću i transvestizmom i najčešće je primenjivana dijagnoza kod transseksualaca.[9]

Samoubistvo i pokušaj samoubistva uredi

Veće stopa neprihvatanja LGBT osoba od strane porodice je značajno povezana sa njihovim slabijim mentalnim zdravljem. Na osnovu pokazatelja iz brojnih studija, mlade LBGT osobe, zbog odbijanja i nerazumevanja porodice tokom adolescencije su; 8,4 puta sklonije da pokušaju samoubistvo, 5,9 puta sklonije ka težem obliku depresije, 3,4 puta sklonije da koriste nedozvoljene supstance ili drogu, i 3,4 puta sklonije nezaštićenim seksualnim odnosima i bežanje od kuće, u poređenju sa vršnjacima iz porodica koje imaju visok stepen prihvatanja, ili nizak nivo porodičnog odbijanja prema LGBT srodnicima [10]. Ove studije pokazuju jasnu i direktnu vezu između određenog roditeljskog i negovateljskog odbijajućeg ponašanja i negativnih zdravstvenih (mentalnih) problema (poremećaja) koji se javljaju kod mladih ali i odraslih lezbijki, gej mladića i biseksualaca i mogu biti od uticaja na donošenje odluke o samoubistvu [10].

Učestalost samoubilačkog ponašanja i psihijatrijskih poremećaja
u odnosu na seksualnu orijentaciju[11]

Poremećaj LGB
(n=28)		 Heteroseksualci
(n=979)
Izražena depresija
71,4
38,2
Generalizovani anksiozni poremećaj
28,6
14,5
Poremećaj ponašanja
32,1
11,0
Nikotinska zavisnost
64,3
26,7
Zloupotreba supstanci i/ili zavisnost
60,7
44,3
Višestruki mentalni poremećaji (>2)
78,6
38,2
Samoubilačke ideje
67,2
28,0
Pokušaj samoubistva
32,1
7,1

Zloupotreba supstanci uredi

Visok nivo upotrebe (zloupotrebe) dozvoljenih i nedozvoljenih supstanci, u poređenju sa opštom populacijom, prisutaniji je među homoseksualcima utvrđeno je na osnovu nekoliko sprovedenih studija [12][13]

„zbog predisponirajućih faktora koje u suštini karakteriše; rizično ponašanje, viši nivo depresije i socijalna potkultura koja uključuje i upotrebu (zloupotrebu) nedozvoljenih supstanci.“ [14][15]

Veliki broj studija u Sjedinjenim Državama pokazala je visok nivo [16] nezakonite upotrebe droge i drugih psihoaktivnih supstanci, među LGB osobama, koja je nešto veća među lezbijkama u odnosu na žene druge seksualne orijentacije.[16] Studija sprovedena među ženama homoseksualne orijentacije u Australiji takođe je pokazala veću primenu (zloupotrebu) svih legalnih i nelegalnih supstanci.[17]

HIV/AIDS i polno prenosive bolesti [18] uredi

HIV/AIDS infekcija može podjednako da utiče na zaražavanje homoseksualce, biseksualce i heteroseksualce. Gej muškarci, su manjinska grupa koja je najviše pogođena HIV-om. Navija proučavanja Američkog nacionalnog centra za epidemiologiju, otkrila su da je u starosnoj grupi od 23-29 godina, 13% mladih homoseksualno aktivnih muškaraca je već HIV-pozitivno.

Prema istraživanjima sprovedenim 2009. u Ujedinjenom Kraljevstvu većina ljudi zaražena HIV-om otkrivena je u sledeće dve grupe:

  • Manjinska grupa muškarca koji imaju seks sa muškarcima (u oko 2.760 gej muškaraca koji imaju seks sa muškarcima dijagnostikovan je HIV u 2009, u 42% od ukupnog broja novoregistrovanih HIV-om zaraženih osoba. Iako je ovo pad od oko 0,5% u odnosu na 2008, broj gej muškaraca sa HIV-om je i dalje visok).
  • Manjinske grupe osoba podsaharskog afričkog porekla (dve trećine inficiranih su heterosekualci a većina (68%) je verovatno zaražena HIV-om u inostranstvu).

Procenjuje se da je u Ujedinjenom Kraljevstvu 86.500 ljudi zaraženih virusom HIV, (što je 4,2% povećanje u odnosu na 2008. i oko tri puta više nego 2000), a jedna četvrtina zaraženih ne zna da ima infekciju. Oko 42% inficiranih u 2009. bili su homoseksualci, prema podacima Fonda Terens Higins, dobrotvornog društva za obolele od HIV-a [19].

Nešto više od dve petine (44%) od svih koji žive sa HIV-om dijagnostikovanih u Ujedinjenom Kraljevstvu, živi u Londonu, ali ljudi sa HIV-om danas žive i u svim drugim oblastima, a posebno u velikim gradovima i Severozapadnoj Engleskoj. U poslednjih deset godina, najveći porast broja ljudi koji žive sa HIV-om dijagnostikovan je na istoku Engleske, Midlendsu i na južnoj obali. Većina od navedenog broja zarazio se HIV-om za vreme boravka u inostranstvu (oko 68%)[20].

Iako su homoseksualci visoko rizična grupe, važno je napomenuti da ima i drugi ljudi (među njima i homoseksualaca) koji žive sa HIV-om, a nisu zaraženi polnim kontaktom. Oko 1.800 ljudi zaraženo je preko ubrizgavanja droge. Nešto više od 1.000 dece u V. Britaniji zaraženo je HIV-om, od njihovih majki, dok je oko 700 ljudi zaraženo putem transfuzije krvi i produkata od krvi [21].

Radi upoređenja Francuska, Španija i Italija, svi pojedinačno imaju oko dva puta više ljudi koji žive sa HIV-om nego u Ujedinjenom Kraljevstvu [20].

Statistika HIV-a u Zapadnoj i Centralnoj Evropi; [22];

U zapadnoj Evropi u 2008 incidenca osoba sa HIV-om je bila sledeća:

  • 10% od novodijagnostikovanih su između 15 i 24 godina starosti
  • 30% novodijagnostikovanih slučajeva HIV je inficirano preko heteroseksualnog seksa,
  • 43% su bili gej muškarci zaraženi u istopolnim odnosima
  • 5% su bili intravenski korisnici droga (među kojima i homoseksualci)
  • 30% novih HIV dijagnoza postavljeno je je kod žena.

U istočnoj Evropi većina novih infekcija registrovana je među intravenskim korisnicima droga, a u srednjoj Evropi, heteroseksualni seks je glavni način prenosa. Najviših stopa HIV-a je u istočnoj Evropi.

Postoje indicije da gej i biseksualni muškarci sve više ispoljavaju rizično ponašanje širom Evrope. U zapadnoj Evropi, broj HIV dijagnoza među LGBT osobama je porastao za 19% (ili sa 7.003 u 2004. na 8.329 u 2008)[23].

Ono što posebno zabrinjava i zahteva veću brigu ustanova za javno zdravlje, je podatak da se kod polovine tih ljudi (52%) HIV kasno dijagnostikuje, tj kada bi trebalo da su već započeli lečenje, a kod više od četvrtine koji žive sa HIV-om, (26%), još uvek je nedijagnostikovan, i oni nisu svesni infekcije [20], i predstavljaju potencijalnu opasnost za dalje širenje HIV-a.

„Istraživanje zdravlja Republike Srbije, u uzrastu od 20 do 26 godina, potvrđuju činjenicu da su značajni napori uloženi u preventivne aktivnosti u vezi sa kontrolom HIV/AIDS-a tokom proteklih godina i ohrabruje nalaz da daleko veći broj mladih koristi kondom prilikom neregularnih odnosa u poređenju sa prethodnom decenijom (66,1% mladi, a 51,5% prosečna populacija). Međutim, aktuelne procene pokazuju da je veličina svih problema koji se povezuju sa HIV/AIDS-om za oko 2-4 puta veća od registrovane.“[24]

Incidenca najčešćih polno prenosivih bolesti u 2009, gej muškaraca u V. Britaniji[25]
Polno prenosiva bolest Broj obolelih Napomena
Gonoreja 5.000 Jedna od najčešćih infekcija gej muškaraca u Velikoj Britaniji.
Hlamidija/NSU 7.000 NSU je skraćenica za nespecifični uretritis ili negonokokni uretritis (NGU). To je jedna od najčešćih polno prenosivih infekcija. Dvojica od 100 gej muškaraca je izjavileo da je bolovalo u prethodnoj godini. Među onima sa 30 ili više partnera godišnje, registovano je šest inficiranih na svakih 100 gej muškaraca. U 2004, više od 6.000 gej muškaraca lečeno je zbog NSU.
Herpes 1.500 Genitalni herpes je veoma česta infekcija homoseksualaca izazvana herpes simpleks virusom (HSV). Ovaj virus je sličan onom koji izaziva ulceracije oko usana.
Sifilis 2.500 Sifilis je bio veoma redak u V. Britaniji do 10 godina unazad, kada je došlo do velikog porasta broja zaraženih. Češće se javlja među onima sa mnogo seksualnih partnera, posebno u saunama, seks klubovima i na putovanjima.
Stidne vaši 4/100 Jedna od najčešćih prenosivih zaraza među homoseksualcima. 4 od 100 gej muškaraca navodi da je bolovao od ove zaraze. Većina se lečila kod svoje kuće.

Nasilje, povrede i nesreće kao etiološki faktori mogućih poremećaja uredi

Uprkos mnogim pozitivnim dešavanjima na globalnom i regionalnim nivoima u svetu, stigme i diskriminacije osoba sa drugačijom seksualnom orijentacijom i seksualnim identitetom i dalje postoje u nekim kulturama i među mnogim pojedincima. Posledice ovih stavova je kriminalizacija pripadnika seksualnih manjina, često je praćena nasiljem, povredama i nesrećama, koje se kreću od verbalnog i fizičkog pa sve do ubistava.

Brojna istraživanja u svetu su pokazala da su mlade LGB osobe, češće nego odrasli žrtve predrasuda antigej događaja, i žrtve psiholoških posledica njihove viktimizacije koja može biti i značajno izražena. Ankete sprovedene u školama, u nekoliko regiona u SAD, pokazale su da su mlade LGB osobe više izložene diskriminaciji i nasilnim događajima od svojih vršnjaka heteroseksualne orijentacije.

Nekoliko takvih studija, sprovedenih na uzorcima populacije srednjoškolaca, u zaključcima navodi; „da se društveno okruženje seksualnih manjina među mladima u američkim srednjim školama karakteriše diskriminacijom, odbijanjem, i nasiljem“ [26][27]. U poređenju sa heteroseksualno orijentisanim mladim osobama, LGB mlade osobe imaju povećan rizik od pretnji i fizičkog napada i u većem su strahu za svoju bezbednost u školi. Zato oni imaju veći broj propuštenih školskih dana (časova nastave) izazvanih ovim strahom [28] Nacionalna anketa sprovedena sa LGBT omladinnom, na predlog organizacija homoseksualaca, (1999) je pokazala; da je (61%) ispitanih doživelo verbalno maltretiranje, (47%) seksualno uznemiravanje, (28%)fizička maltretiranja, i (14%) fizički napad [28]. Ogromna većina mladih LGBT oosoba (90%), ponekad ili često čulo je homofobične primedbe u svojim školama, a mnogi (37%) navelo je da je saslušavano ili čulo primedbe na fakultetu ili školi od službenog osoblja [29].

Zločini iz mržnje motivisani seksualnom orijentacijom u Kanadi[30]
Procenat/broj Vrste zločina
16%
 Udeo u svim zločinima iz mržnje koji su motivisani seksualnom orijentacijom u 2008.
156
 Broj zločina iz mržnje koji su motivisani seksualnom orijentacijom, što je otprilike dvostruko više nego u 2007.
75%
 Udeo zločina iz mržnje motivisan seksualnom orijentacijom u 2009, nasilni u prirodi. Manji napadi su bili najčešći tip nasilnog zločina iz mržnje. Ovaj procenat je veći od procenta incidenata motivisanih rasom/nacionalnošću (38%) ili religijom (25%), koji su bili nasilni.
85%
 Udeo žrtava nasilnih zločina iz mržnje motivisane seksualnom orijentacijom u 2009. kod osoba muškog pola.

Izvori uredi

  1. ^ Chadler Burr Homosexuality and Biology pp. 1 Atlantic magazine 1997.
  2. ^ Bailey, J. Michael (1999). „Homosexuality and Mental Illness”. Archives of General Psychiatry. 56 (10): 883—884. PMID 10530627. doi:10.1001/archpsyc.56.10.883. 
  3. ^ Bailey JM, Nothnagel J, Wolfe M (1995). Retrospectively measured individual differences in childhood sex-typed behavior among gay men: Correspondence between self- and maternal reports. Archives of Sexual Behavior 24 (6): 613–22
  4. ^ Fergusson, D.M. Is sexual orientation related to mental health problems and suicidality inyoung people?, Arch. Gen. Psychiatry, vol. 56, Oct. 1999, S. 876-880
  5. ^ Sandfort, T. et al., Same-Sex Sexual Behavior and Psychiatric Disorders: Findings from the Netherlands MentalHealth Survey and Incidence Study (NEMESIS), Arch. Gen. Psychiatry 58, 2001, S. 85-91
  6. ^ O’Leary, D., Why the Homosexual Lifestyle offers No Model for Children, Bulletin, No. 3.
  7. ^ a b (jezik: engleski)First information on sexual orientation, CCHS Cycle 2.1, 2004, Canadian Community Health Survey (CCHS).
  8. ^ Dragowski, Eliza A.; Scharron-del Rio, Maria R.; Sandigorsky, Amy L. (June 2011). Childhood gender identity … disorder? Developmental, cultural, and diagnostic concerns. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. mart 2016) Journal of Counseling and Development 89 (3): 360–367.
  9. ^ Jugović, I. (2004). Zadovoljstvo rodnim ulogama. Diplomski rad. Zagreb: Odsjek za psihologiju Filozofskog fakulteta u Zagrebu.
  10. ^ a b (jezik: engleski) Caitlin Ryan, David Huebner, Rafael M. Diaz, Jorge Sanchez, Family Rejection as a Predictor of Negative Health Outcomes in White and Latino Lesbian, Gay, and Bisexual Young Adults „PEDIATRICS Vol. 123 No. 1 January 2009. pp. 346-352 (. [[Digitalni identifikator objekta|doi]]:10.1542/peds.2007-3524) (neaktivno 2023-09-04).  Nedostaje ili je prazan parametar |title= ([[Pomoć:CS1 greške#citation_missing_title|pomoć]])[[Kategorija:Stranice sa izvorima bez naslova]][[Kategorija:Pages with DOIs inactive since 2023]].”. Pristupljeno 24. 4. 2013.  Sukob URL—vikiveza (pomoć)
  11. ^ (jezik: engleski) „Rates of Suicidal Behavior and Psychiatric Disorders by Sexual Orientation, Archives of General Psychiatry Vol. 56 No. 10, October 1999”. Pristupljeno 11. 4. 2013. 
  12. ^ (jezik: engleski) Diamant AL, Wold C, Spritzer K, Gelberg L. Health behaviours, health status and access to and use of health care: a population-based study of lesbian, bisexual and heterosexual women. Arch Fam Med 2000; 9: 1043-1051. PubMed
  13. ^ Murnane A, Smith A, Crompton L, et al. Beyond perceptions: a report on alcohol and other drug use among gay, lesbian, bisexual and queer communities in Victoria. Melbourne: ALSO Foundation, Australian Drug Foundation and VicHealth, June 2000.
  14. ^ (jezik: engleski) Gruskin EP, Hart S, Gordon N, Ackerson L. Patterns of cigarette smoking and alcohol use among lesbians and bisexual women enrolled in a large health maintenance organisation. Am J Public Health 2001; 91: 976-979. Abstract-PubMed
  15. ^ (jezik: engleski) Ruth P McNair Lesbian health inequalities: a cultural minority issue for health professionals „MJA 2003; 178 (12): 643-645”. Pristupljeno 11. 4. 2013. 
  16. ^ a b Aaron DJ, Markovic N, Danielson ME, et al. Behavioral risk factors for disease and preventive health practices among lesbians. Am J Public Health 2001; 91: 972-975. Abstract-PubMed
  17. ^ Hillier L, de Visser R, Kavanagh A, McNair R. The association between drug use and sexuality in young women [letter]. Med J Aust 2003. In press.
  18. ^ Vital Signs: HIV Testing and Diagnosis Among Adults --- United States, 2001--2009, December 3, 2010 / 59(47);1550—1555 Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR)
  19. ^ (jezik: engleski) HIV and AIDS, HIV in the UK, „information resources na tht.org.uk”. Arhivirano iz originala 23. 04. 2011. g. Pristupljeno 11. 4. 2013. 
  20. ^ a b v (jezik: engleski) HIV in the UK: facts and statistics: The current situation „tht.org.uk”. Pristupljeno 11. 4. 2013. 
  21. ^ Deset godina bez gej seksa uslov za doniranje krvi, GayEcho Web Portal Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. septembar 2015)
  22. ^ UNAIDS & the European Centre for Disease Prevention and Control.
  23. ^ European facts and statistics, Men having sex with men tht.org.uk Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. jun 2011)
  24. ^ (jezik: srpski) Nacionalni program zdravstvene zaštite žena, dece i omladine Srbije „Institut za zdravstvenu zaštitu majke i deteta Srbije”. Pristupljeno 11. 4. 2013. 
  25. ^ (jezik: engleski) Informacije i saveti za gej muškarce o polno prenosivim infekcijama na; „infections. chapsonline.org.uk”. Arhivirano iz originala 11. 02. 2011. g. Pristupljeno 11. 4. 2013. 
  26. ^ (jezik: engleski) Faulkner AH, Cranston K. Correlates of same-sex sexual behavior in a random sample of Massachusetts high school students Am J Public Health. 1998 Feb;88(2):262-6.
  27. ^ Garofalo R, Wolf RC, Kessel S, Palfrey SJ, DuRant RH. The association between health risk behaviors and sexual orientation among a school-based sample of adolescents. Pediatrics. 1998 May;101(5):895-902. „Abstract-PubMed”. Pristupljeno 11. 4. 2013. 
  28. ^ a b Safe Schools Coalition of Washington. Eighty-three thousand youth: Selected findings of eight population-based studies as they pertain to anti-gay harassment and the safety and well-being of sexual minority students. Seattle, WA: Author; 1999.
  29. ^ Lesbian, and Straight Education Network. GLSEN’s national school climate survey: Lesbian, gay, bisexual and transgender students and their experiences in school. New York: Author; 1999.
  30. ^ (jezik: engleski)Gay Pride... by the numbers, Hate crimes motivated by sexual orientation, „Canadian Community Health Survey (CCHS)”. Arhivirano iz originala 26. 07. 2011. g. Pristupljeno 11. 4. 2013. 

Spoljašnje veze uredi


 Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Епидемиологија_могућих_поремећаја_здравља_хомосексуалних_особа&oldid=27728348”