Komunistička partija Španije
Komunistička partija Španije (šp. Partido Comunista de España) je politička partija koja deluje u Španiji i treća najjača partija u zemlji. Članica je koalicije Ujedinjena levica i uticajna je u najvećem španskom sindikatu, Radničke komisije.
Komunistička partija Španije Partido Comunista de España | |
|---|---|
 | |
| Generalni sekretar | Hose Luis Sentela |
| Osnivač | Dolores Ibaruri (počasna predsednica; trajna funkcija) |
| Osnovana | 14. novembra 1921. |
| Prethodnik | Španska komunistička partija Španska komunistička radnička partija |
| Sedište | Madrid Španija |
| Novine | Radnički svet |
| Mladi ogranak | Savez komunističke omladine Španije |
| Broj članova | 35 000[1] |
| Ideologija | marksizam, komunizam, republikanizam, sekularizam |
| Politička pozicija | krajnja levica |
| Evropska stranka | Partija evropske levice |
| Boje | crvena |
| Kongres poslanika | 2 / 350 |
| Senat Španije | 1 / 226 |
| Evropski parlament | 1 / 54 |
| Veb-sajt | |
| www | |
Istorijat uredi
KP Španije osnovana je spajanjem Španske komunističke partije i Španske komunističke radničke partije 1921. godine. Ujedinjena partija postala je članicom Kominterne i 1922. godine održala svoj Prvi kongres u Sevilji. Do kraja 1922, imala je oko 5000 članova.[2]
Tokom diktature Migela Prima de Rivere, sve stranke, uključujući i KP Španije, bile su podvrgnute represiji i nasilju, ali nisu zabranjene. Godine 1925, KPŠ zalagala se za ukidanje Riverine diktature i monarhije, osnivanje federative republike, davanje nezavisnosti Kataloniji, Baskiji i Maroku, slobodu udruživanja, organizovanje radničkih saveta po fabrikama i ostalo.[3]
Do proglašenja Španske republike 1931, KP Španije bila je poprilično oslabljena od progona i frakcionaštva. nakon početka građanskog rata 1936, KP Španije je zajedno s republikanskom vladom učestvovala u suzbijanju socijalističke revolucije koju su provodile neke radikalne levičarske organizacije. KP Španije je vodila ovakvu politiku po naredbi Kominterne, odnosno SSSR-a, jer Sovjeti nisu hteli da budu optuženi da koriste rat za uvođenje boljševizma u Španiji, što bi ugrozilo savez s Francuskom i Velikom Britanijom i ostavilo SSSR samog u potencijalnom sukobu s nacističkom Nemačkom. Tokom prvih meseci rata, broj članova KPŠ porastao je sa 30.000 na 100.000.
Nakon poraza Republike 1939, KP Španije nastavila je da ilegalno deluje pod Frankovom diktaturom, a uspela je da zadrži funkcionalnu organizaciju. Po početku Drugog svetskog rata, španski komunisti su se borili uglavnom u Francuskom pokretu otpora i u Sovjetskom Savezu.
Godine 1942, novi sekretar partije postala je Dolores Ibaruri — “La Pasionarija”. Posle rata, rukovodstvo KP Španije uglavnom se nalazilo u Francuskoj. Nakon dolaska Santijaga Karilja na čelo partije, 1963. je napuštena politika oružane borbe protiv Frankove diktature i od 1977. usvojena politika Evrokomunizma.
Delovanje posle 1975. uredi
Nakon kraja diktature, legalan rad Partije omogućen je 1977. godine. Tada je imala preko 200 000 članova. Vođstvo Partije prihvatilo je kompromis sa buržoazijom i priznalo ustavnu monarhiju. Ovo je većina članstva smatrala izdajom. Tokom 1970-ih, nekoliko radikalnijih grupa se izdvojilo iz KPŠ i formiralo sopstvene komunističke partije.
Od 1986, KP Španije i nekoliko ostalih levičarskih partija formiralo je koaliciju Ujedinjena levica, koja deluje i danas. Partija je tada imala oko 30 000 članova.
Sekretari partije uredi
- Antonio Garsija Kehido (1921-1923)
- Sesar Rodrigez Gonzales (1923-1925)
- Hose Bulehos (1925-1932)
- Hose Diaz (1932-1942)
- Dolores Ibaruri (1942-1960)
- Santijago Kariljo (1960-1982)
- Herardo Iglesijas (1982-1988)
- Hulio Angita (1988-1998)
- Fransisko Frutos (1998-2009)
- Hose Luis Sentela (2009-)
Izvori uredi
- ^ Entre coalición y partido, la evolución de modelo organizativo en IU, Luis Ramiro Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. mart 2012), Pristupljeno 9. 4. 2013.
- ^ Payne, S.G. The Spanish Civil War, the Soviet Union, and Communism. New Haven: Yale University Press, 2004. p 15.
- ^ Payne, S.G. The Spanish Civil War, the Soviet Union, and Communism. New Haven: Yale University Press, 2004. p 18-19.