Kožani (okrug)
Okrug Kožani (grč. Νομός Κοζάνης) je okrug u periferiji Zapadna Makedonija i istorijskoj pokrajini Egejskoj Makedoniji u severnoj Grčkoj. Upravno središte okruga je istoimeni grad Kožani.
| Okrug Kožani Νομός Κοζάνης | |
|---|---|
 | |
| Država |  Grčka |
| Periferija | Zapadna Makedonija |
| Admin. centar | Kožani |
| Površina | 3.516 km2 |
| Stanovništvo | 2005. |
| — broj st. | 156.807 |
| — gustina st. | 44,6 st./km2 |
| — ISO 3166-2 | GR-58 |
| Poštanski broj | 50x xx |
| Registarske tablice | ΚΖ |
| Oblasna oznaka | 246x0 |
| Broj opština | 4 |
| Zvanični veb-sajt | |
Okrug Kožani je uspostavljen 2011. godine na mestu nekadašnje prefekture, koja je imala isti naziv, obuhvat i granice.
Prirodne odlike
uredi
Okrug Kožani je kontinentalni okrug Grčke. Na severu se ovaj okrug graniči sa okruzima Lerin i Pela, na zapadu sa okrugom Kostur, na jugu sa okrugom Greben, na jugoistoku sa okrugom Larisa, a na zapadu sa okruzima Pijerija i Imatija.
Najvažniji deo okruga je središnja visoravan na oko 700 m, koja svojim južnim delom izlazi na reku Bistricu(Aliakmonas), gde je na reci obrazovano jezero Politifos. Istočni i zapadni deo je izrazito planinski sa planinama Goruša (Vojo) na jugozapadu, Karakamen (Vermio) na severoistoku i Snežnik (Askio) na zapadu. Severni planinski deo je bogat rudama, a zapadni i istočni su bogati šumama. Obast Kožana preseca se put Ignjacija.
Klima u okrugu Kožani je zbog znatne visine kontinentalna, da bi na još većim visinama prešla u planinsku.
Istorija
urediU doba antike ova oblast je bila postala značajna posle osvajanja od strane antičke Makedonije. U kasnijim epohama dolazi vladavina Rimljana, zatim Vizantinaca i na kraju Osmanlija. Iako su mesni Grci bili veoma aktivni tokom svih pobuna protiv Turaka, ovo područje ponovo postalo deo savremene Grčke tek 1913. g. Iste godine obrazovana je velika prefektura, iz koje su se kasnije (1947. g.) izdvojile prefekture , odn. današnji okruzi: Lerin, Kostur i Greben. Posle Grčko-turskog rata 1923. g. tursko stanovništvo se iselilo u maticu, a na njihovo mesto su doseljeni Grci izbeglice iz Male Azije. Drugi svetski rat i Građanski rat u Grčkoj su teško pogodili ovu oblast. Okrug je proteklih decenija bila modernizovan, pre svega zahvaljujući otvaranju rudokopa. Međutim, 1996. g. oblast Kožana je pogodio zemljotres. Poslednjih godina najvažnija mesna stvar je izgradnja savremenog auto-puta Ignjacija.
Stanovništvo
urediGlavno stanovništvo okruga su Grci. Dominira gradsko stanovništvo. Kožani su najveći grad, a značajana je i Ptolemaida (Kajlari) na severu prefekture. Po poslednjim procenama iz 2005. godine okrug Kožani je imao oko 155.000 stanovnika, od čega oko 1/3 živi u sedištu okruga, gradu Kožanima.
Etnički sastav: Glavno stanovništvo okruga su Grci, a zvanično priznatih istorijskih manjina nema. I pored toga u okrugu živi zajednica Roma i manja grupa novijih doseljenika.
Gustina naseljenosti je oko 45 st./km2, što je osetno manje od proseka Grčke (oko 80 st./km2). Središnja visoravan oko Kožana je mnogo bolje naseljena nego planine na istoku i zapadu.
Upravna podela i naselja
urediOkrug Kožani se deli na 4 opštine:
- Goruša (grč. Δήμος Βοΐου)
- Eordeja (grč. Δήμος Εορδαίας)
- Kožani (grč. Δήμος Κοζάνης)
- Servija–Velvendo (grč. Δήμος Σερβίων - Βελβεντού)
Kožani su najveće naselje i jedini značajan grad (> 10.000 st.) u okrugu.
Privreda
urediOkrug Kožani tradiconalno je bio poznat po trgovcima, koji su nekad tgovali celim Balkanom. I danas je prefektura Kožani privredno uspešna, ali zahvaljujući rudarstvu (ugalj, so, hrom, azbest). Posebno je važan ugalj-lignit, kao preko potrebna sirovina za energetiku u Grčkoj, koja ima manjak energetskih sirovina. Dodatak ovome je i hidrocentrala na veštačkom jezeru Politifos.
