Википедија

Kičevo

град у Северној Македонији
Za druge upotrebe, pogledajte Kičevo (višeznačna odrednica).

Kičevo (mkd. Кичево) je grad u Severnoj Makedoniji, u zapadnom delu države, na putu Skoplje-Ohrid. Kičevo je sedište istoimene opštine Kičevo.

Kičevo
Кичево
Kičevo
Zastava
Zastava
Grb
Grb
Administrativni podaci
DržavaSeverna Makedonija
OpštinaKičevo
Stanovništvo
 — 2021.23.428
Geografske karakteristike
Koordinate41° 30′ 36″ S; 20° 58′ 12″ I / 41.51000000629429° S; 20.96999997488082° I / 41.51000000629429; 20.96999997488082
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina620 m
Kičevo na karti Severne Makedonije
Kičevo
Kičevo
Kičevo na karti Severne Makedonije
Ostali podaci
Poštanski broj6250
Pozivni broj(+389) 045
Registarska oznakaKI
Veb-sajtwww.kicevo.gov.mk

Prirodne odlike

uredi

Grad Kičevo se nalazi u zapadnom delu Severne Makedonije. Grad je na je 110 km jugozapadno od Skoplja, glavnog grada države. Od Ohrida grad je udaljen 65 km severno.

Reljef: Kičevo se smestilo u istorijskoj oblasti Kičevija. Grad se smestio u prostranom Kičevskom polju, koje gradi reka Treska i njena značajna pritoka, Kičevska reka. Polje se pruža južno i severno od grada, dok se na zapadu i istoku izdižu planine; na zapadu planina Bistra, a na istoku planina Konjanik. Nadmorska visina grada je približno 620 m.

Klima u naselju, i pored znatne nadmorske visine, ima župne odlike, pa je pre umereno kontinentalna nego planinska.

Vode: Kroz samo Kičevo protiče Kičevska reka, koja se neposredno južno od grada uliva u reku Tresku.

Istorija

uredi
 
Pogled na Kičevo sa brda Kitino kale
 
Glavni gradski trg

Područje Kičeva bilo je naselje još u vreme praistorije. U vreme antike ovde je postojalo naselje Uskana.

Početkom srednjeg veka ovo područje naseljavaju Sloveni, a posebno pleme Brsjaci. Oni daju naziv naselju, koje se prvi put tako naziva u 11. veku, u spisima arhiepiskopa ohridskog Teofilakta, u vreme vizantijskog cara Vasilija Velikog. Tokom kasnog srednjeg veka to je neveliki grad u župi.

Osmanska vojska osvaja Kičevo 1385. godine. Grad ostaje više vekova pod Osmanlijama i vremeno postaje prava istočnjačka palanka. Krajem 19. veka to je bilo etnički mešovito gradsko naselje sa turskom većinom.

U Kičevu je početkom 20. veka bilo 65 pravoslavnih domova. Tu su lepa pravoslavna crkva sa jednim sveštenikom.

U mestu je između 1868-1874. godine radila muška i ženska srpska narodna škola. Godine 1871. tu rade učitelj Ilija (rodom iz Zaječara) i njegova supruga Milka. U četvororazrednu školu išlo je 60 đaka. Nakon dve godine vratili su se učitelji u Srbiju, i od tada se mnogo njih bavilo u Kičevu. Od 1872. godine tu je Marija Vujić iz Vojvodine, zatim Petko i Anastazija Nikolić iz Beograda, Ljubomir (Bosanac) i Julka Pavlović iz Lazaropolja, od 1875. godine Kuzman i Jelena Badžović iz Kruševa, Kosta Mihajlović iz Kičeva i izvesni Jefrem. Usledio je prekid rada srpske škole 1877. godine, a po drugom izvoru, do 1878. godine. Bugarski egzarhisti (bugaraši) su 1877. godine prvi put otvorili svoju školu. Godine 1888-1889. srpsku školu je kratko držao Đerasim Đorđević. Novi zastoj u aktivnosti se produžio od 1889. do do 1897. godine.[1]

Carskom Iradom koju je dao Sultan (ruhsat name od 2. oktobra 1897), otvorena je posle 19 godina - 1897. ponovo srpska osnovna škola u Kičevu. Nastojatelj škole - mutevelija od tada je Tasa Ranović (Ranić), učitelj Slavko Dimitrijević sin mesnog paroha pop Mihaila.[2] Godine 1900. u obe četvororazredne osnovne škole išlo je 25 učenika i 15 učenica. Rade sa njima učitelj Dimitrijević iz Kičeva i jedna učiteljica.

Meštanin Kičeva Najdan Janković je u Beogradu 23. maja 1889. godine u pismu Društvu Sveti Sava napisao:

Ja sam pred Božić prošle godine predao molbu društvu Svetog Save, da se seljanima sela Kičeva, a za crkvu Dupljansku, dade jeno svešteničko odjejanje sa celim priborom, pa do danas nisam dobijo ni odgovora a kamoli šta sam tražijo.

Bugarske propagande navaljuju jednako na naše sveštenike da oni po crkvama služe službu na bugarskom jeziku, a da i propagandišu da se što većma rasprostire bugarski jezik da bi od ovoga izbegli i da dokažemo da ima kod nas ljudi koji se za Srbe u Staroj Srbiji brinu, ja sam ovakvu molbu predao pre a i sada predajem.

Nas ima dosta građana sela Kičeva i okolnih sela, i mi bi mogli i sami da nabavimo za crkvu odjejanje, ali i nama samima, a i našim sveštenicima milo će nam biti što ćemo kad stvar dobijemo moći da kažemo sa radošću da smo dobili od Srbije i društva Svetog Save.

Što se tiče pošiljanja odavde do Kičeva crkve Dupljanske, ja ću o svome trošku sve ispratiti do sela Kičeva i crkve Dupljanske. A kada stvari sveštenstvo primi ja ću izvestiti i društvo Svetog Save.[3]

Opravka pravoslavne crkve u Kičevu počelo je 1900. godine, kada je mitropolit Polikarp doneo ferman od sultana.[1]

Po ugušenju Ilindanskog ustanka u jesen 1903. godine, u mestu otvorena "stalna filijala engleskog dobrotvornog društva". Delili su njihovi aktivisti brašno, odeću i pokrivače narodu; najpre "bugarašima" pa tamošnjim Srbima.[4]

Jula 1904. godine Srbi u Kičevu su priredili parastos poginuloj braći iz kičevske kaze. Stradali su Kitan Milošević, Zlatan Avramović i Sekula Vukanović od "bugaraške grupe" pod vođstvom nekog Jovančeta iz Loknice.[5]

Godine 1912. Kičevo se sa okolinom pripaja Kraljevini Srbiji, kasnije Jugoslaviji. Od 1991. godine grad je u sastavu Severne Makedonije.

Stanovništvo

uredi

Po popisu stanovništva iz 2002. godine, grad Kičevo imao je 27.067 stanovnika, dok gradsko područje sa par prigradskih sela ima preko trideset hiljada stanovnika. Ovo je nekoliko puta više nego što je grad imao početkom 20. veka.

Etnički sastav: Grad ima etnički mešovito stanovništvo, a tokom proteklih decenija udeo pojedinih narodnosti se značajno menjao:

Sastav stanovništva Kičeva prema narodnostima 1948-2002.[6]
Narodnost Popis 1948. Popis 1953. Popis 1961. Popis 1971. Popis 1981. Popis 1994. Popis 2002.
Br. stan. % Br. stan. % Br. stan. % Br. stan. % Br. stan. % Br. stan. % Br. stan. %
Makedonci .. .. 3.747 39,2 6.809 66,0 9.900 64,3 13.236 58,9 15.255 60,7 15.031 55,5
Albanci .. .. 232 2,4 681 6,6 2.284 14,9 4.516 20,1 5.902 23,5 7.641 28,2
Turci .. .. 4.749 49,7 2.079 20,2 2.041 13,3 2.175 9,7 2.175 8,7 2.406 8,9
Cigani .. .. 54 0,6 0 0,0 17 0,1 304 1,3 1.235 4,9 1.329 4,9
Cincari .. .. 4 0,1 0 0,0 0 0,0 5 0,0 15 0,1 75 0,3
Srbi .. .. 484 5,1 394 3,8 305 2,0 203 0,9 96 0,4 82 0,3
Bošnjaci .. .. 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 7 0,0
Ostali .. .. 297 3,1 394 3,5 846 5,5 2,040 9,1 451 1,8 496 1,8
UKUPNO 7.280 9.567 10.324 15.393 22.479 25.129 27.076

Verski sastav: Među gradskim stanovništvom preovlađuje pravoslavlje (55%), a u manjini je islam (43%).

Privreda

uredi

Kičevo je u vreme SFRJ bilo značajno industrijsko središte, ali je većina pogona propala. Jedino je ostala značajna TE Oslomej. Danas je u gradu i okolini važna mala privreda, a značajan broj Kičevljana radi u inostranstvu.

Galerija

uredi
  •  
    Muzej Zapadne Makedonije u Kičevu
  •  
    Kulturni centar „Kočo Racin“
  •  
    Zgrada opštine Kičevo
  •  
    Pravoslavna crkva Sv. Petra i Pavla
  •  
    Džamija u Kičevu
  •  
    Spomen-kosturnica iz vremena NOB-a
  •  
    Zgrada Stopanske banke
  •  
    Železnička stanica
  •  
    Osnovna škola „Kuzman Josifovski Pitu“
  •  
    Hotel „Union“
  •  
    Kitino Kale

Vidi još

uredi

Reference

uredi
  1. ^ a b "Carigradski glasnik", Carigrad 1900. godine
  2. ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1897. godine
  3. ^ Hadži Vasiljević 1936, str. 417.
  4. ^ "Zastava", Ruma 1904. godine
  5. ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1904. godine
  6. ^ „Popisi stanovništva 1948-2002.”. Arhivirano iz originala 14. 10. 2013. g. Pristupljeno 3. 9. 2013. 

Literatura

uredi
  • Vasiljević Hadži, Jovan (1936). Spomenica Društva Svetoga Save, 1886-1936. Beograd. 

Spoljašnje veze

uredi
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кичево&oldid=28499708”