Zgrada Oficirskog doma (Beograd)
Zgrada Oficirskog doma u Beogradu, nalazi su ulici Kralja Milana 48 i kao spomenik razvoja Beograda krajem 19. veka predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.[1]
| Zgrada Oficirskog doma | |
|---|---|
 Zgrada Oficirskog doma | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Beograd |
| Opština | Savski venac |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1895. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| beogradskonasledje | |
Podignuta je 1895. godine, po projektu arhitekata Jovana Ilkića i Milorada Ruvidića. Predstavlja razuđen objekat i u osnovi i u masama, sa prizemljem i jednim spratom. Osnovni motiv zgrade je ugaona fasada, koja se izdvaja kao kula sa kružnom osnovom, na vrhu završena šiljatim kubetom iznad kružnog ulaznog vestibila. U nastavku vestibila je stepenište za sprat, a u desnom krilu je velika dvorana sa galerijom za zabave. Stil u kom je građevina rešena može se nazvati zakasnelim romantizmom, gde su primenjeni elementi rane renesanse, uz korišćenje rustike na svim površinama, kao i dvojnih prozora povezanim zajedničkim lukom.[2] Ovakva forma bifora najviše ukazuju na uticaj Ilikićevog profesora Hanzena, odnosno na neovizantijski stil.[3] Najbogatije dekorisan je ugaoni deo. Glavna prostorija doma je dvorana za zabave u desnom krilu.[4] Zgrada je restauirana posle Drugog svetskog rata, pri čemu je izmenjeno rešenje osnove.
Oficirski dom je izgrađen na zahtev kralja Aleksandra Obrenovića, kako bi se oficirima srpske vojske obezbedilo mesto na kom mogu da se okupe i zabave.[5] Zgrada Oficirskog doma, u prvobitnoj nameni, zahvaljujući svom ugaonom položaju kao i karakterističnoj arhitekturi koja asocira na tvrđavu, vezana je za period snaženja srpske države posle proglašenja kraljevine, kao i za tradiciju kraja u kome se tokom 19. veka nalazio čitav niz vojnih objekata (stara Miloševa kasarna, Manjež, Kasarna VII puka itd.). Dom je služio za rekreaciju oficirskog kora, održavanje balova i izložbi. U vreme Majskog prevrata 1903, zaverenici su se ovde okupili i krenuli na dvor.
Deo zgrade je temeljno rekonstruisan 1923. Sala za igranje i goste je ranije imala 19 sa 9 metara, što je uvećano na 26 sa 10 metara za igranje i dve galerije za publiku od po 3,5 metra. Sala visine 12 metara je imala galerije na dva sprata celom dužinom. Odvojene su i prostorije za slučaj kraljeve posete.[6]
Zgrada je ustupljena Beogradskom univerzitetu 1968. U posleratnoj rekonstrukciji od 1969. do 1971. godine, za potrebe Studentskog kulturnog centra, izmenjen je enterijer, kako u strukturalnom, tako i u oblikovnom smislu. Nekadašnji ugaoni glavni ulaz potpuno je zatvoren, a iz Resavske ulice otvoren je prostrani ulaz sa holom.
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda
- ^ Đurić-Zamolo, Divna (1981). Graditelji Beograda, 1815-1914. Monografije = Monographs. Beograd: Muzej grada Beograda. ISBN 978-86-80619-51-4.
- ^ Ilkić, Jovan u: S. G. Bogunović, Arhitektonska enciklopedija Beograda XIX i XX veka, tom II, Beograd 2005.
- ^ Arh. Nestorović B., Jovan Ilkić, beogradski arhitekta, GGB XIX, Beograd 1972. 253-270.
- ^ Jovan Ilkić - arhitekta od stila i ukrasa[mrtva veza], Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ "Ilustrovani list"; 1924 br. 2; str. 3 i 11 (dva fotosa)
Literatura uredi
- Đurić-Zamolo, Divna (1981). Graditelji Beograda, 1815-1914. Monografije = Monographs. Beograd: Muzej grada Beograda. ISBN 978-86-80619-51-4.
