Zapaljenje rožnjače
Zapaljenje rožnjače ili keratitis jedna je od mnogobrojnih infekcija oka, koju prati poremećaj vida i jak bol zbog nadražaja velikog broja čulnih nervnih završetaka koji pružaju refleksnu zaštitu oka od povreda. Spada u grupu težih bolesti oka u poređenju sa zapaljenjem vežnjače oka.[1]
| Zapaljenje rožnjače | |
|---|---|
 | |
| Neulcerozno zapaljenje rožnjače | |
| Specijalnosti | oftalmologija |
Iako bolest može izazvati oštećenje pa i guboitak vida, u većini slučajeva pravovovremenom terapijom uspešno se leči bez ikakvih posledica po vid i anatomiju rožnjače.
Etiopatogeneza uredi
može nastati trajno zamućenja rožnjače.
Zapaljenje rožnjače oka mogu izazvati virusi, bakterije, gljivice, amebe, paraziti i alergeni. [2][3]
Virusni keratitis uredi
Među virusnim zapaljenjem rožnjače izdvajaju se adenovirusni keratitis i keratitis izazvan herpes simpleks virusom i varičela zoster virusom. Kod adenovirusnog keratitisa formiraju se subepitelni infiltrati u obliku novčića, a kao posledica bolesti.[4]
Najčešći oblik virusnog zapaljenja rožnjače je onaj izazvan virusima herpes simpleksa, koji se manifestuje u obliku rekurentnog površinskog keratitisa, a mogu se u rožnjači javiti i lezije (ulceracije) nalik grančicama (dendritični keratitis).[2][3]
Zoster keratitis je ređi od keratitisa uzrokovanog virusom herpes simpleksa, a javlja se kao komplikacija oftalmičkog oblika bolesti, a mogu se javiti episkleritis i uveitis.
Bakterijski keratitis uredi
Bakterijski keratitis. Bakterijska infekcija rožnjače može biti posledica povrede ili nošenja kontaktnih sočiva (Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, . koji sadrži enzime koji mogu da svare rožnjaču.
U slučaju nelečenog li neadekv atno lečenog bakterijskog keratitisa dolazi do ulceracije, a potom i do formiranja gnojnog supstrata u prednjoj komori oka – hipopiona.[2][3]
Gljivični keratitis uredi
Gljivični keratitis, mogu izazvati Aspergillus fumigatus i Candida albicans, i obično su udrućene sa bakterijskim infekcijama, tako da je uobičajeno da pacijent sa infekcijom stigne do oftalmologa u lošem stanju, sa veoma visokog rizika od gubitka oka.
Pošto su gljivice koje inficiraju oko generalno nepatogene, potrebni su određeni traumatski faktori da bi se uspostavio organizam u oku. Bolest se najčešće javnja kod farmera, građevinskih radnika, naprevilne upotrebe kontaktnih sočiva, slučajne traume oka, nakon boravka u vlažnoj sredini, prašini, visokoj temperaturi i vetru.[5]
Amebini keratitis uredi
Amebama izazvan infekcija ozbiljan je oblik zapaljenja rožnjače, koji se najčešće javlja kod osobe koje nose kontaktna sočiva.[6] Obično ga izaziva Acanthamoeba. Infekciji prethode različite okolnosti, kao što je izlaganje kontaminiranoj vodi na visokim temperaturama, trauma rožnjače ili strana tela u oku. Međutim, najčešće impliciran faktor je upotreba kontaktnih sočiva koja deluju kao izvor infekcije, posebno ako se ne dezinfikuju pravilno ili preporučenom učestalošću, ili se koriste u bazenima tokom kupanja.[6]
Parazitima iazvan keratitis uredi
Parazitima izazvan keratitis ili onkocercijaza, poznata i kao rečno slepilo, predstavlja bolest čiji je uzročnik infekcija parazitskim crvom Onchocerca volvulus. Bolest se prenosi ujedom inficirana crne muve (Simulium)[7] koja žive u blizini brzih afričkih potoka, pa se otuda za ovu bolest naziv „rečno slepilo“. Obično je potrebno više ujeda inficirana crne muve da bi došlo do infekcije[8]
Rečnim slepilom je zaraženo oko 17 do 25 miliona ljudi, pri čemu oko 0,8 miliona ima izvestan stepen gubitka vida.[9][10] Najveći broj infekcija se javlja u području Podsaharske Afrike, mada ima zabeleženih slučajeva i u Jemenu, kao i u zabačenim područjima Centralne i Južne Amerike.[11] Lekar Rodolfo Robles je prvi povezao crve sa bolešću oka 1915. godine.[12] Svetska zdravstvena organizacija je ovu bolest svrstala među zanemarene tropske bolesti.[13]
Vrste uredi
| Vrsta | MKB-10 | Karakteristike |
|---|---|---|
| Ulcerozni keratitis | H16.0 (lat. keratitis ulcerosa) |
Gubitak tkiva rožnjače i formiranjem ranice. U ovu grupu zapaljenja spadaju sva inflamatorna oboljenja rožnjače, osim onih navedenih kod stromalnog keratitisa. |
| Stromalni keratitis | H16.1 (lat. keratitis stromalis ili keratitis parenhimatoza) |
Kod ovog oblika proces se odvija u stromi rožnjače, tako da je površina rožnjače neoštećena. U ovu grupu keratitisa spadaju:
|
| Vrsta | Karakteristike |
|---|---|
| Akutni |
|
| Hronični |
|
Klinička slika uredi
Klinička slika zapaljenja rožnjače zavisi od stepena reakcija rožnjače na štetni agens i manifestuje se pojavom infiltrata sa ili bez ulceracija (čireva).
Na početku bolesti simptomi su vrlo često slični konjuktivitisu:
- preosetljivost oka na svetlost (fotofobija),
- crvenilo konjunktiva,
- osećaj nelagodnosti u oku, koji kasnije i u težim slučajevima prelazi u jak bol,
- gubitak vida i prisustvo gnoja u prednjoj komori oka (hipopion).
Kako zapaljenje može oštetiti rožnjaču to dovodi i do poremećaja vida. Može se javiti i pucanje rožnjače, što može rezultovati endoftalmitisom (zapaljenja oka), ali i gubitkom celog oka.
Dijagnoza uredi
Na osnovu pojave bola, fotofobije, suzenja, svrab i promene vidne oštrine, može se posumnjati na keratitis. Dobro uzetom anamnezom, ispitivanje vidne oštrine i biomikroskopojom (kojom se mogu uočiti defekti epitela, epitelni edem, kao i površinska i intersticijska vaskularizacija), postavlja se dijagnoza keratitisa.
Terapija uredi
Bakterijski keratitis
U slučaju bakterijskog keratitisa, antibiotici se primenjuju u obliku čestog ispiranja rastvorom antibiotika. Ispod zavoja je obavezno davanje injekcija antibiotika, moguća je i kombinacija dva antibiotika.
Virusni keratitis
Kod virusnog keratitisa (herpes simpleks i zoster keratitis) lečenje je nespecifično, i zasniva se na primeni aciklovirom uz dopunsku simptomatski terapiju, antibiotskih masti i toplih suvih obloga. Obavezna je i primena midriatike, a ponekad i kortikosteroida.[2][3]
Gljivični keratitis
U lečenju gljivičnog ili mikotičnog keratitisa koriste se antimikotični lekovi, za lokalnu upotrebu.
Alergijski keratitis
Alergijski keratitis se leče etiološki, uz primenu kortikosteroida u obliku kapi.
Neuroparalitički keratitis
Lečenje neuroparalitičkog keratitisa je veoma teško i izvodi se multidisciplinarno od strane oftalmologa i neurologom.
Izvori uredi
- ^ Wilson, L.A. (1979) External diseases of the eye. New York: Harper, Row Publishers
- ^ a b v g Cerovski B. Oftalmologija i optometrija. Zagreb: Stega tisak d.o.o.; 2015.
- ^ a b v g Bennet JE, Dolin R, Blaser MJ. Mandell, Douglas, and Benett’s Principles and Practice of Infectious Diseases. 8th ed. 2015. 3904 p.
- ^ Janicijevic-Petrovic, Mirjana; Sreckovic, Suncica; Petrovic, Nenad; Sarenac, Tatjana (2011). „Epidemic keratoconjunctivitis”. Srpski Arhiv Za Celokupno Lekarstvo. 139 (5–6): 282—285. ISSN 0370-8179. PMID 21858963. doi:10.2298/sarh1106282j.
- ^ „INFECCIONES OCULARES POR EL GÉNERO Alternaria”. 2007-06-24. Arhivirano iz originala 24. 06. 2007. g. Pristupljeno 2023-06-12.
- ^ a b Lorenzo-Morales, Jacob; Khan, Naveed A.; Walochnik, Julia (2015). "An update on Acanthamoeba keratitis: diagnosis, pathogenesis and treatment". Parasite. 22: 10.
- ^ „Onchocerciasis (river blindness)”. www.who.int (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-06-12.
- ^ „CDC - Onchocerciasis - Epidemiology & Risk Factors”. www.cdc.gov (na jeziku: engleski). 2019-09-09. Pristupljeno 2023-06-12.
- ^ „Parasites – Onchocerciasis (also known as River Blindness) Epidemiology & Risk Factors”. CDC. 21. 5. 2013. Pristupljeno 20. 3. 2014.
- ^ Brunette 2011, str. 258
- ^ „Onchocerciasis Fact sheet N°374”. World Health Oragnization. 03. 2014. Pristupljeno 20. 3. 2014.
- ^ Lok, James B.; Walker, Edward D.; Scoles, Glen A. (2004). „9. Filariasis”. Ur.: Eldridge, Bruce F.; Edman, John D.; Edman, J. Medical entomology (Revised izd.). Dordrecht: Kluwer Academic. str. 301. ISBN 9781402017940.
- ^ Reddy M, Gill SS, Kalkar SR, Wu W, Anderson PJ, Rochon PA (2007). „Oral drug therapy for multiple neglected tropical diseases: a systematic review”. JAMA. 298 (16): 1911—24. PMID 17954542. doi:10.1001/jama.298.16.1911.
Spoljašnje veze uredi
| Klasifikacija |
|---|
- Facts About the Cornea and Corneal Disease The National Eye Institute (NEI)
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
