Katedrala i crkve Ečmijadzina i arheološki lokalitet Zvartnoc

Katedrala i crkve Ečmijadzina i arheološki lokalitet Zvartnoc su građevine koje predstavljaju evoluciju i razvoj jermenskih crkava sa svodovima i kupolom na sredini koje su snažno uticale na razvoj arhitekture i umetnosti šireg područja. Građevine se sastoje od manastirskog kompleksa Ečmijadzinske katedrale (iz 303. godine), Crkve Svete Hripsime (iz 618. godine), Crkve Svete Gajane (iz 630. godine), zidina od 10 metara i saborne crkve Šogakat (iz 1694. godine); a uz njih je vezan i arheološki lokalitet Katedrale u Zvartnocu (iz 7. veka) na južnom kraju grada Ečmijadzina. One su uvrštene na UNESKO-v spisak Svetske baštine u Aziji i Australaziji 2000. godine.

• 
  Ečmijadzinska katedrala, zapadni portal sa zvonikom
• 
  Crkva Svete Hripisme
• 
  Crkva Svete Gajane

Katedrala i crkve Ečmijadzina i arheološki lokalitet Zvartnoc
Svetska baština Uneska
Mesto	Jermenija
Koordinate	40° 09′ 34″ S; 44° 17′ 43″ I
Uključuje	Etchmiadzin Cathedral Zvartnots Crkva Svete Gajane Crkva Svete Hripsime Crkva Šogakat
Kriterijumi	Kulturno dobro: ii, iii
Referenca	1011
Upis	2000 (-1976. sednica)

Ečmijadzin

Ečmijadzin na karti Jermenije

• 
  Crkva Šogakat
• 
  Ruine katedrale u Zvartnocu
• 
  Rekonstrukcija Katedrale u Zvartnocu
• 
  Karta Ečmijadzina sa istaknutim crkvama

Ečmijadzinska katedrala

Majčinska katedrala Svete Majke Božje (jerm. Մայր Տաճար Սուրբ Էջմիածին, Majar tajar Surb Edžmijadzin) jedna je od najstarijih crkvi na svetu, izgrađena za vreme Svetog Grgura Prosvetitelja, osnivača Jermenske apostolske crkve, u periodu 301—303. godine, u vreme kada je Jermenija proglasila hrišćanstvo državnom religijom (kao prva takva država na svetu).

Izvorno ne izgrađena kao nadsvođena bazilika, ali je posle oštećenja u političkim neredima u 5. veku, obnovljena 480. godine sa osnovom u obliku krsta. Godine 618. drvena kupola je zamenjena identičnom od kamena koja je preživela do danas. Njenu težinu nose nezavisni stubovi na vitkim arkadama u sklopu spoljnih zidova. Stubovi na severnoj strani su iz 4. i 5. veka. Trospratni zvonik iznad zapadnog portala je iz 17. veka. Rotunda sa šest stubova, koja počiva na četvorostubnoj osnovi, izgrađena je početkom 18. veka iznad severne, istočne i južne apside, čime je crkva dobila obris petokupolne građevine.

Katedrala je okružena mnogim građevinama, kao što su Patrijarhalna rezidencija, Veće ili Divanatoon, Kraljevska vrata Trdata III, Riznica Aleksija i Marije Manogijan, Muzej Krimijan, Jermenske monaške ćelije, staro semenište, sat-toranj i biblioteka, i hačkarima izgrađenim tokom mnogih vekova.

Ostale crkve

Crkva Svete Hripsime (jerm. Սուրբ Հռիփսիմէի եկեղեցի) izgrađena je 618. godine kao katolikos (glavna crkva) manastira Gomidas, izgrađenog na temeljima mauzoleja kralja Isaka Velikog (395. godine), i od tada je nepromenjena. Smatra se najstarijim primerom jermenske crkve klasičnog perioda jermenske umetnosti. Ona je savršen primer crkve osnove u obliku krsta sa kupolom na središtu. Njome dominira sklad nacrta i proporcija, kao i jednostavnost klasične čistoće njenog udubljenja koje imaju odlike najbolje jermenske arhitekture ranog srednjeg veka. U njoj se čuvaju posmrtni ostaci Svete Hripsime, hrišćanske svetiteljke iz vremena pokrštavanja Jermena 301. godine.

Crkva Svete Hripsime

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Crkva Svete Gajane (jerm. Սուրբ Գայանէ եկեղեցի, Surb Gajane) iz 630. godine potiče iz vremena vladavine katolikosa Ezre I i odlikuje se skladnim i vitkim proporcijama. Njen oblik je nepromenjen uprkos delimičnim obnovama kupole i svoda 1652. godine, kada je izgrađen sa arkadama na njenom zapadnom delu koji je postao mauzolej mnogih jermenskih verodostojnika.

Crkva Svete Gajane

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Crkva Šogakat (jerm. Շողակաթ եկեղեցի, u prevodu zrak svetla, prema predanju da je zrak svetla obasjao časne sestre Svete Ripsime prilikom njihovih mučeništva), izgrađena je 1694. godine za vreme vladavine kneza Agmala Sorotetsija (prema podacima sa ostataka bazilike iz 6. veka).

Crkva Šogakat

• 
• 
• 
• 
• 

Katedrala u Zvartnocu

Katedrala u Zvartnocu (jerm. Զուարթնոց u prevodu nebeskih anđela) izgrađena je po nalogu katolikosa Nersesa III u periodu 641—653. godine i nalazi se na istočnom kraju Ečmijadzina. Bila je jedinstvena po svom obliku: kružne osnove sa središnjom kupolom na kolonadi arkada i poligonalnim spoljnim zidovima od 32 ćoška. Uz nju su se nalazila Patrijarhalna palata i vinarija, a unutrašnjost joj je bila oslikana freskama. Ona je snažno uticala na mnoge građevine koje su u budućnosti izgrađene u Jermeniji i šire (Turska i Iran). Uništena je u snažnom zemljotresu 930. godine i otkrivena je tek početkom 20. veka. Njen pronalazač, arhitekta Toros Toramanijan, preduzeo je i prve radove na njenoj obnovi.

Katedrala u Zvartnocu

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Spoljašnje veze

• Ečmijadzinska katedrala na sajtu armenica.org
• Ečmijadzin na Katoličkoj enciklopediji Posećeno 4. maja 2011.