Karl Šmit
Karl Šmit (nem. Carl Schmitt; 11. jul 1888 - 7. april 1985) je nemački pravnik, filozof, politički teoretičar i sociolog. Ostao je najpoznatiji u ulozi pravnika u Vajmarskoj republici za vreme Trećeg rajha. U opsegu njegovih tema se, između ostalog, nalazilo i pisanje o posedovanju političke moći, o čemu je raspravljao i u svom eseju Diktatura. Njegov rad je izvršio veliki uticaj na kasniju političku teoriju, ali je njegov značaj znatno umanjen zbog njegovog aktivnog učešća u nacizmu.
Karl Šmit | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 11. jul 1888. |
| Mesto rođenja | Pletenberg |
| Datum smrti | 7. april 1985. (96 god.) |
| Mesto smrti | Pletenberg |
Biografija uredi
Detinjstvo, studije, brak uredi
Karl Šmit je odrastao kao drugo od petoro dece u katoličkoj porodici, što je od presudnog značaja za njegovo stvaralaštvo. Nakon završetka državne srednje škole u Atendornu, interesovao se za filologiju, ali se nakon intervencije njegovog strica vrlo brzo odlučio za pravne nauke. Šmit započinje svoje studije u Berlinu 1907. godine, ali već 1908. odlučuje da nastavi sa studijama na Univerzitetu u Minhenu. Od 1808/9. prebacuje se od zimskog semestra u Strazburg, gde i završava svoje studije. Pod mentorstvom Frica van Kalkera 1910. godine odbranio je doktorat pod nazivom O krivici i njenim vidovima[1].
Godine 1916. se ženi svojom prvom ženom Pavlom Dotorić, za koju se kasnije ispostavilo da se lažno predstavljala, što je izazvalo ogroman skandal. Brak je konačno poništen 1924. pred Regionalnim sudom u Bonu. Budući da crkva nije poništila njegov prvi brak, zbog svog drugog braka sa Srpkinjom Duškom Todorović, sa kojom je imao ćerku, Animu, je bio izopšten iz katoličke crkve, sve do 1950. godine, kada je njegova druga supruga preminula.
Šmitova politika uredi
Politika Karl Šmita je zasnovana na ideji prava naroda, što podrazumeva suprotstavljanje liberalnoj teoriji o ljudskim pravima.[2] Šmit naglašava značaj antropološkog mišljenja za zasnivanje političke teorije, što podrazumeva stavljanje čoveka na prvo mesto interesovanja. Ono najvažnije u vezi sa njegovom politikom je pak opravdavanje nacističke diktature, zbog čega je kasnije bio deo Nirnberškog procesa 1947. godine.
Ključna ideja njegove politike jeste postavka na prijatelje i neprijatelje.[3] On u svojim delima takođe naglašava, da je rat krajnji rezultat neprijateljstva, jer je se tu otkriva mogućnost razlikovanja prijatelja i neprijatelja[4], dok bi odsustvo bilo kakve vrste borbe označavalo i kraj politike, što znači da je cela stvar svedena na neprijateljsko grupisanje i iščekivanje ratnog i oružanog sukoba. Svojim delima, Šmit dakle ističe da je srž politike zapravo borba i da u tom slučaju niko ne može ukinuti razlikovanje na prijatelje i neprijatelje.[5]
Posleratni period uredi
Nakon Drugog svetskog rata, Šmit više nema neprijatelja. Godine 1945. je uhapšen, nakon čega je bio u logoru sve do oktobra 1946.g. nakon čega je ponovo uhapšen i odveden u Nirnberg naredne godine. Tokom samog Nirnberškog procesa nije bilo konkretne optužbe, jer, kako je kasnije objašnjeno, nije počinio nijedan zločin protiv čovečnosti. Uprkos tome, Šmit je bio nakon toga bio izolovan od naučne i političke zajednice, iako je on nastavio svoje studije, posebno međunarodnog prava.
Reference uredi
- ^ „Carl Schmitt”. 11. 12. 2021. Pristupljeno 13. 12. 2021.
- ^ „Karl Šmit - ideolog konzervativne revolucije”. 13. 04. 2020. Pristupljeno 13. 12. 2021.
- ^ Ananiadis, Grigoris (maj 2003). „Karl Šmit na Kosovu, ili rat uzeti ozbiljno”. Pristupljeno 13. 12. 2021.
- ^ „Ko je zapravo neprijatelj? (Karl Šmit)”. 07. 06. 2020. Pristupljeno 13. 12. 2021.
- ^ Nad, Boris (2014). Kraj jednopolarnog sveta. Aktuelnost Karla Šmita. Beograd: MIR Publishing.
