Zgrada PRIZAD-a (Tanjug)
Zgrada PRIZAD-a (TANJUG) se nalazi u Beogradu, na Obilićevom vencu 2, zbog svojih arhitektonsko-urbanističkih i kulturno-istorijskih vrednosti objekat predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.[1]
| Zgrada PRIZAD-a (TANJUG) | |
|---|---|
.jpg) Zgrada PRIZAD-a (TANJUG) | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Beograd |
| Opština | Stari grad |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1937. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| beogradskonasledje | |
Vreme pred izbijanje Drugog svetskog rata bilo je vreme rastuće nestabilnosti, inflacije i duhovnog pritiska totalitarnih režima. Institucija koja je podigla objekat – Privilegovano izvozno društvo – jačala je na talasu inflacije i potrebi države da unapredi izvoz. Budući da je imalo poseban značaj za privredu zemlje, a do tada funkcionisalo po iznajmljenim prostorima, društvo je podiglo sopstveni, luksuzni, monumentalni dom.
Na osnovu konkursa sprovedenog 1937. godine, a prema projektu arhitekte Bogdana Nestorovića tokom 1938—1939.[2] godine podignuta je administrativna zgrada Privilegovanog izvoznog akcionarskog društva (PRIZAD). Budući da teren prirodno pada od Obilićevog venca ka Savi, objekat se našao u dominantnom položaju. S jedne strane rešen u ortogonalnoj shemi dva vezana pilona, a s druge u prepoznatljivoj lučnoj formi, fasade objekta su ritmično izdeljene pomoću stilizovanih pilastera u modernističkom duhu i maniru, kao i neutralnom rasteru prozorskih otvora. Monumentalni karakter objekta zahtevao je i oblogu od tankih kamenih ploča koja je primenjena i u enterijeru hola. Gradnja je koštala 16 miliona dinara.[3]
U oblikovanju ovog objekta bezornamentalne modernističke arhitekture, vidan je uticaj arhitekture totalitarnih režima (Italije i Nemačke), ali i uticaj francuskog monumentalizma. Skladnim odnosom forme i pročišćenih bezornamentalnih fasada objekat se izdvaja kao značajno ostvarenje beogradskog graditeljstva četvrte decenije prošlog veka i zauzima istaknuto mesto u stvaralačkom opusu arhitekte Bogdana Nestorovića. PRIZAD se preselio u novu zgradu novembra 1939.[3] - zgrada je osvećena 26-og.[4]
Posle rata u objektu se nalazilo sedište OZNE. Od početka šezdesetih godina 20. veka u zgradi je sedište TANJUG-a (Telegrafske agencije Nove Jugoslavije), izuzetno značajne javne ustanove. Od tog vremena u holu objekta postavljena je stojeća skulptura Moše Pijade, dugogodišnjeg novinara i publiciste.
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ Dosije spomenika kulture, Dokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, SK 177
- ^ Vreme, 21. jun 1939, str. 7. digitalna.nb.rs
- ^ a b Vreme, 2. nov. 1939, str. 7. digitalna.nb.rs
- ^ "Politika", 27. nov. 1939
