Kraljevina Kartlija
Kartlijsko kraljevstvo (gruzijski: ქართლის სამეფო) je bila feudalna gruzijska država i postojala je u periodu od 1466/84. do 1762. godine, sa prestonicom u gradu Tbilisiju. Tokom većeg dela svog postojanja kraljevina se nalazila u vazalnom položaju prema Persijskom carstvu, ali je u pojedinim periodima uživala i visok stepen samostalnosti, naročito nakon 1747. godine.
| Kartlijsko kraljevstvo ქართლის სამეფო Kartlija | |||
|---|---|---|---|
 | |||
 Kartli kraljevstvo u 1490. godine. | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Evropa | ||
| Regija | istočna Evropa | ||
| Zemlja | Gruzija | ||
| Prestonica | Tbilisi | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | gruzinski | ||
| Religija | pravoslavlje | ||
| Politika | |||
| Oblik države | monarhija | ||
| — Kralj | Bagrat VI | ||
| Vladajuća partija | Bagrationi | ||
| Istorija | |||
| Postojanje | |||
| — Osnivanje | 1466. | ||
| — Ukidanje | 1762. | ||
| — Status | bivša država | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
| |||
Istorija uredi
U 15. veku, nakon dugog ekonomskog i političkog propadanja, Gruzija je postala sused sve nestabilnijem i agresivnijem Otomanskom carstvu, a od 16. veka Safavidskom carstvu, što je za posledicu imalo da se kraljevstvo stalno nalazilo u stanju rata ili pod persijskom vlašću tokom cela tri veka.
Gruzija iskusila visok stepen civilne nestabilnosti, feudalnog separatizma, i građanske ratove. Poraz Georgija VIII koji je pretrpeo u bici kod Čihore protiv pobunjene dinastije Bagrationi, koji je sebe proglasio za kralja Imeritije, označio je početak konačnog raspada Gruzije kao monarhije i države.Tokom 1465. godine Georgija VIII je zarobio Kavarkvare II atabeg države Stamitske-Stabago. Uočivši priliku, Bagrat VI odmah se proglasio za kralja Kartli kraljevstva i preuzeo kontrolu nad njim 1466. godine. Kavarkvare strahujuli da bi Bagrat mogao postati i suviše moćan, pušta Georgija VIII iz zarobljeništva, ali zakoniti kralj nije bio u stanju da povrati krunu već se proglasio za kralja Kaheti, usitnivši još više gruzijsku državu.
Bagrat VI nastavio je da vlada Kartli državom do 1478. godine kada se pojavio novi pretendent na presto, Konstantin II. Unutar feudalni sukobi nastavljeni su i tokom vladavine Konstantina, koji je zajedno sa Kvarkvarem poražen u bici kod Aradetija 1483. godine, od Aleksandra sina Bagrata VI koji se proglasio kraljem čitave zapadne Gruzije 1484. godine. Pokušaj KonstantinaII da povrati vlast nad ujedinjenim kraljevstvom Kartli-Imeriti bilo je uspešno. Međutim, on je konačno bio primoran da 1490. Godine prizna raspad gruzijske države na Kartli, Imeriti, Kaheti i prinčestvo Meškheti.
Podela na nove države nije donela trajan mir. Ubrzo nakon dolaska na vlast Georgija II Kaheti je pokrenuo ekspediciju protiv Kaltli, sa namerom da svrgne kralja Davida X i osvoji njegovo kraljevstvo. Davidov brat Bagrat uspešno je branio kraljevstvo i uspeo da uhvati Georgija II tako što mu je postavio zasedu. Mir se nije održao ni na zapadu, Davida X bio je suočen sa upadom Aleksandra II iz države Imeriti, koji je bio nešto manjeg uspeha od njegovog saveznika iz Kahetija. Godine 1513. kraljevina Kartli osvojila je Kaheti ali samo na kratko — kraljevina Kaheti obnovljena je uz podršku mesnih plemića Levan od Kahetija sina i naslednika Georgija II, 1520. godine.[1]
Od sredine 16. veka do 1762. godine, Kartli je ostao pod vlašću sa prekidima i bio njen sastavni deo pod vlašću mnogih njenih dinastija. Redovno je plaćao danak i slao poklone (piškeš) šahu dečake i devojčice kao robove, konje, i vino.[2].Međutim, 1747. godine persijski šah, Nadir Šah ubijen je tokom pobune, i pod energičnim kraljem Iraklijem II , Kartli i susedno kraljevstvo Kaheti proglasila su faktičku nezavisnost i ujedinila se u kratkotrajnu kraljevinu Kartli-Kaheti. Nakon zaključivanja Georgijevskog sporazuma sa Rusijom i Aga Mohamed Kanovog zauzimanja Tbilisija, 1801. godine Kartli-Kaheti je anektiralo Rusko carstvo. Rusko sizerenstvo nad Kahetiem i ostatkom Gruzije bilo je završeno mirom u Gulistanu 1813. sa Kadžarskom dinastijom koja je vladala Iranom .[3]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Gruzijsko Sovjetska enciklopedija, poglavlje. 10. str. 466–469, tb., 1986.
- ^ Berdzenišvili, 1973.. str. 252–254
- ^ Dowling, Timothy C. (2014). Russia at War: From the Mongol Conquest to Afghanistan, Chechnya, and Beyond [2 volumes]. ABC-CLIO. str. 728. ISBN 978-1-59884-948-6.
Literatura uredi
- Dowling, Timothy C. (2014). Russia at War: From the Mongol Conquest to Afghanistan, Chechnya, and Beyond [2 volumes]. ABC-CLIO. str. 728. ISBN 978-1-59884-948-6.