Istorija okruga Srbije
Srbija je okruge kao administrativno-teritorijalne jedinice uvela u 19. veku.
Kneževina Srbija uredi
Čitava teritorija Kneževine Srbije je 1834. godine odlukom skupštine bila podeljena na 5 serdarstava i 19 okružja, čime su ukinuti svi oblici administrativnih podela koji su imali svoje poreklo u Osmanskom carstvu.
Novim odlukama Narodne skupštine donetim 1836. godine, koje je prihvatio i ustav Osmanskog carstva iz 1838. godine, Kneževina Srbija se deli na 17 okruga.
Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat uredi
Austrijska krunska oblast Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat je takođe bila podeljena na okruge, što se razlikovalo od dotadašnje administrativne podele na županije u austrijskoj Ugarskoj i austrijskoj Hrvatskoj.
Vojvodstvo je prvobitno između 1849. i 1850. bilo podeljeno na tri okruga (Bačko-torontalski, Temišvarsko-krašovski i Sremski), a potom između 1850. i 1860. na pet okruga (Novosadski, Somborski, Bečkerečki, Temišvarski i Lugoški).
-
Okruzi Vojvodstva Srbije i Tamiškog Banata, 1849-1850. -
Okruzi Vojvodstva Srbije i Tamiškog Banata, 1850-1860.
Kraljevina Srbija i Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca uredi
Zakonom o administrativnoj podeli zemlje 1890. godine Kraljevina Srbija bila je podeljena na 15 okruga. Nakon administrativno-upravnih promena, Kraljevina Srbija je za vreme popisa 1910. godine imala 17 okruga.
Predlogom zakona od 24. avgusta 1913. novooslobođeni južni deo Kraljevine (tzv. Stara Srbija) je trebalo da bude podeljen na 12 okruga i 45 srezova. Zakon nije usvojen do kraja Prvog svetskog rata, već je stupio na snagu tek regentovim ukazom 1919. godine.
Ulaskom Srbije u sastav Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca, okruzi su i dalje postojali kao administrativne jedinice, sve do podele zemlje na oblasti 1922. godine.
Srbija pod nemačkom okupacijom uredi
U Srbiji pod nemačkom okupacijom su krajem 1941. godine formirani okruzi koji su zamenili dotadašnju podelu na banovine. Srbija je tada podeljena na 14 okruga, uključujući i Okrug Veliki Bečkerek, koji je imao autonoman status.
Republika Srbija uredi
Uredbom Vlade Republike Srbije, od 29. januara 1992. godine, određeni su poslovi državne uprave koje ministarstva obavljaju izvan svojih sedišta u okruzima kao područnim središtima državne vlasti. U Republici Srbiji danas postoji 29 okruga, ne računajući područje Grada Beograda.
Literatura uredi
- Jagodić, Miloš (2010). Uređenje oslobođenih oblasti Srbije 1912—1914: Pravni okvir. Beograd: Istorijski institut.
- Jagodić, Miloš (2013). Novi krajevi Srbije (1912-1915). Beograd: Filozofski fakultet.