Kabilski jezik
Kabilski jezik je berberski jezik kojim govore Kabili na severu i severoistoku Alžira. Govori se prvenstveno u Kabiliji, istočno od glavnog grada Alžira i u samom gradu Alžiru.
| Kabilski jezik | |
|---|---|
| Taqbaylit / ⵜⴰⵇⴱⴰⵢⵍⵉⵜ | |
| Govori se u | Alžir |
| Region | Kabilija (Pokrajine Bedžaja, delovi Bordž Bu Areridž, Bujra, Bumerdes, Tizi Uzu, i delovi Džidžel) |
| Etnička pripadnost | Kabili |
Broj govornika | 6.000.000 (2012) |
Afroazijski jezici
| |
Standardni oblik | Standardni alžirski berberski
|
| Berberska latinica, Tifinag | |
| Jezički kodovi | |
| ISO 639-2 | kab |
| ISO 639-3 | kab |
 Procenat govornika kabilskog jezika u severnom Alžiru | |
Procenjuje se da se broj govornika kabilskog jezika kreće od pet do oko sedam miliona širom sveta, uglavnom u Alžiru, prema Nacionalnom institutu za orijentalne jezike i civilizacije u Parizu. Kabilski se takođe govori kao maternji jezik među alžirskom dijasporom, uglavnom u Francuskoj i Severnoj Americi.
Od davnina je jezik pisan berberskim pismom tifinag. Od francuske vladavine Alžirom, preovladava latinično pismo.
.jpg)
Nakon protesta Kabila 2001–02, poznatih kao Crno proleće, berberski jezik (sa svim alžirskim dijalektima i varijetetima) prepoznat je kao „nacionalni jezik“ u alžirskom ustavu 2002. godine, ali ne i kao službeni jezik do 2016. godine nakon duge kampanje aktivista.[1] Arapski jezik je i dalje jedini dejure službeni jezik Alžira. Francuski nije prepoznat ni u jednom pravnom dokumentu Alžira, ali uživa defakto položaj službenog jezika, jer se koristi u svakoj alžirskoj službenoj administraciji ili instituciji, na svim nivoima vlasti, ponekad i mnogo više od arapskog.
Berberski jezik suočen je sa nepovoljnim okruženjem, uprkos javnom radiju (Channel II, koji datira iz Alžirskog rata), kao i javnom TV kanalu (Channel IV). Budući da je privatno vlasništvo nad TV kanalima u Alžiru ilegalno, Kabili su pokrenuli privatni TV kanal na kabilskom, nazvan Berbère Television, koji emituje program iz Montreja u Francuskoj.
1994. godine, kabilski učenici i studenti su bojkotovali alžirske škole godinu dana, zahtevajući ozvaničenje berberskog, što je dovelo do simboličnog otvaranja vladinog odeljenja za proučavanje i promociju berberskog jezika u Alžiru 1995. godine. Berberski je potom podučavan kao neobavezan jezik u berberskim govornim područjima. Kurs je neobavezan, malo ljudi ga pohađa.
Predsednik Buteflika često je izjavljivao da „berberski jezik nikada neće biti službeni jezik, a ako mora biti nacionalni jezik, mora biti podnet na referendum“.[2] 2005. godine Buteflika je izjavio da „ne postoji zemlja na svetu sa dva službena jezika“ (što je neistina, jer Kanada ima i francuski i engleski kao službeni jezik, kao i Malta malteški i engleski) i „to nikada neće biti slučaj Alžira".[3] Ipak, nakon četiri decenije mirne borbe, nereda, štrajkova i društvene mobilizacije, uključujući berbersko proleće 1980. i Crno proleće 2001. godine, predsednik Buteflika i njegova vlada povukli su se i podvrgli pritisku Kabila priznajući berberski kao „nacionalni jezik“ bez referenduma.
Reference
uredi- ^ „Algeria reinstates term limit and recognises Berber language”.
- ^ „Boutefliqa et l'amazighophobie”. Arhivirano iz originala 04. 06. 2023. g. Pristupljeno 13. 03. 2021.
- ^ „Bouteflika ébranle la Kabylie”.