Industrija u Republici Srpskoj

Industrija u Republici Srpskoj, kao i u čitavoj Bosni i Hercegovini, ima dugu i raznovrsnu tradiciju.

Industrijalizacija

Što se tiče industrijalizacije u Bosni i Hercegovini i Republici Srpskoj, ona započinje još u vrijeme Austrougarske monarhije, krajem XIX vijeka. U to vrijeme se izgrađuju prvi industrijski pogoni. To su uglavnom bili pogoni za eksploataciju uglja i soli, crne metalurgije, drvne industrije i industrije duvana. Takva struktura industrije se tradicionalno nastavila i u kasnijim periodima razvoja. U periodu posle Drugog svjetskog rata, odnosno socijalističkom periodu, dolazi do znatnog razvoja industrije, naročito crne metalurgije i hemijske industrije. Jedini nedostatak ove industrije je bio njen neravnomjerni prostorni razmještaj. Vodeći industrijski centar u Republici Srpskoj bila je Banja Luka, u kojoj je bio koncentrisan najveći dio industrije. Ostala područja bila su industrijski slabije razvijena. Još od devedesetih godina prošlog vijeka se nalazi u tranziciji koja još traje. To je prelazna faza u kojoj se ukidanjem socijalističkih uslova privređivanja uspostavljaju kapitalistički, tržišni uslovi privređivanja. Kao posljedica građanskog rata u Bosni i Hercegovini (1992-1995. godine) i raspada bivše Jugoslavije, došlo je do značajnih promjena u strukturi privrede Bosne i Hercegovine, pa tako i Republike Srpske. Uništavanje industrijskih objekata u toku rata, gubitak tržišta i neuspjela privatizacija doveli su do toga da industrija nije više bila dominantna privredna djelatnost. Zato u današnjoj strukturi privrede preovladavaju uslužne djelatnosti.

Teška industrija

Teška industrija je u prošlosti bila osnovna grana čiji se razvoj zasnivao na ležištima mrkog uglja, lignita, boksita, olova, cinka, i tako dalje. Pored metalurgije, razvijena je i crna metalurgija, čiji se rad zasniva na preradi željezne rude iz rudnika Ljubija i Omarska. Što se tiče obojene metalurgije, značajna je fabrika glinice (aluminijskog oksida) „Alumina” u Zvorniku koja danas posluje sa velikim poteškoćama. Sirovinsku bazu za ovu fabriku predstavljaju rudnici boksita kod Milića i Vlasenice. Metalna industrija nema ulogu kakvu je imala do 1992. godine. Teška hemijska industrija je jedna od najstarijih grana industrije u Bosni i Hercegovini uopšte čiju su osnovu činili kamena so, drvo, ugalj i druge sirovine. Najveći petrohemijski kombinati nalaze se u Modriči (rafinerija motornih ulja) i Brodu (rafinerija nafte).

Laka industrija

Drvna industrija predstavlja jednu od najznačajnijih privrednih grana Republike Srpske, a njena osnova je proizvodnja rezane građe, namještaja i proizvodnja papira. Najpoznatije fabrike namještaja nalaze se u Banja Luci. Drvna industrija ostvaruje oko 14,9% ukupno ostvarene proizvodnje prerađivačke industrije i 19,1% ukupnog izvoza prerađivačke industrije, te zapošljava 11.186 radnika ili 28,0% ukupno zaposlenih radnika prerađivačke industrije. Prehrambena industrija obuhvata industriju šećera, ulja, mlijeka, mesa, prerade voća, povrća, mlinsku i industriju bezalkoholnih i alkoholnih pića. Značajnija prehrambena preduzeća u Republici Srpskoj se nalaze u Kozarskoj Dubici, Prijedoru, Banja Luci, Derventi, Bijeljini i Trebinju. Sirovine za tekstilnu industriju su pamuk, vuna, lan, konoplja, sintetička vlakna i druge. Najveći centar za tekstilnu industriju u Republici Srpskoj je Banja Luka. Sektor tekstila, kože i obuće zapošljava 30,0% ukupno zaposlenih radnika prerađivačke industrije i ostvaruje 17,4% ukupno ostvarenog izvoza prerađivačke industrije. Trenutno, u ovom sektoru posluje 166 preduzeća, koja zapošljavaju 12.015 radnika, stručno osposobljenih za obavljanje ovih dužnosti.

Vidi još

• Industrija
• Republika Srpska
• Bosna i Hercegovina