Kantoni Švajcarske

Kantoni (fr. Cantons, nem. Kanton, ital. Cantoni) su konstituenti, federalne jedinice švajcarske federacije. Ima ih ukupno 26, s tim što su tri kantona podeljena na polukantone, i tako je relevantan broj za izbor u Veće kantona 23. Razlike među kantonima su velike, ne samo u pogledu etničkog sastava stanovništva i dominantnog jezika u upotrebi već i po veličini teritorije i broja stanovnika. Tako kanton Bazel-grad ima svega 37 km², a najveći kanton Graubinden 7.105 km². Slična nesrazmera je i u pogledu broja stanovnika. Tako kanton Cirih ima 1.228.000 stanovnika, a polukanton kanton Apencel Ineroden svega 15.000. Bez obzira na to, kantoni su jednaki i svi imaju svoj ustav, zakonodavnu, sudsku i izvršnu vlast. Znamenita specifičnost dva mala kantona u Švajcarskoj (Apencel Ineroden i Glarus) su i Landsgemeinde - skupštine svih punoletnih građana (nalik antičkim polisima) na kojima se donose odluke o kantonalnom zakonodavstvu i o izboru predstavnika za Veće kantona.

Ovlašćenja kantona određena su sa jedne strane negativno prema Ustavu, a s druge strane ograničena su autonomijom konstitutivnih opština kantona. Svaki kanton za sebe određuje stepen samouprave opština. S druge strane, svi poslovi koji nisu izričito dati federalnoj vlasti su u nadležnosti kantona. Ponovimo još jednom da se u Ustavu izuzetno često javlja princip preklapanja i saradnje federalne i kantonalnih vlasti. Od oblasti koje su nominalno potpuno u nadležnosti kantona (mada se i tu javlja mogućnost pomoći federacije) najbitnije su osnovno i srednje obrazovanje, kultura, regulisanje lokalnih crkvenih pitanja, urbanizam, jezik kantona, zaštita kulturnog i istorijskog nasleđa, staranje o određenim socijalnim kategorijama i lokalni porezi.

Kantoni Glavni grad Na nemačkom
AR Apencel Auseroden Herisau Appenzell Ausserrhoden Herisau
AI Apencel Ineroden Apencel Appenzell Innerrhoden Appenzell
AG Argau Arau Aargau Aarau
BS Bazel-grad Bazel Basel-Stadt Basel
BL Bazel-provincija Liztal Basel-Landschaft Liestal
BE Bern Bern Bern Bern
VS Vale Sion Waalis Sitten
VD Vo Lozana Waadt Lausanne
GL Glarus Glarus Glarus Glarus
GR Graubinden Hur Graubünden Chur
GE Ženeva Ženeva Genf Genf
SO Zoloturn Zoloturn Solothurn Solothurn
JU Jura Delemon Jura Delsberg
LU Lucern Lucern Luzern Luzern
NE Nešatel Nešatel Neuenburg Neuenburg
NW Nidvalden Štans Nidwalden Stans
OW Obvalden Sarnen Obwalden Sarnen
SG Sent Galen Sent Galen St. Gallen St. Gallen
TI Tičino Belincona Tessin Bellinzona
TG Turgau Frauenfeld Thurgau Frauenfeld
UR Uri Altdorf Uri Altdorf
FR Fribur Fribur Freiburg Freiburg
ZH Cirih Cirih Zürich Zürich
ZG Cug Cug Zug Zug
SH Šafhauzen Šafhauzen Schaffhausen Schaffhausen
SZ Švic Švic Schwyz Schwyz


Spoljašnje veze

uredi