Zgrada Gimnazije u Smederevskoj Palanci

Zgrada Gimnazije u Smederevskoj Palanci
Zgrada Gimnazije u Smederevskoj Palanci
	Zgrada Gimnazije u Smederevskoj Palanci
Opšte informacije
Mesto	Smederevska Palanka
Opština	Smederevska Palanka
Država	Srbija
Vrsta spomenika	zgrada
Vreme nastanka	1928–1929.
Tip kulturnog dobra	zaštićen spomenik kulture
Nadležna ustanova za zaštitu	Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo
	spomenicikulture.org.rs/sr/kulturna-dobra/zgrada-gimanzije-u-smederevskoj-palanci

Zgrada Gimnazije u Smederevskoj Palanci je podignuta 1928–1929. godine i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.

Istorijat uredi

Palanačka gimnazija u Smederevskoj Palanci je osnovana 30. oktobra 1919. godine ukazom Kralja Aleksandra a na predlog tadašnjeg ministra prosvete Pavla Marinkovića kao palanačka privatna (niža) četvororazredna Gimnazija. Prve učenike je primila januara 1920. godine. Privatna Gimnazija je 1925. godine postala državna, tako da zahvaljujući dobrotvornim prilozima građana na mestu postojeće zgrade je sagrađena sadašnja zgrada koja je završena 1929. godine. ^[1]

Za vreme Drugog svetskog rata ne prestaje sa radom, samo su učenici razmešteni po drugim objektima u gradu. Po završetku rata, Gimnazija radi pod nazivom Potpuna mešovita Gimnazija u Palanci Smederevskoj. Škola će promeniti naziv u „Sveta Đorđević“, po imenu bivšeg učenika koji je tragično poginuo u Drugom svetskom ratu, kako se i vodi na spisku spomenika kulture (SK 614). Na zelenoj površini ispred zgrade se nalazi njegova spomen-bista. Zatim će postati obrazovni centar za usmereno obrazovanje, pa onda opet postaje klasična Gimnazija sa prirodno-matematičkim i društveno-jezičkim smerom. Naziv Palanačka gimnazija zvanično nosi od 1. septembra 2005. godine.

Arhitektura uredi

Zgrada gimnazije je monumentalnih razmera i složene osnove, velikih horizontalnih gabarita, reprezentativnih oblika i arhitekture. Izveden je u masivnom konstruktivnom sistemu sa nosećim zidovima izrađenim od opeke položene u malter. Sastoji se od podruma, prizemlja, sprata i potkrovnog prostora. Međuspratne konstrukcije su armirano betonske, osim konstrukcije između sprata i potkrovnog prostora, koja je izvedena od drveta. Krov ima složenu osnovu, krovna konstrukcija je drvena, nagibi krovnih ravni su pravilni i relativno blagi sa strehama prepuštenim duboko u polje. Krovni pokrivač je biber crep.

Palanačka gimnazija

Zgrada gimnazije je projektovana u skladu sa tadašnjim principima formiranja funkcionalno-organizacione šeme školskih objekata. Utisku opšte monumentalnosti i otmene reprezentativnosti, uz dozu određene strogosti u formi, posebno doprinosi ulična fasada. Glavna arhitektonska dominanta objekta je posebno naglašen centralni rizalit sa glavnim ulazom u školu iznad koga je kao poseban arhitektonski motiv izveden balkon na stubovima kvadratnog preseka. Dosledno primenjeni renesansni princip pune simetrije u potpunosti je ispoštovan kod ostvarivanja geometrije i ritma, kako oblika i formi, tako i smene punog i praznog. Neorenesansna priroda ovog zdanja ogleda se u svedenoj rustičnoj obradi prizemlja, centralnom rizalitu sa stepeništem i balkonom koji naglašavaju glavni ulaz u objekat, i u određenoj meri u načinu obrade sprata, koja odgovara formi „piano nobbile“.