Izbori za predsjednika Crne Gore 1997.
Izbori za Predsjednika Republike Crne Gore su bili redovni izbori za funkciju Predsjednika Republike Crne Gore, koji su održani u oktobru 1997. godine. Prvi izborni krug je održan 5. oktobra,[1] a drugi 19. oktobra. Na izborima je učestvovalo osam kandidata.[2] Iako je dobio najviše glasova u prvom krugu, Momir Bulatović nije osvojio i zakonom propisanu natpolovičnu većinu, tako da su u drugi krug ušla dvojica prvoplasiranih kandidata, a pobjedu u drugom krugu je odnio Milo Đukanović.
 | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
.jpg)
Izbori su bili održani nedugo nakon političkog raskola u vladajućoj Demokratskoj partiji socijalista Crne Gore, što je dovelo do značajnih promjena u odnosu snaga na političkoj sceni Crne Gore.[3]
Najznačajnije opozicione i manjinske stranke su 25. avgusta 1997. godine sklopile sporazum kojim su se obavezale da na ovim predsjedničkim izborima neće isticali sopstvene kandidate,[4] čime su ostvareni preduslovi za njihovu aktivnu ili pasivnu podršku Milu Đukanoviću. Pomenuti sporazum su potpisale: Narodna stranka, Liberalni savez Crne Gore, Stranka demokratske akcije Crne Gore, Demokratski savez u Crnoj Gori, Demokratska unija Albanaca i Socijaldemokratska partija Crne Gore. U podršci Milu Đukanoviću posebno se istaklo tadašnje rukovodstvo Narodne stranke, na čelu sa Novakom Kilibardom.[5] Podrška opozicionih i manjinskih stranaka se pokazala kao presudna za konačni ishod izbora.
Crnogorski Helsinški komitet je ocijenio da su izbori održani u neregularnoj atmosferi.[6] Usljed brojnih nepravilnosti koje su došle do punog izražaja tokom drugog kruga glasanja, Momir Bulatović je odbio da prizna validnost zvanično proglašenih rezultata, nakon čega je usljedio niz protesta protiv izborne krađe.[7] Najveće nepravilnosti bile su otkrivene na glasačkim mjestima u opštinama Cetinje, Ulcinj, Plav i Rožaje, u kojima je pobjedu odnio Milo Đukanović. Između dva izborna kruga, Đukanovićeve pristalice u opštinskoj vlasti Podgorice su nakon kadrovskih smjena izvršili niz promjena u biračkim spiskovima, što je dovelo do protesta građana i poziva na zaštitu zakonitosti.[8]
Prema prvobitnim podacima Vrhovnog suda Crne Gore, ukupan broj građana koji su nakon prvog izbornog kruga po raznim osnovama naknadno upisani u birački spisak na cjelokupnoj teritoriji Crne Gore iznosio je oko 9,000 (devet hiljada) što je predstavljalo značajnu promjenu od oko 2% u odnosu na ukupan broj birača,[9] a naknadno se ispostavilo da je ukupan broj prispjelih zahtjeva uoči drugog izbornog kruga premašio cifru od 13,000, što je predstavljalo skoro 3% u odnosu na ukupno biračko tijelo,[10] od čega je pozitivno riješeno čak 7,805 slučajeva.[11]
Ishod izbora je imao dalekosežne posljedice po politički razvoj Crne Gore.
Rezultati
urediI krug
uredi| Kandidati | Partija | Glasovi | % |
|---|---|---|---|
| Momir Bulatović | Demokratska partija socijalista Crne Gore - krilo Momira Bulatovića | 147.610 | 47,44 |
| Milo Đukanović | Demokratska partija socijalista Crne Gore - krilo Mila Đukanovića | 145.348 | 46,71 |
| Novica Stanić | Grupa građana (Narodna stranka - krilo Božidara Bojovića) | 5.109 | 1,67 |
| Aćim Višnjić | Otadžbinska stranka | 4.635 | 1,51 |
| Dragan Hajduković | Grupa građana | 1.988 | 0,65 |
| Novica Vojinović | Srpska demokratska stranka Crne Gore | 785 | 0,26 |
| Milan Radulović | Stranka prirodnog zakona | 620 | 0,20 |
| Slobodan Vujačić | Grupa građana | 383 | 0,12 |
| Ukupno važećih glasova | 306.492 | 100 | |
| Ukupno nevažećih glasova | 4.635 | ||
| Ukupno glasalih | 311.118 | ||
| Ukupno biračko telo | 460.568 | Odziv: 67,55 |
II krug
uredi| Kandidati | Partija | Glasovi | % |
|---|---|---|---|
| Milo Đukanović | Demokratska partija socijalista Crne Gore - krilo Mila Đukanovića | 174.745 | 50,8 |
| Momir Bulatović | Demokratska partija socijalista Crne Gore - krilo Momira Bulatovića | 169.257 | 49,2 |
| Ukupno | 344.002 | 100 | |
Reference
uredi- ^ Naša borba (1997): Bulatović ili Đukanović - odluka u drugom krugu
- ^ Naša borba (1997): Osam kandidata za predsednika
- ^ Naša borba (1997): Predsednički izbori u Crnoj Gori
- ^ OCSE (1997): Republic of Montenegro: Presidential Election
- ^ „AIM Press (1998): Novak Kilibarda: Sa DPS-om smo u braku iz računa”. Arhivirano iz originala 19. 07. 2019. g. Pristupljeno 19. 07. 2019.
- ^ Naša borba (1997): Krnja legitimnost u neregularnoj atmosferi
- ^ Naša borba (1997): Izbori ce trajati dok se ne pokaže prava volja naroda
- ^ Naša borba (1997): Gradonačelnik prekršio zakon
- ^ Naša borba (1997): Odobren upis jos 9.000 birača
- ^ Naša borba (1997): Đukanović ili Bulatović?
- ^ Naša borba (1997): Upisano 7.805 novih birača
Literatura
uredi- Goati, Vladimir (2000). Partije Srbije i Crne Gore u političkim borbama od 1990 do 2000. Bar: Conteco.
- Goati, Vladimir (2001). Izbori u SRJ od 1990 do 1998: Volja građana ili izborna manipulacija. Dodatak: Izbori 2000 (PDF) (2. izd.). Beograd: Centar za slobodne izbore i demokratiju.
- Goati, Vladimir (2013). Izbori u Srbiji i Crnoj Gori od 1990. do 2013. i u SRJ od 1992. do 2003. (PDF). Beograd: Centar za slobodne izbore i demokratiju.
- Darmanović, Srđan (2007). „Duga tranzicija u Crnoj Gori - od polukompetitivnih izbora do izborne demokratije”. Izbori i izborno zakonodavstvo u Crnoj Gori 1990-2006 (PDF) (2. izd.). Podgorica: CEMI. str. 83—100.
- Komar, Olivera; Vujović, Zlatko (2007). „Monitoring izbora i izbornog procesa”. Izbori i izborno zakonodavstvo u Crnoj Gori 1990-2006 (PDF) (2. izd.). Podgorica: CEMI. str. 101—145.
- Pavićević, Veselin (2002). Izborni sistem: Distributivni činioci izbornog sistema na primeru izbora u Crnoj Gori 1990-2001 (PDF). Beograd: Centar za slobodne izbore i demokratiju.
- Pavićević, Veselin (2007). „Analiza normativne strukture i efekata sistema”. Izbori i izborno zakonodavstvo u Crnoj Gori 1990-2006 (PDF) (2. izd.). Podgorica: CEMI. str. 13—82.